Վրթանես Ա Պարթև (մոտ 285 Կեսարիա - 341 Վաղարշապատ ), Հայոց կաթողիկոս 333 թվականից։ Գրիգոր Ա Լուսավորչի և Մարիամի ավագ որդին։

Վրթանես Ա
Վրթանես Ա
Կառավարում
Տիտղոս Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս (3-րդ)
Ժամանակամիջոց 333-341 թթ.
Եկեղեցի Հայ Առաքելական եկեղեցի Հայ Առաքելական եկեղեցի
Անձնական տվյալներ
 
Կրթություն Կեսարիա
Ծնվել է 285 թ.
Ծննդավայր Հռոմեական կայսրություն Հռոմեական կայսրություն Կապադովկիա, Կեսարիա
Մահացել է 341 թ.
Մահվան վայր Մեծ Հայք Մեծ Հայք
Այրարատ Վաղարշապատ
Հայր Գրիգոր Լուսավորիչ
Մայր Մարիամ
Արիստակես Ա        Հուսիկ Ա

Մինչև հոգևորական ձեռնադրվել եղել է զինվորական։ Կեսարիայից Վաղարշապատ է եկել Հայոց թագավոր Տրդատ Գ-ի հրավերով։ Եղբոր՝ Արիստակես Ա Պարթևի սպանությունից հետո ժառանգել է կաթողիկոսական աթոռը, աջակցել Հայոց թագավոր Խոսրով Բ Կոտակին։ Գրիգոր Ա Լուսավորչի ավագ որդին է, կաթողիկոսական գահին հաջորդել է կրտսեր եղբորը՝ Արիստակես Ա Պարթևին։ Մինչև 324-ը մնացել է արքունիքում։ 324-ին դարձել է Գրիգոր Ա Լուսավորչի օգնականը։

Փավստոս Բուզանդի տեղեկությունների համաձայն՝ աթոռակալման սկզբում հեթանոսները փորձել են սպանել նրան, բայց հրաշքով նրանց ձեռքերը կապվել են։ Աջակցել է Հայոց թագավոր Խոսրով Բ Կոտակին։ Վերջինիս և կաթողիկոսի հրահանգով Աղբիանոս եպիսկոպոսը ուղարկվել է հաշտեցնելու իրար դեմ պայքարող Մանավազյան, Բզնունյաց և Որդունի նախարարական տներին, երբ դա չի հաջողվել, թագավորը հրամայել է բնաջնջել նրանց, իսկ նախարարական տիրույթները հանձնել կաթողիկոսի իշխանությանը։ Այնուհետև, Հայաստանում ստեղծված ծանր պայմաններում կաթղիկոսը նամակ է հղել հռոմեական կայսր Կոստանդին I-ին՝ խնդրելով ռազմական օգնություն։ Ընդառաջելով Վրթանես Ա-ի խնդրանքին կայսրը Հայաստան է ուղարկել Անտիոքոս զորավարին, որը օգնում է երկրում կարգավորել իրադրությունը։ Պարսիկների դեմ մարտում Վաչե սպարապետ Մամիկոնյանի զոհվելուց հետո կարգել է ամեն տարի նշել նրա հիշատակը (Վաչեանց տոն, հետագայում այդ ավանդույթը մոռացվել է)։ Պայքարել է Հայաստանում հեթանոսության մնացուկների դեմ։ Վրթանես Ա Պարթևն ուներ երկվորյակ որդիներ, որոնցից Գրիգորիսը կարգվել է Վիրքի և Աղվանքի եպիսկոպոս։ Հայ եկեղեցին Ս. Վրթանես Ա Պարթևի հիշատակը տոնում է Գրիգոր Ա Լուսավորչի «սրբոց որդւոց և թոռանց» հետ Սուրբ Ծնունդի 3-րդ կիրակիին հաջորդող շաբաթ օրը կամ Վարդավառի 2-րդ կիրակիին հաջորդող շաբաթ օրը։

Կաթողիկոսական գահին Վրթանես Ա Պարթևին հաջորդել է Հուսիկ Ա Պարթևը։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Նախորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Հաջորդ
Արիստակես Ա
(325-333)
Վրթանես Ա
(333-341)
Հուսիկ Ա
(341-347)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո: