Վարդերի շքերթ (անգլ.՝ Rose Parade), Կալիֆոռնիա նահանգում անցկացվող շքերթներից ամենամեծը։ Կազմակերպվում է «Փասադենայի վարդերի մրցաշարերի ասոցիացիա» ոչ առևտրային ընկերության կողմից։ Անցկացվում է ամեն տարի՝ հունվարի 1-ի առավոտյան, Կալիֆոռնիայի Փասադենա քաղաքում։


Տեսակշքերթ
Երկիր ԱՄՆ
Առաջինը1890
tournamentofroses.com
 Tournament of Roses Parade Վիքիպահեստում

Վարդերի շքերթի ժամանակ հազարավոր մարդիկ են գալիս Փասադենա, հեռարձակումները դիտում են միլիոնավոր մարդիկ ինչպես Միացյալ Նահանգներում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում[1]։ 2011 թվականից Փասադենայում ամանորյա տոնական միջոցառման հովանավորը Հոնդան է, որի ֆիրմային հարթակը ղեկավարում է շքերթը։

2019 թվականի վարդերի շքերթին մասնակցել է 44 շարժական հարթակ, թեման էր՝ «Կյանքի մեղեդին», իսկ շքերթի մեծ մարշալը երգչուհի Չակա Կանն էր[2]։

Պատմություն խմբագրել

Առաջին վարդերի շքերթը 1890 թվականին նախաձեռնել են Փասադենայի «Valley Hunt Club» մասնավոր ակումբի անդամները։ Նրանց մեջ գերակշռում էին ներգաղթյալները Միացյալ Նահանգների արևելքից և միջին արևմուտքից, որոնք վայելում էին Կալիֆոռնիայի մեղմ կլիման։

Ակումբի հանդիպման ժամանակ բնագետ Չարլզ Ֆրեդերիկ Հոլդերն ասել է․ «Նյու Յորքում մարդիկ թաղված են ձյան տակ։ Այստեղ կան շատ ծաղկած ծաղիկներ և պտուղներով հարուստ նարնջի ծառեր։ Եկեք փառատոն անցկացնենք և ամբողջ աշխարհին պատմենք մեր դրախտային անկյան մասին»[3]։ Վարդերի առաջին շքերթի համար ակումբը պատրաստել էր ծաղիկներով զարդարված ձիաքարշեր, անցկացվել են պարանի ձգման և վազքի մրցույթներ։ Միջոցառմանը մասնակցել է մոտ երկու հազար մարդ։ Տեսնելով ներկայացված ծաղիկների քանակը՝ պրոֆեսոր Հոլդերն առաջարկել է նախաձեռնությունն անվանել «Վարդերի շքերթ»[4]։

1890 թվականին սկսված ավանդույթը ոչ մի անգամ չի ընդհատվել։ Անգամ Մեծ ճգնաժամը և համաշխարհային պատերազմները դրան չեն խանգարել։ Եթե հունվարի 1-ը կիրակի է լինում, ապա շքերթը հետաձգվում է հաջորդ երկուշաբթի՝ հունվարի 2-ին։ Այս կանոնը մտցվել է 1893 թվականին՝ կիրակնօրյա եկեղեցական արարողություններին չխանգարելու համար[4]։

1895 թվականին վարդերի շքերթն այնպիսի մասշտաբների էր հասել, որ «Valley Hunt Club» ընկերությունը չէր հասցնում զբաղվել կազմակերպչական հարցերով։ Արդյունքում ստեղծվեց «Փասադենայի վարդերի մրցաշարերի ասոցիացիան»։ 1900 թվականին բացօթյա տարածքը, որտեղ անցկացվում էին վարդերի շքերթները, վերանվանվեց «Tournament Park»։ Ծրագրում ավելացվեց ջայլամի վազք, մուստանգի վարժեցում, ուղտի և փղի վազք։ Հանդիսատեսի համար կառուցվեցին տրիբունաներ և դիտահարթակներ։ Մամուլում հայտնվեցին շքերթի մասին հրապարակումներ։ Ուիլյամ Րիգլի կրտսերի առանձնատունը 1958 թվականին՝ կնոջ մահից հետո, նվիրաբերվեց Փասադենա քաղաքին և դարձավ Վարդերի շքերթի մշտական գրասենյակը։

Վարդերի շքերթի շրջանակներում առաջին ֆուտբոլային հանդիպումը կայացել է 1902 թվականին։ Այն դարձել է ավանդույթ 1916 թվականից, իսկ 1922 թվականին Փասադենայում կառուցվել է Ռոուզ Բոուլ մարզադաշտը[5]։

Անցկացում խմբագրել

Վարդերի շքերթի մրցաշարը տասնամյակներ շարունակ ընթացել է նույն վայրում, հիմնականում Կոլորադոյում (Փասադենայի գլխավոր փողոցը և նախկին 66-րդ ԱՄՆ ճանապարհի մի մասը)։

Շքերթի օրը՝ առավոտյան, տարբեր խմբեր հավաքվում են և շարժվում դեպի մրցաշարի անցկացման վայր։ Շքերթը սկսվում է հյուսիսում՝ Օրանջ Գրուվով, Գրին փողոցից[6]։

Թեմաներ խմբագրել

Հունվարյան շքերթից անմիջապես հետո Վարդերի մրցաշարի նորընտիր նախագահից պահանջվել է ընտրել առաջիկա տոնակատարությունների թեման։

2020 թվականի հունվարին Բոբ Միլլերը նշանակվել է Փասադենայի վարդերի մրցաշարի ասոցիացիայի նախագահ։ Նա հայտարարել է, որ 132-րդ Վարդերի շքերթի թեման կլինի «Երազի՛ր, վստահի՛ր, հասի՛ր»։ Վարդերի մրցաշարը նախագահը գլխավորել է 14 հոգուց բաղկացած գործադիր կոմիտեն և 935 կամավոր անդամների։

Նվագախմբեր խմբագրել

Շքերթին մասնակցում են երկրի բարձրագույն ավագ դպրոցների նվագախմբերից շատերը, ինչպես նաև քոլեջի նվագախմբերը։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Rose Parade: Big crowd, but who’s counting?(անգլ.)
  2. Pasadena Star-News: Chaka Khan will preside over New Year’s Day festivities(անգլ.)
  3. Owasso Bands Արխիվացված 2019-11-01 Wayback Machine(անգլ.)
  4. 4,0 4,1 «An old rule may save the Rose Parade from getting rained on». Los Angeles Times. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  5. «History of the Tournament House». Tournament of Roses. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 11-ին.
  6. «Tournament of Roses: Rose Parade: General Information: Game Day Guide». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 3-ին.

Գրականություն խմբագրել

Հղումներ խմբագրել