Ցախակեռաս
Ցախակեռաս
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր
Տիպ Ծածկասերմեր
Դաս Երկշաքիլավորներ
Կարգ Դժնիկածաղկավորներ
Ընտանիք Այծատերևազգիներ
Ցեղ Ցախակեռաս
Լատիներեն անվանում
Lonicera
Հոմանիշներ
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Տեսակներ


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում




Ցախակեռաս (լատին․՝ Lonicera), այծատերևազգիների ընտանիքի փաթաթվող կամ կանգուն ցողուններով թուփ։ Հայտնի է մոտ 200՝ տարածված հիմնականում Հյուսիսային կիսագնդում, Անդերում։

Հայաստանում խմբագրել

Հայաստանում՝ 5(6) տեսակ՝

  • բուրավետ ցախակեռաս (Lonicera caprifolum),
  • կովկասյան ցախակեռաս (Lonicera caucasica),
  • վրացական ցախակեռաս (Lonicera iberica) և այլն։
 
L. tatarica
Տարածում

Աճում է Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի կաղնու-բոխու անտառներում, նոսրանտառներում, անտառի բացատներում, խոնավ վայրերում, գետերի և առուների երկայնքով, իսկ վրացական ցախակեռասը՝ հիմնականում չորային, արիդային նոսրանտառների կազմում՝ հարավային չոր, ժայռոտ լանջերին (800-1800 մ բարձրություններում)։

Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել

Ցողունի բարձրությունը 2,5-3,5 մ է։ Տերևները հակադիր են, պարզ, ամբողջաեզր, ձվաձև կամ օվալաձև։ Ծաղիկները տերևանութային են, խոշոր, վարդագույն, սպիտակ, դեղին, բուրավետ։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը կարմիր, նարնջագույն, դեղին, հյութալի հատապտուղ է։

Բազմանում է սերմերով, կտրոններով, անդալիսով։

Քիմիական կազմ խմբագրել

Տերևները պարունակում են վիտամին E, կարոտին (A-նախավիտամին), պտուղները՝ ներկանյութ։

Կիրառություն խմբագրել

Տերևների և ծաղիկների եփուկն օգտագործում են ողողումների համար՝ խուզող որքինի (մկնատամ) բուժման նպատակով, որպես վերքամոքիչ միջոց ևն։ Փայտանյութն ամուր է, կիրառվում է մանր իրեր պատրաստելու համար։

Գեղազարդիչ է[1]։

Տեսակներ խմբագրել

 
L. japonica fruit
 
L. hispidula
 
L. sempervirens
 
L.caprifolium, Chèvrefeuille

Հայտնի է մոտ 200[2] տեսակ, նրանցից մի քանիսը.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Հայաստանի բնաշխարհը հանրագիտարան
  2. По данным книги «Флора СССР» (см. раздел Литература).
  3. В базе GRIN ранг данного вида понижен до подвида Lonicera caerulea var. edulis Turcz. ex Herder

Գրականություն խմբագրել

  • Шейко В. В. Спектр современных взглядов на структуру рода Lonicera L. (Caprifoliaceae) // Turczaninowia : журнал. — 2007. — В. 10 (1). — С. 13-54.
  • Куклина А. Г. Сорта жимолости съедобной // Жимолость декоративная и съедобная. — М.: Кладезь-Букс, 2006.
  • Род 8. Жимолость - Lonicera L. // Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции. / Ред. тома С. Я. Соколов. - М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1962. - Т. VI. Покрытосеменные. Семейства Логаниевые - Сложноцветные. - С. 211-299. - 380 с. - 2400 экз.
  • Род 1401. Жимолость - Lonicera L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин. - М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1958. - Т. XXIII. - С. 467-573. - 776 с. - 2300 экз.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • «Сорта жимолости». НИИCC имени М.А. Лисавенко. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 14-ին.
  • Flora of China: Lonicera species list
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։