Վիշապը (մուլտֆիլմ)

Վիշապը
Տեսակ	մուլտֆիլմ
Ժանր	հեքիաթ
Ռեժիսոր	Ալեքսանդրա Սնեժկո-Բլոցկայա
Հնչյունավորում	Միխայիլ Պոգորժելսկի և Էրաստ Գարին
Երաժշտություն	Վիտալի Գևիկսման
Օպերատոր	Եկատերինա Ռիզո
Երկիր	ԽՍՀՄ
Լեզու	ռուսերեն
Ընկերություն	Սոյուզմուլտֆիլմ
Տևողություն	21,36 վայրկյան
Թվական	1961

Վիշապը (ռուս.՝ Дракон), խորհրդային նկարված մուլտֆիլմ` ըստ Հարավարևելյան Ասիայի ժողովուրդների` մասնավորապես` Վիետնամի և Մյանմայի հեքիաթների սյուժեների մոտիվներով^[1]։

Սյուժե խմբագրել

Հին ժամանակներում ապրում էր մի սարսափելի վիշապ։ Իր անմատչելի պալատից նա կառավարում էր ամբողջ աշխարհը` դաժանորեն ճնշելով և թալանելով ժողովրդին։ Շատ քաջ զինվորներ փորձում էին սպանել Վիշապին, բայց նա միշտ հաղթում էր։ Եվ մի անգամ Մաունգ Տին անունով տղան, տեսնելով, թե ինչպես են տանջվում մարդիկ չար Վիշապի և նրա ծառաների պատճառով, որոշում է գնալ և մարտնչել հրեշի դեմ։

Ծեր և իմաստուն կրիան տղային տալիս է կախարդական թուր և ասում է նրան գլխավոր գաղտնիքը. այնքան էլ դժվար չէ տապալել Վիշապին, շատ ավելի դժվար է Վիշապ չդառնալը։ Այդ մասին Մաունգ Տինին հասցնում է ասել նաև վիշապը։ Երբ Մաունգ Տինը պայքարում է Վիշապի դեմ և հաղթում է նրան, մի արտահայտություն է լսում․ «Ոչ, հիմա դու ես վիշապը»։ Պարզվում է` այդ Վիշապը մարդ է եղել, որը նույնպես ցանկանում էր օգնել մարդկանց, բայց վերածվել է հրեշի` ագահության պատճառով։ Պարզվում է, որ ոսկին, որը պահվում է գանձարանում, անիծված էր. նա, ով կդիպչի այդ անիծված ոսկիներին, կվերածվի դաժան Վիշապի։

Մաունգ Տին գնում է գանձարան և ցանկանում է դիպչել ոսկիներին, սակայն հիշում է կրիայի և վիշապի խոսքերը, որը, բացառությամբ մյուսների, հասցնում է զգուշացնել նրան, մտքափոխվում է և քանդում է գանձարանի պատերը, նաև պատերի ջարդոնի տակ թաղում վիշապին ծառայող հարկահավաքին և զինվորներին։ Ժողովուրդը դիմավորում է իր փրկչին։ Մաունգ Տինը վերադարձնում է թուրը Կրիային, որպեսզի նա պահի թուրը երկրի հետագա պաշտպանների համար։

Հեղինակներ խմբագրել

Սցենարի հեղինակ՝ Ռադի Կուշնիրով
Ռեժիսոր՝ Ալեքսանդրա Սնեժկո-Բլոցկայա
Կոմպոզիտոր՝ Վիտալի Գևիկսման
Բեմադրող նկարիչներ՝ Գրաժին Բրաշիշկիտե, Ռադնա Սախալտուև
Նկարիչ-մուլտիպլիկատորներ՝
- Վլադիմիր Արբեկով
- Ֆաինա Եպիֆանովա
- Բորիս Բուտակով
- Ելենա Վերշինինա
- Վլադիմիր Կրումին
- Օլգա Ստոլբովա
- Վադիմ Դոլգիխ
- Մայա Բուզինովա
- Վիկտոր Շևկով
- Իոսիֆ Դոդուշկա
- Ալեքսանդր Բելյակով
- Տատյանա Ֆյոդորովա
Նկարիչ դեկորատորներ՝ Օլգա Գեմմերլինգ, Վերա Վալերիանովա, Ելենա Տաննենբերգ, Կոնստանտին Մալիշև
Օպերատոր՝ Եկատերինա Ռիզո
Հնչունային օպերատոր՝ Բորիս Ֆիլչիկով
Խմբագիր՝ Զոյա Պավլովա
Ռեժիսորի օգնականներ՝ Ե․ Նովոսելսկայա, Տ․ Տեպլյակովա

Մրցանակներ խմբագրել

1961` Դելիի երկրորդ միջազգային կինոփառատոնի «Սև լոտոս» մրցանակ^[1]^[2]։

Տարբերություններ վիետնամական լեգենդից խմբագրել

Մուլտֆիլմում գլխավոր հերոսին անվանում են Մաունգ Տին, իսկ վիետնամական լեգենդում՝ Լե Լոյ^[3]։
Մուլտֆիլմում Մաունգ Տին ըստ արտաքինի 10-12 տարեկան է և ապրում է իր պապիկի հետ, իսկ լեգենդում Լե Լոյը չափահաս մարդ էր, և նրա հարազատների մասին ոչինչ չի հիշատակվում։
Լեգենդում գլխավոր հերոսից առաջ վիշապի դեմ մարտնչում են իշխանը, վանականը և վաճառականը։ Նրանցից յուրաքանչյուրը կրիաներից թուր է ստանում։ Ֆիլմում կան միայն երկու մարտիկներ, և երկուսն էլ ազնվական ծագում ունեին։ Բացի այդ նրանք կռվում էին իրենց սեփական զենքերով (որոնցով շարունակում էին կռվել և վեր էին ածվում վիշապի)^[3]։
Լեգենդում Լեյ Լոյը ջարդում է գանձարանի պատերը, բաժանում է ոսկին, իսկ մուլտֆիլմում մարդիկ հավանաբար իրենք են վերցնում ոսկին գանձարանից։

Վերաթողարկում DVD ձևաչափով խմբագրել

1990–ականներին մուլտֆիլմը վերաթողարկվել է խորհրդային լավագույն մուլտֆիլմերի հավաքածուներում` Studio PRO Video և «Սոյուզվիդեո» ստուդիաների կողմից։ 2003 թվականին մուլտֆիլմը VHS ձևաչափով վերաթողարկվել է «Հեռավոր կղզիների գաղտնիքը» մուլտֆիլմերի հավաքածուում։ Վերաթողարկվել է նաև DVD ձևաչափով` «Հեռավոր կղզիների գաղտնիքը» (2003) մուլտֆիլմերի հավաքածուում («Սոյուզմուլտֆիլմ», ներկայացուցիչ` «Սոյուզ», 2003)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 «Снежко-Блоцкая Александра Гавриловна- режиссёр|Публикации|ВОВЧ@НСЬК». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
↑ «Наши мультфильмы». — Издательская программа «Интерроса», 2006. — С. «Александра Снежко-Блоцкая». — 352 с. — ISBN 5-91105-007-2 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 «Диафильм Дракон». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 26-ին.

Գրականություն խմբագրել

«Фильмы-сказки: сценарии рисованных фильмов». Выпуск 8.. — М.: Искусство, 1964. — 224 с. — 100 000 экз. Иллюстрации и текст по мультфильмам.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Վիշապը» (1961)(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
«Վիշապը» Animator.ru կայքում
«Վիշապը» Myltik.ru կայքում

[autogenerated1-1] 1,0 ^1,1 «Снежко-Блоцкая Александра Гавриловна- режиссёр|Публикации|ВОВЧ@НСЬК». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.

[2] «Наши мультфильмы». — Издательская программа «Интерроса», 2006. — С. «Александра Снежко-Блоцкая». — 352 с. — ISBN 5-91105-007-2 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.

[autogenerated20130525-1-3] 3,0 ^3,1 «Диафильм Дракон». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 26-ին.

[1]

[2]

[3]