Տուղտավարդ Սոֆիայի
| Տուղտավարդ Սոֆիայի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Փիփերթածաղկավորներ (Malvales) |
| Ընտանիք | Փիփերթազգիներ (Malvaceae) |
| Ենթաընտանիք | Փիփերթայիններ (Malvoideae) |
| Տրիբա | Malveae |
| Ցեղ | Տուղտավարդ (Alcea) |
| Տեսակ | Տուղտավարդ Սոֆիայի (A. sophiae) |
| Միջազգային անվանում | |
| Alcea sophiae | |
Տուղտավարդ Սոֆիայի (լատին․՝ Alcea sophiae), փիփերթազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն
խմբագրել30-100 սմ բարձրությամբ, ծածկված ցրված մանր աստղաձև մազիկներով բազմամյա, գեղազարդային խոտաբույս է։ Տերևները կլորավուն են, 5 թեթևակի հատված բլթակներով, երկու կողմից միագույն։ Ծաղիկները մեծ են, հնգատիպ սպիտակ պսակաթերթերով։ 7-10 մմ երկարությամբ, 2 անգամ բաժակից կարճ ենթաբաժակը եռանկյուն թերթերով է։ Պտուղը տրոհվող է, կազմված բազմաթիվ միասերմ մերկարպիումներից։ Սերմերը երիկամաձև են, եզրից թևավոր[1]։
Տարածվածություն
խմբագրելՀանդիպում է Շիրակի (Թալին, Պեմզաշեն, Բագրավան, Մաստարա, Մարալիկ, Քարակերտ, Թաթուլ, լեռնագագաթ՝ Արտենի) և Երևանի (Հրազդան գետի ափ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Ընդհանուր արեալը ընդգրկում է Հարավարևմտյան Անդրկովկասը, Հյուսիսարևելյան Անատոլիան (Սուրմալու, Կարակալա)[1]։
Էկոլոգիա
խմբագրելԱճում է միջին լեռնային գոտու` ծովի մակարդակից 1300-1800 մ բարձրությունների վրա, լեռնային տափաստաններում, չոր քարքարոտ տեղերում, ժայռերի միջև։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-սեպտեմբերին[1]։
Պահպանություն
խմբագրելՎտանգված տեսակ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Կապված աճելավայրերի պայմանների փոփոխության հետ տեսակին սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես ոչնչացման անմիջական սպառնալիքի ենթակա տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ[1]։
Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.