Վիկտոր Սավինիխ

	Վիկտոր Սավինիխ
;
Ի ծնե	Վիկտոր Պետրովիչ Սավինիխ
Պետություն	ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	տիեզերագնաց-օդաչու
Առաքելություն	«Սոյուզ T-4»,; «Սալյուտ 6 EO-6»,; «Սոյուզ T-13»,; «Սալյուտ-7 EO-4-1a»,; «Սոյուզ T-14»,; «Սոյուզ TM-5»,; «Միռ EP-2»; «Սոյուզ TM-4»
Տիեզերքում անցկացրած ժամանակը	252 օր, 17 ժամ, 37 րոպե
Ծնվել է	1940 մարտի 07
Ծննդավայր	գ. Բերյոզսկին, Արիչևսկու շրջան, Կիրովի մարզ,; ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Պարգևներ	; ; «ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ»
Վիկտոր Սավինիխ` Վիքիպահեստ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սավինիխ

Վիկտոր Պետրովիչ Սավինիխ, (ռուս.՝ Виктор Петрович Савиных, մարտի 7, 1940(1940-03-07), Բերյոզկինի, Միրնի քաղաքային բնակավայր, Օրիչևսկի շրջան, Կիրովի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային տիեզերագնաց-օդաչու, Խորհրդային Միության հերոս (1981)։

Ավարտել է Մոսկվայի գեոդեզիայի, օդալուսանկարահանման և քարտեզագրության ինժեներների ինստիտուտը (1969)։ Տիեզերագնացների ջոկատում է 1978-ից։ 1981-ի մարտի 12-ից մինչև մայիսի 26-ը, Վլադիմիր Կովալյոնոկi հետ, որպես բորտիեժեներ, թռիչք է կատարել «Սոյուզ Տ-4» տիեզերանավով, որը մարտի 13-ին կցվել է «Սալյուտ-6» ուղեծրակայանին։ 74-օրյա թռիչքի ընթացքում «Սալյուտ-6» - «Սոյուզ Տ-4» ուղեծրային համալիրին կցվել են «Սոյուզ-39» (մայիսի 23-30-ին, տիեզերագնացներ՝ Վլադիմիր Ջանիբեկով, մոնղոլ հետազոտող տիեզերագնաց Ժուգդեռդեմիդիյն Գուռագչա) և «Սոյուզ-40» (մայիսի 14—22-ին, տիեզերագնացներ Լեոնիդ Պոպով, Դումիտրու Պրունարիու) տիեզերանավերը։ ԽՍՀՄ-ի 50-րդ և Երկիր մոլորակի 100-րդ տիեզերագնացն է։

Ընդհանուր առմամբ տիեզերական թռիչքում է գտնվել 252 օր, 17 ժամ, 37 րոպե և 50 վայրկյան։

Պարգևներ

Պետական պարգևներ

Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս (1981, 1985)
«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան (орден «За заслуги перед Отечеством»)՝ I աստիճանի (27 փետրվարի 2020) — գիտության բնագավառում ունեցած ակնառու վաստակի և բարձրակարգ մասնագետներ պատրաստելու գործում ներդրած մեծ ավանդի համար^[1]
«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» («За заслуги перед Отечеством») շքանշան՝ II աստիճանի (6 մարտի 2000) — գիտության բնագավառում ունեցած ակնառու վաստակի և բարձրակարգ մասնագետներ պատրաստելու գործում ներդրած մեծ ավանդի համար^[2]
«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» («За заслуги перед Отечеством») շքանշան՝ III աստիճանի (11 նոյեմբերի 1994)^[3]
* «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» («За заслуги перед Отечеством») շքանշան՝ IV աստիճանի (12 դեկտեմբերի 2010) — կրթության, գիտության բնագավառներում մատուցած ծառայությունների և բարձրակարգ մասնագետներ պատրաստելու գործում ներդրած մեծ ավանդի համար^[4];
Պատվո շքանշան (2 նոյեմբերի 2004) — կրթության ասպարեզում մատուցած ծառայությունների և բազմամյա բարեխիղճ աշխատանքի համար^[5]
Լենինի երեք շքանշան (1981, 1985, 1988)
«Տիեզերքի յուրացման բնագավառում մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ («За заслуги в освоении космоса») (12 ապրիլի 2011 թվական)^[6]
Ռուսական նավատորմի 300-ամյակին նվիրված հոբելյանական մեդալ
«Ի հիշատակ Մոսկվայի 850-ամյակի» մեդալ («В память 850-летия Москвы»)
«Աշխատանքի վետերան» մեդալ
Ալեքսեյ Լեոնովի մեդալ (Կեմերովոյի մարզ, 2015) — 1985 թվականին բաց տիեզերք դուրս գալու համար^[7]

Մրցանակներ

Ռուսաստանի Դաշնության 1996 թվականի պետական մրցանակ գիտության և տեխնիկայի բնագավառում (18 հունիսի 1996)^[8]
ԽՍՀՄ պետական մրցանակ (1989)
Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի 2002 թվականի մրցանակ կրթության բնագավառում^[9]

Պատվավոր կոչումներ

ԽՍՀՄ տիեզերագնաց-օդաչու
ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1981)
Կալուգա, Պերմ, Կիրով քաղաքների և Կիրովի մարզի պատվավոր քաղաքացի

Այլ պարգևներ

ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի՝ Կ. Է. Ցիոլկովսկու անվան ոսկե մեդալ (1987)

Օտարերկրյա պարգևներ և կոչումներ

Մոնղոլիայի Ժողովրդական Հանրապետության հերոս
Սուխե Բատորի շքանշան (Մոնղոլիա)
Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության հերոս
«Գեորգի Դիմիտրով» շքանշան (Բուլղարիա, 1988);
«Стара планина» շքանշան (Բուլղարիա, 9 հունիսի 2003)
Զինվորական փառքի շքանշան (Սիրիա, 1987);
«Բարեկամության» 2 շքանշան (Սիրիա, 1999, 2000)
«Բարեկամության» շքանշան (Վիետնամ, 2000);
Ջեզկազգան (Ղազախստան), Ուլան Բատոր և Դարխան (Մոնղոլիա) քաղաքների պատվավոր քաղաքացի

Հիշատակ

2007 թվականին Կիրովի մարզի վարչական կենտրոն Կիրով քաղաքում՝ Ցիոլկովսկու թանգարանի մոտ կանգնեցվել է Վիկտոր Սավինիխի հուշարձանը՝ նրա կենդանության օրոք։
2005 թվականին նրա անունով է կոչվել 6890 թվահամարը կրող փոքր մոլորակը, որը հայտնաբերվել է 1975 թվականի սեպտեմբերի 3-ին։
Վիկտոր սավինիխը հավիտյանս հաշվառված է թիվ 11300 զինվորական մասի ուսումնական գումարտակի առաջին վաշտի անձնակազմում (Մոսկվայի մարզ)։

Ծանոթագրություններ

↑ Указ Президента Российской Федерации от 27 февраля 2020 года № 153 «О награждении государственными наградами Российской Федерации».
↑ Указ Президента РФ от 6 марта 2000 года № 470.
↑ Указ Президента РФ от 11 ноября 1994 года № 2081.
↑ Указ Президента РФ от 12 декабря 2010 года № 1548 Արխիվացված 2010-12-22 Wayback Machine.
↑ Указ Президента РФ от 2 ноября 2004 года № 1384.
↑ Указ Президента Российской Федерации от 12 апреля 2011 года № 436 «О награждении медалью „За заслуги в освоении космоса“».
↑ «Первые космонавты получили медали имени Алексея Леонова в Звездном городке». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
↑ Указ Президента РФ от 18 июня 1996 года № 930.
↑ Указ Президента РФ от 5 октября 2003 года № 1178.

Գրականություն

И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) Советские и российские космонавты. 1960—2000 / Под редакцией Ю. М. Батурина. — М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. — ISBN 5-93345-003-0
Назаров Г. Дорогой Гагарина // Филателия СССР. — 1981. — № 4. — С. 2—3.
Савиных В. П. Записки с мертвой станции — 1989
Савиных Виктор. Вятка – Байконур - Космос. — М.: «МАКД», 2010. — 224 с. — ISBN 978-5-9902047-2-0
Савиных В. П. Лётчик-космонавт СССР. Учёный. Общественный деятель. — Киров: НКО «Золотой фонд Вятки», 2011. — 560 с. — ISBN 978-5-85271-405-3
Земля ждет и надеется / В.Савиных; (Лит. запись Л.В. Смирновой). - Пермь : Кн. изд-во, 1983. - 157 с.
Савиных, Виктор Петрович."Салют-7". Записки с "мертвой" станции : Виктор Савиных. - Москва : Эксмо, 2019. - 252, (2) с., (4) л. ил., цв. ил. : факс.; 21 см. ISBN 978-5-04-089369-0.

Արտաքին հղումներ

Կենսագրությունը на сайте Международного объединенного биографического центра.
Виктор Петрович Савиных в Космической энциклопедии.
Битва за Салют. Документальный фильм студии Роскосмоса.
«Магия цифр» и космическая топонимика. Интервью В. П. Савиных в телевизионной программе «Русский космос». 2012 год.
Космонавт Виктор Савиных. Видеоэнциклопедия «Космонавты». Телестудия Роскосмоса.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտոր Սավինիխ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 206)։

[1] Указ Президента Российской Федерации от 27 февраля 2020 года № 153 «О награждении государственными наградами Российской Федерации».

[2] Указ Президента РФ от 6 марта 2000 года № 470.

[3] Указ Президента РФ от 11 ноября 1994 года № 2081.

[4] Указ Президента РФ от 12 декабря 2010 года № 1548 Արխիվացված 2010-12-22 Wayback Machine.

[5] Указ Президента РФ от 2 ноября 2004 года № 1384.

[6] Указ Президента Российской Федерации от 12 апреля 2011 года № 436 «О награждении медалью „За заслуги в освоении космоса“».

[7] «Первые космонавты получили медали имени Алексея Леонова в Звездном городке». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.

[8] Указ Президента РФ от 18 июня 1996 года № 930.

[9] Указ Президента РФ от 5 октября 2003 года № 1178.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Վիկտոր Սավինիխ` Վիքիպահեստ
Վիկտոր Սավինիխ

Ի ծնե	Վիկտոր Պետրովիչ Սավինիխ
Պետություն	ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	տիեզերագնաց-օդաչու
Առաքելություն	«Սոյուզ T-4», «Սալյուտ 6 EO-6», «Սոյուզ T-13», «Սալյուտ-7 EO-4-1a», «Սոյուզ T-14», «Սոյուզ TM-5», «Միռ EP-2» «Սոյուզ TM-4»
Տիեզերքում անցկացրած ժամանակը	252 օր, 17 ժամ, 37 րոպե
Ծնվել է	1940 մարտի 07
Ծննդավայր	գ. Բերյոզսկին, Արիչևսկու շրջան, Կիրովի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Պարգևներ	«ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ»