Վիքիպեդիա

Վիտամին E

E վիտամին, պատկանում է ճարպալույծ միացություններին, որի մեջ են մտնում տոկոֆերոլներն ու տոկոտրիենոլները[1]։ E վիտամինի շատ տարբեր տեսակներից γ-տոկոֆերոլն ամենատարածվածն է Հյուսիսային Ամերիկայի դիետներում[2]։ γ-տոկոֆերոլ պարունակում են եգիպտացորենի, սոյայի ձեթը, մարգարինը և աղցանները[3][4] α-տոկոֆերոլը` E վիտամինի կենսաբանորեն ամենաակտիվ տեսակը, հաջորդ տարածված տեսակն է Հյուսիսային Ամերիկայի ռացիոնում։ E վիտամինի այս տարբերակով հարուստ են ցորենի սաղմը, արևածաղիկը և արևածաղկի ձեթը[4][5]։ Որպես ճարպալույծ անտիօքսիդանտ, այն կասեցնում է թթվածնի ռեակտիվ տեսակների արտադրությունը, որոնք գոյանում են ճարպի թթվեցման ժամանակ[6][7][8]։

Վիտամին E-ի.α-տոկոֆերոլ տեսակը

Ֆունկցիաները խմբագրել

  Ուշադրություն։
Այս էջը կամ բաժինը այլ լեզվով հոդվածի վատ թարգմանություն է։

Դուք կարող եք բարելավել թարգմանությունը։ Օրիգինալ տեքստը կարող եք գտնել ձախ կողմի «այլ լեզուներով» ենթաբաժնում։
Մեքենայական թարգմանությունը ենթակա է ջնջման առանց զգուշացման։

E վիտամինն ունի բազմաթիվ կենսաբանական ֆունկցիաներ։ E վիտամինի ֆունկցիաներից ամենակարևորն անտիօքսիդանտն է և դրանով է E վիտամինն առավել կարևոր և հայտնի[9]։ Լինելով ճարպալույծ, այն պարուրված է բջջային մեմբրանով, որը և պաշտպանում է նրան թթվեցման վտանգից։ Սակայն կան այլ ֆունկցիաներ ևս, որ նույնպես կարևոր են համարվում։ α-Տոկոֆերոլն ունի կարգավորող ներգործություն էնզիմային ռեակցիաների վրա։ Օրինակ, C պրոտեինկինասը (PKC), որը կարևոր է մկանների աճի համար, կարող է արգելակվի α-տոկոֆերոլի կողմից։

Ազդեցությունը առողջության վրա խմբագրել

Վիտամին E-ն մահացելիությունը չի նվազեցնում, նույնիսկ մեծ չափաբաժիններով[10], և կարող է չնչին ավելացնել այն[11]։ Այն չի լավացնում շաքարի պարունակությունը արյան մեջ շաքարախտով հիվանդ մարդկանց մոտ[10] կամ իջեցնում ռիսկի գործոնը[12]։ Վիտամին E-ի ամենօրյա հավելումը չի նվազեցնում շագանակագեղձի քաղցկեղի ռիսկը, այլ կարող է այն բարձրացնել[13]։

Անբավարարություն խմբագրել

E վիտամինի անբավարարությունը կարող է առաջացնել`

Օրական թույլատրելի չափաբաժին խմբագրել

Վիտամին E-ի օրվա պահանջը 10-30 մգ է։

Սննդի աղբյուրներն ու հավելումներ խմբագրել

Վիտամին E պարունակում են ճարպոտ ձուկը, ընկուզեղենը, բուսայուղերը և այլն։ Վիտամին E-ի բացակայության կամ անբավարարության դեպքում կարող է առաջանալ մաշկի թեփոտվածություն։

Պատմություն խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Brigelius-Flohe, B; Traber (1999). «Vitamin E: function and metabolism». FASEB. 13: 1145–1155.
  2. ↑ Traber, MG (1998). «The biological activity of vitamin E». The Linus Pauling Institute. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 6-ին.
  3. ↑ Bieri, JG; Evarts (1974). «γ-Tocopherol: metabolism, biological activity and significance in human vitamin E nutrition». American Journal of Clinical Nutrition. 27 (9): 980–986. PMID 4472121.
  4. ↑ 4,0 4,1 Brigelius-Flohé R, Traber MG (1999 թ․ հուլիսի 1). «Vitamin E: function and metabolism». FASEB J. 13 (10): 1145–55. PMID 10385606.
  5. ↑ Reboul E, Richelle M, Perrot E, Desmoulins-Malezet C, Pirisi V, Borel P (2006 Nov 15). «Bioaccessibility of carotenoids and vitamin E from their main dietary sources». Journal of Agricultural and Food Chemistry. 54 (23): 8749–8755. doi:10.1021/jf061818s. PMID 17090117.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  6. ↑ National Institute of Health (5/4/2009). «Vitamin E fact sheet».
  7. ↑ Herrera; Barbas, C (2001). «Vitamin E: action, metabolism and perspectives». Journal of Physiology and Biochemistry. 57 (2): 43–56. doi:10.1007/BF03179812. PMID 11579997.
  8. ↑ Packer L, Weber SU, Rimbach G (2001 թ․ փետրվար). «Molecular aspects of α-tocotrienol antioxidant action and cell signalling». Journal of Nutrition. 131 (2): 369S–73S. PMID 11160563.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  9. ↑ Bell, EF (1987). «History of vitamin E in infant nutrition». Am. J. Clin.Nutr. 46 (1 Suppl): 183–186. PMID 3300257.
  10. ↑ 10,0 10,1 Abner, EL; Schmitt, FA, Mendiondo, MS, Marcum, JL, Kryscio, RJ (2011 թ․ հուլիս). «Vitamin E and all-cause mortality: a meta-analysis». Current aging science. 4 (2): 158–70. PMID 21235492.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  11. ↑ Bjelakovic, G; Nikolova, D, Gluud, LL, Simonetti, RG, Gluud, C (2008 Apr 16). «Antioxidant supplements for prevention of mortality in healthy participants and patients with various diseases». Cochrane database of systematic reviews (Online) (2): CD007176. doi:10.1002/14651858.CD007176. PMID 18425980.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  12. ↑ Bin, Q; Hu, X, Cao, Y, Gao, F (2011 թ․ ապրիլ). «The role of vitamin E (tocopherol) supplementation in the prevention of stroke. A meta-analysis of 13 randomized controlled trials». Thrombosis and haemostasis. 105 (4): 579–85. PMID 21264448.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  13. ↑ Haederle, Michael. «Vitamin E Supplements Raise Risk of Prostate Cancer». Health Discovery. AARP. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիտամին_E&oldid=9533711» էջից