Ֆրանսիսկո Վիլյա
Ֆրանսիսկո Վիլյա (իսպ.՝ Francisco Villa, ի ծնե՝ Խոսե Դորոթեո Արանգո Արամբուլա (José Doroteo Arango Arámbula)), հայտնի նաև որպես Պանչո Վիլյա (իսպ.՝ Pancho Villa), հունիսի 5, 1878[1][2], Սան Խուան դել Ռիո, Դյուրանգո, Դուրանգո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - հուլիսի 20, 1923[1], Պարրալ, Չիուաուա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ), մեքսիկացի հանցագործ, հետագայում՝ հեղափոխական հրամանատար, Մեքսիկական հեղափոխության (1910—1907 թթ.) ղեկավարներից։
| Ֆրանսիսկո Վիլյա իսպ.՝ Pancho Villa | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | հունիսի 5, 1878[1][2] |
| Ծննդավայր | Սան Խուան դել Ռիո, Դյուրանգո, Դուրանգո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Մահացել է | հուլիսի 20, 1923[1] (45 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Պարրալ, Չիուաուա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Կրոն | կաթոլիկություն[3] |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ և պարտիզան |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Չիխուախուաի նահանգապետ |
Ստորագրություն | |
 Pancho Villa Վիքիպահեստում | |
1913 թ. կազմավորել է Հյուսիսային դիվիզիան, որի հսկողության տակ գտնվող տարածքում բռնագրավվել է կալվածատիրական հողը, ինչպես նաև մասնավոր արտադրական ձեռնարկությունները, ծավալել է դպրոցների շինարարություն։ 1914 թ. դեկտեմբերին Վիլյայի զորքերը և Մապատայի գյուղացիական ջոկատների հետ մտել են Մեխիկո, սակայն 1915 թ. հունվարին ստիպված թողել են մայրաքաղաքը։
Քերականական բացատրություններ
խմբագրելՎիլյան կազմել և գործածել է հայերեն բառեր, որոնց մի մասը՝ տնտղել, լպրծուն, զուգակշիռ, ժրաջան, գրավաճառ և այլն, առ այսօր կենսունակ են։ Բառարանին կցված է հայերենի քերականության ուրվագիծ («Հայոց լեզվի ներածություն»), որը պարունակում է տեղեկություններ հայկական այբուբենի տառերի ձևի, դրանց հնչման, անունների հոլովման, հնչյունափոխության, ածականների և սրանց համեմատության աստիճանների, բայական համակարգի և այլ հարցերի մասին։ Առանձին գլխով Վիլյան ներկայացրել է հայ կաթողիկոսների և թագավորների ժամանակագրությունը։ Ետմահու լույս է տեսել նրա հիշատակարանը։ Գրել է նաև կրոնական բնույթի գործեր։
Գրականություն
խմբագրել- Շրումպֆ Գ․ Ա․, Ուսումնասիրութիւնք հայ լեզուի և մատենագրության յարևմուաս (ԺԴ-ԺԹ դար), թարգմանել և լրացրել է Դ․ Զարբհանալյան, Վնտ․, 1895։
- Գասպարյան Դ․ Կ․, Հայ բառարանագրության պատմություն, Ե․, 1969։
- Ջահուկյան Գ․, Գրաբարի քերականության պատմություն, Ե․,1974։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ կաթոլիկություն — 1054.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 441)։ 
|