Վասիլ Լևսկի

Վասիլ Լևսկի (բուլղար․՝ Васил Левски, հին բուլղարերենով Василъ Лѣвскій, իսկական անունը՝ Վասիլ Իվանով Կունչև (բուլղար․՝ Васил Иванов Кунчев), հուլիսի 18, 1837, Կառլովո, Բուլղարիա - Փետրվարի 18, 1873, Սոֆիա, Օսմանյան կայսրություն), բուլղարացի քաղաքական գործիչ, հեղափոխական, Բուլղարիայի ազգային-ազատագրական շարժման մասնակից։ Բուլղարիայի ազգային հերոս, հայտնի է որպես «ազատության առաքյալ» (բուլղար․՝ Апостола на свободата)։ Մշակել և իրագործել է օսմանյան լծից հայրենի երկիրն ազատագրելու նպատակով համաժողովրդական հեղափոխական շարժում ծավալելու և ապստամբություն կազմակերպելու գաղափարախոսությունն ու մարտավարությունը, երկրով մեկ ստեղծել է հեղափոխական գաղտնի կոմիտեների լայն ցանց ու հեղափոխական կազմակերպություններ։ Իրեն հետապնդող թուրքական իշխանությունների ձեռքն ընկնելուց խույս տալու նպատակով գործել է կեղծանուններով. հիսունից ավելի ծածկանուն է օգտագործել, ներկայացել է նաև իբրև հայ՝ Հովհաննես անունով (ի դեպ, Լևսկի ծածկանունն էլ կազմել է՝ հիմքում դնելով лев = առյուծ արմատը)։ Օսմանյան իշխանություններին հաջողվել է ձերբակալել Լևսկուն։ Նրան կախաղան են հանել Սոֆիայում։

Վասիլ Լևսկի բուլղար․՝ Васил Левски
Ծնվել է	Հուլիսի 18, 1837 թ.
Ծննդավայր	Կառլովո, Բուլղարիա
Մահացել է	փետրվարի 18, 1873(1873-02-18) (35 տարեկան)
Մահվան վայր	Սոֆիա, Օսմանյան կայսրություն (ներկայիս Բուլղարիա)
Գերեզման	Q65224613?
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Ազգություն	բուլղարացի
Մայրենի լեզու	բուլղարերեն
Կրոն	Ուղղափառ քրիստոնյա
Մասնագիտություն	հեղափոխական, հոգևորական և քաղաքական ակտիվիստ
Ծնողներ	հայր՝ Q87445446?, մայր՝ Gina Kuncheva?
Ստորագրություն
Vasil Levski Վիքիպահեստում

2007 թվականին Բուլղարիայի ազգային հեռուստատեսության նախաձեռնությամբ երկրով մեկ անցկացված հարցման արդյունքներով Վասիլ Լևսկին ճանաչվել է բոլոր ժամանակների մեծագույն բուլղարացի։ Նա իր կյանքը նվիրաբերել է հանուն ազատ Բուլղարիայի, որտեղ բոլոր մարդիկ՝ անկախ իրենց դավանանքից ու ազգային պատկանելություննից, հավասարապես օգտվեն ազատություններից ու իրավունքներից։ Բուլղարիայում և բալկանյան այլ երկրներում կանգնեցված են Վասիլ Լևսկու բազմաթիվ հուշարձաններ, նրա անունով են կոչվել բազում փողոցներ, հրապարակներ, հիմնարկ-ձեռնարկություններ ու կազմակերպություններ։

Վաղ տարիներ

Լևսկին սովորել է «փոխադարձ ուսման» դպրոցում, որտեղ ընդունված էր Բելլ-Լանքաստերյան համակարգը, ազգային զարթոնքի տարիներին այդպիսի դպրոցները մեծ մասսայականություն էին վայելում Բուլղարիայում։

Տես նաև

• Վասիլ Լևսկու հուշարձան (Կառլովո)

Գրականություն

• Castellan Georges (1999)։ Histoire des Balkans, XIVe–XXe siècle (ֆրանսերեն)։ transl. Lilyana Tsaneva (Bulgarian translation ed.)։ Paris: Fayard։ ISBN 2-213-60526-2 
• Cornis-Pope Marcel, Neubauer John (2004)։ History of the literary cultures of East-Central Europe: junctures and disjunctures in the 19th and 20th centuries։ John Benjamins Publishing Company։ ISBN 90-272-3452-3 .
• Crampton R.J. (2007)։ Bulgaria։ Oxford University Press։ ISBN 978-0-19-820514-2 
• Crampton R.J. (1997)։ A Concise History of Bulgaria։ Cambridge University Press։ ISBN 0-521-56183-3 
• Daskalov Rumen (2004)։ The Making of a Nation in the Balkans: Historiography of the Bulgarian Revival։ Central European University Press։ ISBN 963-9241-83-0 
• Dimitrov Vesselin (2001)։ Bulgaria: The Uneven Transition։ Routledge։ ISBN 0-415-26729-3 
• Jelavich Charles, Jelavich Barbara (1986)։ The Establishment of the Balkan National States, 1804–1920: A History of East Central Europe։ University of Washington Press։ ISBN 0-295-96413-8 
• MacDermott Mercia (1962)։ A History of Bulgaria 1395–1885։ New York: Frederick A. Praeger – via Internet Archive 
• MacDermott Mercia (1967)։ The Apostle of Freedom: A Portrait of Vasil Levsky Against a Background of Nineteenth Century Bulgaria։ London: G. Allen and Unwin։ OCLC 957800 
• Manova Denitza, Zhelev Radostin, Mitev Plamen (19 February 2007)։ «The Apostle of Freedom — organizer and ideologist of the national liberation struggle»։ BNR Radio Bulgaria։ Արխիվացված է օրիգինալից 17 March 2008-ին։ Վերցված է 25 October 2008 
• Miller William (1966)։ The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927։ Routledge։ ISBN 0-7146-1974-4 
• Perry Duncan M. (1993)։ Stefan Stambolov and the Emergence of Modern Bulgaria, 1870–1895։ Duke University Press։ ISBN 0-8223-1313-8 
• Roudometof Victor (2001)։ Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans։ Greenwood Publishing Group։ ISBN 0-313-31949-9 
• Stavrianos Leften Stavros (2000)։ The Balkans Since 1453։ C. Hurst & Co. Publishers։ ISBN 1-85065-551-0 
• Ternes Elmar, Tatjana Vladimirova-Buhtz (1999)։ «Bulgarian»։ Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet։ Cambridge: Cambridge University Press։ էջեր 55–57։ ISBN 0-521-63751-1 
• Todorova Maria (2007)։ «Was there civil society and a public sphere under socialism? The debates around Vasil Levski's alleged burial in Bulgaria»։ Schnittstellen: Gesellschaft, Nation, Konflikt und Erinnerung in Südosteuropa : Festschrift für Holm Sundhaussen zum 65. Geburtstag։ Oldenbourg Wissenschaftsverlag։ ISBN 978-3-486-58346-5 
• Trotsky Leon, Brian Pearce, George Weissman, Duncan Williams (1980)։ The War Correspondence of Leon Trotsky. The Balkan Wars, 1912–13։ Resistance Books։ ISBN 0-909196-08-7 
• Бакалов Георги, Куманов Милен (2003)։ «ЛЕВСКИ , Васил (В. Иванов Кунчев, Дякона, Апостола) (6/19.VII.1837-6/18.II.1873)»։ Електронно издание "История на България" (բուլղարերեն)։ София: Труд, Сирма։ ISBN 954528613X 
• Дойнов Дойно, Джевезов Стоян (1996)։ «Не щях да съм турски и никакъв роб»։ Къща-музей Васил Левски Карлово (բուլղարերեն)։ София: Славина։ OCLC 181114302 
• Кондарев Никола (1946)։ Васил Левски. Биография (բուլղարերեն)։ София: Издателство на Бълг. Работническа Партия (Комунисти)։ OCLC 39379012։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-08-26-ին։ Վերցված է 2021-08-26 
• Рачева Ваня Николова (2007)։ «170 години от рождението на Васил Левски» (բուլղարերեն)։ Държавна агенция за българите в чужбина։ Արխիվացված է օրիգինալից 15 June 2008-ին։ Վերցված է 23 October 2008 
• Симеонова Маргарита Василева (2007)։ Езиковата личност на Васил Левски (բուլղարերեն)։ София: Академично издателство "Марин Дринов"։ ISBN 978-954-322-196-7։ OCLC 237020336 
• Стоянов Захарий (1943) [1883]։ Василъ Левски (Дяконътъ). Черти изъ живота му (բուլղարերեն)։ Пловдив, София: Новъ Свѣтъ։ OCLC 4273683։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-25-ին։ Վերցված է 2021-08-26 
• Страшимиров Димитър (1995)։ Левски пред Къкринската голгота: история и критика (բուլղարերեն)։ София: Сибия։ ISBN 954-8028-29-8։ OCLC 33205249 
• Унджиев Иван (1980)։ Васил Левски. Биография (բուլղարերեն) (Второ издание ed.)։ София: Наука и изкуство։ OCLC 251739767 

Արտաքին հղումներ

Վասիլ Լևսկի էջը Վիքիպահեստում

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Վասիլ Լևսկի հոդվածին

• Pure and Sacred Republic — Levski's letters and documents բուլղարերեն
• Online edition of Vasil Levski's personal notebook բուլղարերեն
• Vasil Levski in Haskovo (անգլերեն)
• Vasil Levski Museum in Karlovo (անգլերեն) և բուլղարերեն
• Vasil Levski Foundation բուլղարերեն