Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վիշի (այլ կիրառումներ)

Վիշի (ֆր.՝ Vichy [viʃi], օքս.՝ Vichèi), ֆրանսիական քաղաք և կոմունա, որը գտնվում է Օվերն երկրամասի Ալյե գավառում, Փարիզից հարավ-արևելք։ Հին ժամանակներում Վիշին պատկանում էր պատկանում էր Բուրբոն նահանգին։

Բնակավայր
Վիշի
ֆր.՝ Vichy[1]
Զինանշան

ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
Մակերես5,85 կմ²
ԲԾՄ249 մետր
Բնակչություն25 789 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2]
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ03200[3]
Պաշտոնական կայքville-vichy.fr(ֆր.)
Վիշի (Ֆրանսիա)##
Վիշի (Ֆրանսիա)

Դեպարտամենտի քաղաքների թվում Վիշին բնակչության թվով երկրորդ տեղն է զբաղեցնում՝ զիջելով Մոնլյուսոն քաղաքին[4], երկրամասի քաղաքների թվում՝ չորրորդ տեղը[5]։

Ֆրանսիական բալնեոլոգիական առողջարան է, որի ստորգետնյա տաք ջրերը հայտնի են Դիոկղետիանոսի ժամանակներից։

Անվան ծագումնաբանություն խմբագրել

Գոյություն ունի քաղաքի անվան ծագումնաբանության 4 վարկած[6]՝

  1. Կելտական ծագում (Ջրի զորությունը), որն առաջացել է Wich (զորություն կամ քաջություն) և y (ջուր) բառերից։
  2. Հին հռոմեական Vicus calidus (Տաք թաղամաս) արտահայտությունից (հետագայում պարզեցվել է և արտասանվել Vicus
  3. Գալա-ռոմանական Vipiacus անունից (Վիպիուսի կալվածք), որը Միջնադարում հնչյունաբանորեն փոխակերպվել է Vichiacus անվան, իսկ ավելի ուշ՝ Vichy:
  4. Լատիներենում Vici բառը հոգնակի թվով նշանակում է գյուղերի խումբ։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Վիշին գտնվում է Լուարա գետի խոշոր վտակ՝ Ալյե գետի ափերին։ Տեղանքի բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 263 մետր։

Տեղանքի ռելիեֆը տիպիկ է հարթավայրային գետահովտի համար։

Վիշին գտնվում է դեպարտամենտի վարչական կենտրոն՝ Մուլեն քաղաքից 56 կմ դեպի հյուսիս-արևելք, և երկարամասի վարչական կենտրոն՝ Կլերմոն Ֆերան քաղաքից 50 կմ դեպի հյուսիս-արևելք։

Կլիմա խմբագրել

Վիշին գտնվում է չափավոր ցամաքային կլիմայական գոտում[7]։ Քաղաքի կլիմայի վրա մեծ ազդեցություն ունի լեռնային տեղանքը։ Մոտակայքում են գտնվում Կենտրոնական ֆրանսիական զանգվածը և Ալպերը։ Տեղումների տարեկան քանակը կազմում է միջինը 790 մմ։

Օդերևութաբանական կայանը տեղակայված է ծովի մակարդակից 249 մետր բարձրության վրա, Շարմեյ քաղաքի օդանավակայանի մոտակայքում, Վիշի քաղաքի կենտրոնից 7 կմ դեպի հյուսիս-արևելք։

Վիշի (1981–2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 19.2
(66.6)
25.7
(78.3)
26.3
(79.3)
30.8
(87.4)
33.0
(91.4)
39.2
(102.6)
41.2
(106.2)
40.6
(105.1)
36.4
(97.5)
30.6
(87.1)
26.2
(79.2)
21.7
(71.1)
41.2
(106.2)
Միջին բարձր °C (°F) 7.4
(45.3)
9.0
(48.2)
13.0
(55.4)
15.8
(60.4)
20.0
(68)
23.5
(74.3)
26.4
(79.5)
26.1
(79)
22.2
(72)
17.6
(63.7)
11.2
(52.2)
7.8
(46)
16.7
(62.1)
Միջին ցածր °C (°F) −0.4
(31.3)
−0.2
(31.6)
1.9
(35.4)
3.9
(39)
8.1
(46.6)
11.2
(52.2)
13.3
(55.9)
12.9
(55.2)
9.8
(49.6)
7.3
(45.1)
2.8
(37)
0.4
(32.7)
6.0
(42.8)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −26.9
(−16.4)
−24.0
(−11.2)
−13.3
(8.1)
−7.3
(18.9)
−4.2
(24.4)
−0.2
(31.6)
3.7
(38.7)
1.7
(35.1)
−2.0
(28.4)
−9.0
(15.8)
−11.3
(11.7)
−18.5
(−1.3)
−26.9
(−16.4)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 46.8
(1.843)
39.8
(1.567)
44.2
(1.74)
69.3
(2.728)
98.2
(3.866)
78.2
(3.079)
71.6
(2.819)
74.2
(2.921)
75.4
(2.969)
68.0
(2.677)
63.3
(2.492)
50.5
(1.988)
779.5
(30.689)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) 10.0 8.9 9.0 10.8 12.2 9.5 8.1 8.8 8.7 10.4 10.3 10.0 116.7
% խոնավություն 84 80 75 74 77 76 73 75 78 83 84 85 78.7
Միջին ամսական արևային ժամ 78.1 94.8 153.7 175.4 203.4 225.0 248.9 238.3 183.5 128.1 76.7 55.9 1861,7
Աղբյուր #1: Météo France[8][9]
Աղբյուր #2: Infoclimat.fr (humidity, 1961–1990)[10]

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Code officiel géographique
  2. Populations légales 2021The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
  3. Base officielle des codes postauxLa Poste, 2018.
  4. «Рейтинг городов Алье» (ֆրանսերեն). Сайт toutes-les-villes.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  5. «Рейтинг городов Оверни» (ֆրանսերեն). Сайт toutes-les-villes.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  6. «История Виши» (ֆրանսերեն). Alain Carteret. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  7. «Ֆրանսիայի կլիմայական գոտիները». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 14-ին.
  8. «Données climatiques de la station de Vichy» (French). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. «Climat Auvergne» (French). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  10. «Normes et records 1961-1990: Vichy-Charmeil (03) - altitude 249m» (French). Infoclimat. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)