Վիքիպեդիա:Շաբաթվա հոդված
Շաբաթվա հոդված
 «Շաբաթվա հոդված» նախագծի նպատակն է Գլխավոր էջում ամեն շաբաթ ներկայացնել հետաքրքիր և ուշագրավ մի հոդված։ Նախագիծը համագործակցության հարթակ է. պետք է ոչ միայն ամեն շաբաթ նոր հոդված ընտրել, այլև՝ յուրաքանչյուր ընտրություն առիթ է հոդվածի բովանդակությունը շտկելու և համալրելու համար։ Եթե ինքներդ հանդիպել եք հետաքրքիր հոդված, ապա այն «թեկնածու» առաջարկելու համար, սակայն մինչ այդ ծանոթացի՛ր կանոնակարգին և չափանիշներին։ Նախագիծը վերահսկվում է ակտիվ մասնակիցների կողմից (տե՛ս աջում⇒): |
Նախագծի ենթաէջեր Կաղապարներ Վերահսկող մասնակիցներ |
|
«Շաբաթվա հոդված» նախագիծ
Գլխավոր էջ • Չափանիշներ • Կանոնակարգ • Թեկնածուներ • Արխիվ |
Այս շաբաթվա հոդված
| - | «Շաբաթվա հոդված» նախագիծ
 Էթնիկ զտումներ, տարածաշրջանը էթնիկապես միատարր դարձնելու մտադրությամբ էթնիկ, ռասայական և կրոնական խմբերի համակարգված բռնի հեռացումը տվյալ տարածքից։ Անմիջական հեռացման, բնաջնջման, տեղահանման կամ բնակչության տեղափոխման հետ մեկտեղ, այն ներառում է նաև անուղղակի մեթոդներ, որոնք ուղղված են բռնի միգրացիային՝ ստիպելով զոհերի խմբին փախչել և կանխել նրանց վերադարձը, ինչպիսիք են սպանությունը, բռնաբարությունը և գույքի ոչնչացումը: Էթնիկ զտումները մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն է և կարող է նաև ներառվել Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայի ներքո, նույնիսկ եթե էթնիկ զտումները իրավական սահմանում չունեն միջազգային քրեական իրավունքի համաձայն: Պատմության ընթացքում էթնիկ զտումների բազմաթիվ դեպքեր են տեղի ունեցել. տերմինն առաջին անգամ որպես էվֆեմիզմ (մեղմասություն) գործածվել է հանցագործների կողմից 1990-ական թվականներին Հարավսլավիայի պատերազմների ժամանակ։ Այդ ժամանակից ի վեր լրատվամիջոցների կողմից տերմինի ընդհանուր իմաստով ընդլայնված օգտագործման շնորհիվ այն լայն տարածում է ստացել: ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 780 բանաձևի համաձայն ստեղծված փորձագետների հանձնաժողովի վերջնական զեկույցը սահմանում է էթնիկ զտումները որպես «նպատակային քաղաքականություն, որը մշակված է մեկ էթնիկ կամ կրոնական խմբի կողմից՝ բռնությամբ և ահաբեկչություն ներշնչող միջոցներով մեկ այլ էթնիկ կամ կրոնական խմբի խաղաղ բնակչությանը աշխարհագրական տարածքներից հեռացնելու նպատակով»: Էթնիկ զտումները նկարագրվել են որպես բռնության շարունակական մաս, որի ամենածայրահեղ ձևը ցեղասպանությունն է, որտեղ հանցագործի նպատակը...Ավելին⇒ |
- |
| Անցած 10 շաբաթվա հոդվածները | Հաջորդ 10 Շաբաթվա հոդվածները |
|---|---|
 Սերբական Հանրապետության զինված ուժեր (սերբ.՝ Војска Републике Српске (ВРС), բոս․՝ և խորվ.՝ Vojska Republike Srpske (VRS), նաև կոչվում է Բոսնիացի սերբերի բանակ, Սերբական Հանրապետության զորք), Սերբիական Հանրապետության ռազմական ստորաբաժանումներ, որոնք ներկայում հանդիսանում են Բոսնիա և Հերցեգովինայի պետական կարգի մաս (էնտիտետ)։ Գոյություն են ունեցել 1992-ից 2006 թվականների ժամանակահատվածում։ Ակտիվ մասնակցություն են ունեցել Հարավսլավիայի քաղաքացիական պատերազմում ի աջակցություն սերբ ազգաբնակչության։ Պատերազմից հետո Սերբական Հանրապետության զինված ուժերի բարձրաստիճան մի շարք ղեկավարներ Հաագայի Նախկին Հարավսլավիայի գործով Միջազգային տրիբունալի կողմից ռազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների համար մեղադրանքներով հետապնդվել են։ 2003 թվականից սկսվել է Սերբական Հանրապետության զինված ուժերը Բոսնիա և Հերցեգովինայի զինված ուժերի կազմի մեջ մտնելու գործընթացը...Ավելին⇒ |
|
Սերբական Հանրապետության զինված ուժեր (սերբ.՝ Војска Републике Српске (ВРС), բոս․՝ և խորվ.՝ Vojska Republike Srpske (VRS), նաև կոչվում է Բոսնիացի սերբերի բանակ, Սերբական Հանրապետության զորք), Սերբիական Հանրապետության ռազմական ստորաբաժանումներ, որոնք ներկայում հանդիսանում են Բոսնիա և Հերցեգովինայի պետական կարգի մաս (էնտիտետ)։ Գոյություն են ունեցել 1992-ից 2006 թվականների ժամանակահատվածում։ Ակտիվ մասնակցություն են ունեցել Հարավսլավիայի քաղաքացիական պատերազմում ի աջակցություն սերբ ազգաբնակչության։ Պատերազմից հետո Սերբական Հանրապետության զինված ուժերի բարձրաստիճան մի շարք ղեկավարներ Հաագայի Նախկին Հարավսլավիայի գործով Միջազգային տրիբունալի կողմից ռազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների համար մեղադրանքներով հետապնդվել են։ 2003 թվականից սկսվել է Սերբական Հանրապետության զինված ուժերը Բոսնիա և Հերցեգովինայի զինված ուժերի կազմի մեջ մտնելու գործընթացը...Ավելին⇒ |
|
 Երուսաղեմի հայկական թաղամաս (եբրայերեն՝ הרובע הארמני, արաբ․՝ حارة الأرمن), հնագույն էթնիկ–կրոնական շրջան, որտեղ բնակվում են գերազանցապես հայեր։ Այն Երուսաղեմի քրիստոնեական, մուսուլմանական և հրեական թաղամասերի հետ կազմում է աշխարհի երեք կրոնների կարևորագույն վայրերից մեկը՝ զբաղեցնելով Հին քաղաքի տարածքի մեկ վեցերորդը։ Այստեղ է գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանը, Սուրբ Հակոբյանց, Սուրբ Մարկոս, Սուրբ Գևորգ եկեղեցիները, հայկական պատրիարքարանն ու գրադարանը, Սուրբ Թարգմանչաց դպրոցը, հայկական այգին ու գերեզմանատունը, հոսպիտալը, Դավթի աշտարակը, Սիոնի դարպասները և այլ պատմական ու կրոնական շինություններ։ Թաղամասի ներքին կյանքը կարգավորվում և ղեկավարվում է Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից։ Հայկական թաղամասը գտնվում է Հին քաղաքի հարավարևմտյան հատվածում և զբաղեցնելով վերջինիս տարածքի մեկ վեցերորդը՝ համարվում է ամենափոքր և քիչ բնակեցված թաղամասը։ 2001 թվականի տվյալներով այստեղ ապրում էր 2500 հայ։ Առաջին հայ նորաբնակները հայտնվել են Երուսաղեմում, ենթադրաբար, արդեն 1-ին դարի վերջին, 4-րդ դարի սկզբին...Ավելին⇒ |
|
Երուսաղեմի հայկական թաղամաս (եբրայերեն՝ הרובע הארמני, արաբ․՝ حارة الأرمن), հնագույն էթնիկ–կրոնական շրջան, որտեղ բնակվում են գերազանցապես հայեր։ Այն Երուսաղեմի քրիստոնեական, մուսուլմանական և հրեական թաղամասերի հետ կազմում է աշխարհի երեք կրոնների կարևորագույն վայրերից մեկը՝ զբաղեցնելով Հին քաղաքի տարածքի մեկ վեցերորդը։ Այստեղ է գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանը, Սուրբ Հակոբյանց, Սուրբ Մարկոս, Սուրբ Գևորգ եկեղեցիները, հայկական պատրիարքարանն ու գրադարանը, Սուրբ Թարգմանչաց դպրոցը, հայկական այգին ու գերեզմանատունը, հոսպիտալը, Դավթի աշտարակը, Սիոնի դարպասները և այլ պատմական ու կրոնական շինություններ։ Թաղամասի ներքին կյանքը կարգավորվում և ղեկավարվում է Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից։ Հայկական թաղամասը գտնվում է Հին քաղաքի հարավարևմտյան հատվածում և զբաղեցնելով վերջինիս տարածքի մեկ վեցերորդը՝ համարվում է ամենափոքր և քիչ բնակեցված թաղամասը։ 2001 թվականի տվյալներով այստեղ ապրում էր 2500 հայ։ Առաջին հայ նորաբնակները հայտնվել են Երուսաղեմում, ենթադրաբար, արդեն 1-ին դարի վերջին, 4-րդ դարի սկզբին...Ավելին⇒ |
|
Երուսաղեմի հայկական թաղամաս (եբրայերեն՝ הרובע הארמני, արաբ․՝ حارة الأرمن), հնագույն էթնիկ–կրոնական շրջան, որտեղ բնակվում են գերազանցապես հայեր։ Այն Երուսաղեմի քրիստոնեական, մուսուլմանական և հրեական թաղամասերի հետ կազմում է աշխարհի երեք կրոնների կարևորագույն վայրերից մեկը՝ զբաղեցնելով Հին քաղաքի տարածքի մեկ վեցերորդը։ Այստեղ է գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանը, Սուրբ Հակոբյանց, Սուրբ Մարկոս, Սուրբ Գևորգ եկեղեցիները, հայկական պատրիարքարանն ու գրադարանը, Սուրբ Թարգմանչաց դպրոցը, հայկական այգին ու գերեզմանատունը, հոսպիտալը, Դավթի աշտարակը, Սիոնի դարպասները և այլ պատմական ու կրոնական շինություններ։ Թաղամասի ներքին կյանքը կարգավորվում և ղեկավարվում է Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից։ Հայկական թաղամասը գտնվում է Հին քաղաքի հարավարևմտյան հատվածում և զբաղեցնելով վերջինիս տարածքի մեկ վեցերորդը՝ համարվում է ամենափոքր և քիչ բնակեցված թաղամասը։ 2001 թվականի տվյալներով այստեղ ապրում էր 2500 հայ։ Առաջին հայ նորաբնակները հայտնվել են Երուսաղեմում, ենթադրաբար, արդեն 1-ին դարի վերջին, 4-րդ դարի սկզբին...Ավելին⇒ |
|
Երուսաղեմի հայկական թաղամաս (եբրայերեն՝ הרובע הארמני, արաբ․՝ حارة الأرمن), հնագույն էթնիկ–կրոնական շրջան, որտեղ բնակվում են գերազանցապես հայեր։ Այն Երուսաղեմի քրիստոնեական, մուսուլմանական և հրեական թաղամասերի հետ կազմում է աշխարհի երեք կրոնների կարևորագույն վայրերից մեկը՝ զբաղեցնելով Հին քաղաքի տարածքի մեկ վեցերորդը։ Այստեղ է գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանը, Սուրբ Հակոբյանց, Սուրբ Մարկոս, Սուրբ Գևորգ եկեղեցիները, հայկական պատրիարքարանն ու գրադարանը, Սուրբ Թարգմանչաց դպրոցը, հայկական այգին ու գերեզմանատունը, հոսպիտալը, Դավթի աշտարակը, Սիոնի դարպասները և այլ պատմական ու կրոնական շինություններ։ Թաղամասի ներքին կյանքը կարգավորվում և ղեկավարվում է Հայ առաքելական եկեղեցու Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից։ Հայկական թաղամասը գտնվում է Հին քաղաքի հարավարևմտյան հատվածում և զբաղեցնելով վերջինիս տարածքի մեկ վեցերորդը` համարվում է ամենափոքր և քիչ բնակեցված թաղամասը։ 2001 թվականի տվյալներով այստեղ ապրում էր 2500 հայ։ Առաջին հայ նորաբնակները հայտնվել են Երուսաղեմում, ենթադրաբար, արդեն 1-ին դարի վերջին, 4-րդ դարի սկզբին...Ավելին⇒ |
|
 Շառլ Ազնավուր (իրական անունը՝ Վաղինակ Միքայելի Ազնավուրյան, մայիսի 22, 1924, Փարիզի 6-րդ շրջան, Ֆրանսիա - հոկտեմբերի 1, 2018, Մուրիես, Ֆրանսիա), ֆրանսահայ աշխարհահռչակ երգիչ, շանսոնիե, երգահան, բանաստեղծ, գրող, կինոդերասան և հասարակական գործիչ։ Իր երաժշտական կարիերայի ընթացքում (սկսած 1940 թվականից) նա ձայնագրել է մոտ 1200 երգ տարբեր լեզուներով՝ ֆրանսերեն, անգլերեն, իտալերեն, իսպաներեն, գերմաներեն, հայերեն, ռուսերեն, նեապոլիտաներեն։ Նա հեղինակել և համահեղինակել է ավելի քան 1000 ստեղծագործություն և՛ իր, և՛ այլ երաժիշտների համար։ Նա ֆրանսալեզու ամենահայտնի երգիչներից մեկն է։ 2008 թվականին Ազնավուրը ստացել է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն, 2009 թվականի մայիսից Շվեյցարիայում Հայաստանի դեսպանն էր ու Ժնևի ՄԱԿ-ի գրասենյակում և այլ միջազգային կազմակերպություններում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչը Ազնավուրի հայրը` Միքայելը (Միշան), ծնվել է 1897 թվականի մայիսի 26-ին Ախալցխայում (Ռուսական կայսրություն), արմատներով Էրզրումից էր, իսկ մայրը՝ Քնար Բաղդասարյանը, ծնվել է 1902 թվականի նոյեմբերի 10-ին, Իզմիթում (Օսմանյան կայսրություն), հայ վաճառականների ընտանիքում։ Շառլի հայրը երիտասարդ տարիներին ապրել էր Թիֆլիսում, ուր աշխատանքի համար տեղափոխվել էր նրա ընտանիքը...Ավելին⇒ |
|
 Վազգեն Զավենի Սարգսյան, հայազգի ռազմական և քաղաքական գործիչ, գրող, Հայաստանի Հանրապետության առաջին պաշտպանության նախարար (1991-1992թթ․ և 1995-1999թթ․), Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ (1999 թվականի հունիսի 11-ից մինչև իր սպանությունը՝ նույն թվականի հոկտեմբերի 27-ը)։ Իր հասարակական-քաղաքական գործունեությունը սկսել է 1988 թվականին Արցախյան շարժման ժամանակ, որի նպատակն էր Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի, Շահումյանի շրջանի և Գետաշենի ենթաշրջանի միացումը Խորհրդային Հայաստանին։ Վազգեն Սարգսյանը եղել է Արցախյան ազատամարտի ռազմաքաղաքական հրամանատարներից մեկը։ Հետպատերազմյան տարիներին Սարգսյանը մնաց զինված ուժերում՝ դառնալով Հայաստանի քաղաքականության մեջ մեծ ազդեցություն ունեցող գործիչ։ 1996 թվականի Հայաստանի նախագահական ընտրություններում սատարել է գործող նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, իսկ արդեն 1998 թվականին Արցախյան հարցի վերաբերյալ հակասութուններ ունենալով վերջինի հետ, ստիպեց հրաժարական տալ` օգնելով այդ ժամանակվա վարչապետ Ռոբերտ Քոչարյանին ընտրվել Հայաստանի նախագահ։ Նա «Հանրապետական» կուսակցության հետ միավորվեց և դաշինք կնքեց Խորհրդային Հայաստանի նախկին կոմունիստական առաջնորդ Կարեն Դեմիրճյանի հետ։ 1999 թվականի մայիսի խորհրդարանական ընտրություններում նրանց դաշինքը հաղթանակ տարավ և մեծամասնություն ձևավորեց։ Վազգեն Սարգսյանը դարձավ վարչապետ և «դե ֆակտո» Հայաստանում որոշում ընդունող՝ վերահսկելով երկրի զինված ուժերը և օրենսդիր մարմինը...Ավելին⇒ |
|
Վազգեն Զավենի Սարգսյան, հայազգի ռազմական և քաղաքական գործիչ, գրող, Հայաստանի Հանրապետության առաջին պաշտպանության նախարար (1991-1992թթ․ և 1995-1999թթ․), Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ (1999 թվականի հունիսի 11-ից մինչև իր սպանությունը՝ նույն թվականի հոկտեմբերի 27-ը)։ Իր հասարակական-քաղաքական գործունեությունը սկսել է 1988 թվականին Արցախյան շարժման ժամանակ, որի նպատակն էր Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի, Շահումյանի շրջանի և Գետաշենի ենթաշրջանի միացումը Խորհրդային Հայաստանին։ Վազգեն Սարգսյանը եղել է Արցախյան ազատամարտի ռազմաքաղաքական հրամանատարներից մեկը։ Հետպատերազմյան տարիներին Սարգսյանը մնաց զինված ուժերում՝ դառնալով Հայաստանի քաղաքականության մեջ մեծ ազդեցություն ունեցող գործիչ։ 1996 թվականի Հայաստանի նախագահական ընտրություններում սատարել է գործող նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, իսկ արդեն 1998 թվականին Արցախյան հարցի վերաբերյալ հակասութուններ ունենալով վերջինի հետ, ստիպեց հրաժարական տալ` օգնելով այդ ժամանակվա վարչապետ Ռոբերտ Քոչարյանին ընտրվել Հայաստանի նախագահ։ Նա «Հանրապետական» կուսակցության հետ միավորվեց և դաշինք կնքեց Խորհրդային Հայաստանի նախկին կոմունիստական առաջնորդ Կարեն Դեմիրճյանի հետ։ 1999 թվականի մայիսի խորհրդարանական ընտրություններում նրանց դաշինքը հաղթանակ տարավ և մեծամասնություն ձևավորեց։ Վազգեն Սարգսյանը դարձավ վարչապետ և «դե ֆակտո» Հայաստանում որոշում ընդունող՝ վերահսկելով երկրի զինված ուժերը և օրենսդիր մարմինը...Ավելին⇒ |
|
 «Պատերազմի արվեստը», չինացի ստրատեգ Սուն Ցզիին (չինարեն՝ ` 孫子兵法, փինյին` Sūnzĭ bīngfǎ) վերագրվող ամենանշանավոր հին չինական տրակտատ, որը նվիրված է ռազմական մարտավարությանը և քաղաքականությանը։ Կազված է 13 գլխից, որոնցից յուրաքանչյուրն անդրադառնում է պատերազմ վարելու քաղաքականությանը, տարբեր իրավիճակներին և դրանց կիրառությանը ռազմական մարտավարության և ռազմավարության մեջ։ Գրեթե 1500 տարի շարունակ այն եղել է առաջավոր աղբյուր, որը 1080 թվականին ներառվել է Սուն դինաստիայի կայսր Շենցզունի «Յոթ ռազմական դասական տեքստերի» ցանկում։ «Պատերազմի արվեստը» շարունակում է մնալ ամենաազդեցիկ մարտավարական տեքստն Արևելյան Ասիայում։ Այն մեծ ազդեցություն է ունեցել արևելյան և արևմտյան ռազմական մտածողության, գործարարական ռազմավարության և իրավական մարտավարության վրա։ Գիրքն առաջին անգամ թարգմանվել է ֆրանսերեն և հրատարակվել 1772 թվականին (վերահրատարակվել՝ 1782 թվականին) ճեզվիտ Ջան Ժոզեֆ Մարի Ամիոտի կողմից, իսկ անգլերեն մասնակի թարգմանությունը 1905 թվականին կատարվել է բրիտանացի սպա Էվերարդ Ֆերգյուսոն Քալթրոփի կողմից և կոչվել «Պատերազմի գիրք»։ Ծանոթագրություններով առաջին անգլերեն թարգմանությունը կատարվել և հրատարակվել է Լիոնել Գայլսի կողմից 1910 թվականին։ Աշխատությունը ներշնչել է բազմաթիվ ռազմական և քաղաքական գործիչների, ինչպիսիք են, օրինակ, Մաո Ցզեդունը, Վո Նգուեն Զիապը և Նորման Շվարցկոպֆը և այլք...Ավելին⇒ |
 Գլխավոր էջի բաժիններ – Շաբաթվա հոդված – Օրվա հոդված – Այսօր պատմության մեջ – Գիտեի՞ք որ – Օրվա պատկեր – Նորություններ |