Վելենիե (սլովեներեն՝ Velenje)[2][3], քաղաք Սլովենիայի հյուսիսարևելյան մասում, մեծությամբ այդ երկրի հինգերորդ բնակավայրն է, նույնանուն համայնքի վարչական կենտրոնը։ Բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը 2017 թվականի տվյալներով եղել է 24 923 mieszkańców[4] (2013 թվականին այդ ցուցանիշը եղել է 25.333[5] ), 2007-ին՝ 26.826[6][7]:

Բնակավայր
Վելենիե
սլովեն.՝ Velenje
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՍլովենիա Սլովենիա
ՀամայնքCity Municipality of Velenje?
Հիմնադրված է1889 թ.
Առաջին հիշատակում1270
Մակերես12,6 կմ²
ԲԾՄ400±1 մետր, 391 մետր
Բնակչություն25 235 մարդ (հունվարի 1, 2023)[1]
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ3320
Ավտոմոբիլային կոդCE
Պաշտոնական կայքvelenje.si
Վելենիե (Սլովենիա)##
Վելենիե (Սլովենիա)

Աշխարհագրություն

խմբագրել

Գտնվում է Սլովենիայի Ստորին Շտիրա երկրամասում, երկրի մայրաքաղաք Լյուբլյանայից 85, Մարիբորից՝ 75 և Ցելեից՝ 25 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Զբաղեցնում է 83,5 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Վելենիեով է անցնում Դրավոգրադ - Ժալեց ավտոմայրուղին։

Պատմություն

խմբագրել

Հնագիտական պեղումների արդյունքում հայտնաբերված առարկաները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախապատմական ժամանակներում։ Պատմական փաստաթղթերում Վելենիեն առաջին անգամ հիշատակվել է 13-րդ դարում՝ որպես առևտրային բնակավայր։ Քաղաքի կարգավիճակ ստացել է 1950 թվականին (ըստ այլ աղբյուրների՝ 1959 թվականին)[8]։ Բնակավայրի մերձակայքում հայտնաբերվել են գորշ ածուխի մեծ պաշարներ, որն էլ պայմանավորել է նրա բուռն աճը 20-րդ դարում[9]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Վելենիեն մեծապես վնասվել է, պատերազմից հետո աստիճանաբար վերականգնվել՝ 600 տուն ունեցող գյուղից 1960-ական թվականների սկզբին վերածվելով 6 հազար բնակիչ ունեցող բնակավայրի։ Հենց այդ ժամանակ էլ որոշվել է այստեղ կառուցել արդյունաբերական նոր ձեռնարկություններ և ինդուստրացնել տարածաշրջանը։ Հարավսլավիայի ղեկավար Իոսիպ Բրոզ Տիտոյի մահից հետո որոշվել է, ի պատիվ նրա, քաղաքը վերանվանել Տիտովո Վելենիե[10] (այդ ժամանակ Սլովենիան գտնվում էր Հարավսլավիայի կազմում)։ Սլովենիայի անկախացումից հետո՝ 1991 թվականին վերստացել է իր նախկին անվանումը[11][12][13]։

Վելենիեն հայտնի է նաև նրանով, որ այստեղ են գտնվում կենցաղային տեխնիկայի խոշորագույն արտադրող Gorenje ընկերության գլխավոր գրասենյակն ու գլխադասային ձեռնարկությունը[14]։

Քույր քաղաքներ

խմբագրել

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. http://pop-stat.mashke.org/slovenia-cities.htm
  2. Довідковий атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2010. — 328 с. ISBN 978-966-475-507-5
  3. Атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2005. — 336 с. ISBN 966-631-546-7
  4. «Prebivalci po spolu, občine in naselja, Slovenija, 1. januar 2017» (սլովեներեն). stat.si. 2017-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  5. «Slovenia: Savinjska» (engleski). City population. Վերցված է 26. 04. 2014-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. Statistical Office of the Republic of Slovenia, Basic population groups by sex and municipalities(չաշխատող հղում)
  7. Statistical Office of the Republic of Slovenia Արխիվացված 2014-11-13 Wayback Machine Invånarantal i orter den 31 december 2007.
  8. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 7-ին.
  9. | příjmení = Dolničar | jméno = Ivan | odkaz na autora = | titul = Jugoslavija 1941 – 1981 | vydavatel = eksport pres | místo = Bělehrad | rok = 1981 | počet = | isbn = | kapitola = | strany = 169 | jazyk = srbochorvatština }}
  10. «Արխիվացված պատճենը» (սլովեներեն). titovo.velenje.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  11. Največja naselja po številu prebivalcev(չաշխատող հղում) prema podatcima iz: Centralni register prebivalcev in Register tujcev, MNZ; ter Register prostorskih enot, GURS, Statistični urad Republike Slovenije, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.
  12. Damijan Kljajič, Aca Poles: Titovo Velenje : 1981-1990 Արխիվացված 2008-06-27 Wayback Machine // Projekt titovo.velenje.org, Velenje : Muzej Velenje, PROSPLET, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.
  13. Velenje Municipality site
  14. |id = 3992441|tytuł=Velenje|data dostępu=2017-12-29}}
  15. «Արխիվացված պատճենը» (գերմաներեն). esslingen.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  16. «Neath Port Talbot Twin Towns». Neath Port Talbot County Borough Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  17. «Split Twin Towns» (Croatian).{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վելենիե» հոդվածին։