Օյա
Օյա կամ Իյա (հուն․՝ Οία), փոքր քաղաք և նախկին համայնք Հունաստանի Հարավային Եգեյան կղզիներ պերիֆերիայում՝ Կիլադների մաս կազմող Սանտորինի կղզու վրա[1][2][3]։
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Օյա | ||
| հուն․՝ Οία | ||
 | ||
| Երկիր |  Հունաստան | |
| Պերիֆերիա | Հարավային Եգեյան կղզիներ | |
| Նոմոս | Սանտորինի | |
| Մակերես | 19.4 կմ² | |
| Խոսվող լեզուներ | Հունարեն | |
| Բնակչություն | 1,545 մարդ (2011) | |
| Խտություն | 80 մարդ/կմ² | |
| Ժամային գոտի | UTC+2, ամառը UTC+3 | |
| ||
2011 թվականի վարչական բաժանման վերաբերյալ բարեփոխումներից հետո Օյան մտնում է Սանտորինիի նոմոսի կամ տարածաշրջանային միավորի կազմի մեջ։ Գտնվում է Սանտորինի կղզու հյուսիսարևմտյան հատվածում։ Օյա քաղաքի գլխավոր փողոցը անվանվել է ի պատիվ Նիկոլաու Նոմիկուի։
Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ Օյայի բնակչությունը կազմում է 1,545 մարդ։ Զբաղեցնում է մոտ 20 կմ քառակուսի տարածք[4]։
Օյան նախկինում հայտնի է եղել Ապանո Մերիա անվանմամբ (հուն․՝ Απάνω Μεριά)[5]: Հին հունական ժամանակահատվածում Օյան եղել է Հին Թիրայի գլխավոր նավահանգիստներից մեկը և ունեցել է առևտրական կարևոր նշանակություն։
Օյան հասել է իր բարգավաճման գագաթնակետին 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Նրա տնտեսական բարգավաճումը պայմանավորված էր վաճառական նավատորմի զարգացմամբ, որը առևտրական նկատառումներով Արևելյան Միջերկրականից (հիմնականում՝ Ալեքսանդրիայից) հասնում էր մինչև Ռուսաստան։ Ներկայումս Օյան Հունաստանի գլխավոր զբոսաշրջային կենտրոններից է և ամենաայցելվող կղզային բնակավայրն է։
Պատմություն խմբագրել
Օյա քաղաքի անվանումը հիշատակված է Վենետիկի հանրապետության տիրապետության շրջանում, որպես զբոսաշրջային կարևոր ուղղություն։
1207 թվականին Մարկո Սանուդոն Եգեյան կղզիներում հիմնադրում է Նաքսոսի դքսությունը և տարածում ավատատիրական կարգերը Սանտորինիում։ Տարբեր ժամանակներում քաղաքը հիշատակվում է նաև Ապանո Մերիա անվանումով։
1537 թվականին քաղաքը գրավվում է Հեյրեդին Բարբարոսայի և Սելիմ Ահեղի զորքերի կողմից[6]։ Սակայն քաղաքում շարունակվել է վենետիկյան տիրապետությունը մինչև 1566 թվականը։ 16-ից 19-րդ դարերում Օյան հիշատակվում է Ապանոմերիա անվանմամբ։ 17-րդ դարի կեսին Ժան դը Տևենոն այն հիշատակում է Կաստելի Սան Նիկոլա անվանմամբ։
19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարում Օյան եղել է նավաստիների քաղաք և սկսել է բարգավաճել, որպես միջերկրածովյան կարևոր առևտրային քաղաք։ Նրա տնտեսական բարգավաճումը պայմանավորված էր վաճառական նավատորմի զարգացմամբ, որը առևտրական նկատառումներով Արևելյան Միջերկրականից (հիմնականում՝ Ալեքսանդրիայից) հասնում էր մինչև Ռուսաստան։
1890 թվականին Օյան ունեցել է շուրջ 2500 բնակիչ և մոտ 130 ծովագնացություն նավեր։ Տեղի բնակչությունը զբաղվում էր գինեգործությամբ։ Օյայում արտադրված գինիները արտահանվում էն Ֆրանսիա և այլ երկրներ։ Աթենքի մոտ գտնվող Պիրեյոս նավահանգստի զարգացումից հետո գնալով մարեց Օյայի դերն ու նշանակությունը։ Պիրեյոսը դարձավ երկրի գլխավոր առևտրական նավահանգիստը և տնտեսական կենտրոնը։ Դա է պատճառը, որ Օյայում գյուղատնտեսությունն ու գինեգործությունը ևս անկում ապրեց։
.jpg)
20-րդ դարի ազգային-ազատագրական պատերազմները վերջնականապես կազմալուծեցին քաղաքի տնտեսությունը։ 1956 թվականին այստեղ տեղի ունեցավ 7.8 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ, որը զգալի վնաս հաղորդեց Օյային և ամբողջ Սանտորինիին։ Երկրաշարժի էպիկենտրոնը գտնվում էր Սանտորինիի հյուսիսում։
Երկրաշարժին հաջորդեց արտագաղթը, որի արյունքում քաղաքն ամբողջովին մարդաթափվեց։ Դա է պատճառը, որ 1977 թվականին Օյան ուներ ընդամենը 306 բնակիչ։
Երկրաշարժից հետո բնակավայրը վերակառուցվեց և դարձավ Կիկլադյան կղզիների ամենագրավիչ և զբոսաշրջային քաղաքը։
Ներկայումս Օյան Սանտորինի կղզու գլխավոր քաղաքն է։ Այն լեփ-լեցուն է ամառային սեզոնին։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Օյան գտնվում է Եգեյան ծովում գտնվող Կիկլադյան կղզիների մաս կազմող Սանտորինի զբոսաշրջային կղզու հյուսիսարևմտյան հատվածում։
Կղզին գտնվում է ծովի մակարդակից 70-100 մետր բարձրության վրա։ Բարձր լեռնագագաթները բացակայում են։ Բնորոշ է միջերկրածովային կլիման։ Ձմեռը տարվա ամենացուրտ եղանակն է, իսկ ամառը` ամենատաքը։ Դեկտեմբերյան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 0 °C, իսկ հուլիսյան առավելագույն ջերմաստիճանը՝ 40 °C և ավելի[7]։
| Օյայի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 14 (57) |
14 (58) |
16 (61) |
19 (66) |
22 (72) |
26 (79) |
27 (81) |
28 (82) |
26 (78) |
22 (72) |
18 (65) |
16 (60) |
20.7 (69.3) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 9 (49) |
9 (49) |
11 (51) |
13 (55) |
16 (61) |
20 (68) |
23 (73) |
23 (73) |
21 (69) |
18 (64) |
14 (57) |
11 (52) |
15.7 (60.1) |
| աղբյուր: [8] | |||||||||||||
Պատկերասրահ խմբագրել
.jpg)
,_Greece.jpg)
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Ռիք Սթևս (2011 թ․ ապրիլի 19). Աթենք և Պելոպոնես. Ավալոն Թրեվլ. էջեր 437–440. ISBN 978-1-61238-060-5. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 7-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «Կալիկրատիս օրենք» (PDF) (հունարեն). Հունաստանի արտաքին գործերի նախարարություն. Արխիվացված է օրիգինալից (pdf) 2017 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 8-ին.
- ↑ «Հունաստանի 2001 թվականի մարդահամարի տվյալներ» (հունարեն). Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 8-ին.
- ↑ «Կալիկտրատիս մարդահամար» (PDF) (հունարեն). Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 8-ին.
- ↑ Արմսթրոնգ, Կատե; Քլարկ, Միխայել Սթամատիոս; Դելիսո, Քրիստոֆեր (2010). Հունաստանի Հանրապետություն. Lonely Planet. էջ 434. ISBN 978-1-74220-342-3. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 5-ին.
- ↑ Քոնն, Ջորջ Ս. (2006). Պատերազմների տեղեկատու և բառարան. Infobase Publishing. էջ 588. ISBN 978-1-4381-2916-7. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «World Weather Online.Com».
- ↑ «Եղանակն Օյայում, Հունաստանի կլիմայական պայմաններ». World Weather Online.Com. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 7-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օյա» հոդվածին։ |
