Վասիլի Ռադաև
Վասիլի Կուզմիչ Ռադաև (մարտի 13, 1907, Բոլշոյ Տոլկայ, Պոխվիստնևսկի շրջան - դեկտեմբերի 6, 1991, Բերսենևկա, Լյամբիրսկի շրջան, Մորդովական Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), էրզիացի ժողովրդական գրող և բանաստեղծ, «Սիյաժիր» ազգային էպոսի ստեղծող։ ԽՍՀՄ Գրողների միության անդամ (1966): Հայրենական Մեծ պատերազմի մասնակից։
Վասիլի Ռադաև | |
---|---|
Ծնվել է | մարտի 13, 1907 |
Ծննդավայր | Բոլշոյ Տոլկայ, Պոխվիստնևսկի շրջան |
Վախճանվել է | դեկտեմբերի 6, 1991 (84 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Բերսենևկա, Լյամբիրսկի շրջան, Մորդովական Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Գերեզման | Սարանսկ |
Մասնագիտություն | գրող և բանաստեղծ |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ |
Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի լեզվաբանական ֆակուլտետ |
Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
Պարգևներ |
Կենսագրություն
խմբագրելՎասիլի Ռադաևը ծնվել է 1907 թվականի մարտի 13-ին Սամարայի մարզի Պոդբելսկու, այժմ՝ Պոխվիստնևսկի շրջանի Բոլշոյ Տոլկայ գյուղում, գյուղացու ընտանիքում։ Աշխատանքային գործունեությունը սկսել է գրադարանավարի օգնականից (1920): 1925-1928 թվականներին եղել է Մալիյ և Բոլշոյ Տոլկայ գյուղերի ՀԼԿԵՄ կոմիտեի պատասխանատու քարտուղարը, 1929-1930 թվականներին` գյուղխորհրդի և «Մայ» կոլտնտեսության (Բոլշոյ Տոլկայ) նախագահ։ Բանֆակն ավարտելուց հետո ընդունվել է Լենինգրադի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ, որը ավարտել է 1934 թվականին։
1934-1935 թվականներին եղել է Մորդովիայի Հանրապետության Արդատովսկի («Կոլտնտեսությունների համար») և Դուբյոնսկի («Омбоце пятилетканть кис» - «Երկրորդ հնգամյակի համար») շրջանային թերթերի խմբագիր, «Սյատկո» ամսագրի գրական խմբագիր, 1935-1937 թվականներին եղել է Մորդովիայի ազգային մշակույթի գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտական քարտուղար և ավագ գիտաշխատող։
Աշխատել է Բոլշոյ Տոլկայ գյուղի դպրոցում ուսուցիչ, դասավանդել է Իչալկովսկու մանկավարժական ուսումնարանում։ Իր մանկավարժական գործունեության արդյունքում դաստիարակել է Մորդովիայի էրզյան գրողների և մշակույթի գործիչների հետագա սերունդների (Չիսլավ Ժուրավլյով, Միխայիլ Վտուլկին և ուրիշներ)։ Բուգուռուսլանի գավառը վաղուց եղել էր էրզյան մշակույթի և գրականության կազմավորման կարևոր կենտրոններից մեկը։ Այստեղից գրականություն են եկել բանաստեղծների, գիտնականների և գրողների մի մեծ խումբ` Պ. Ս. Կիրիլովը, Տ. Ա. Ռապտանովը, Քսենյա Պետրովան, Արթուր Մորոն, Ա. Մ. Լուկյանովը և հայտնի էրզյան պատմագիրներ և հեքիաթասացներ Ա. Ս. Ժուրավլյովը, Կ. Գ. Բատարևը, Ի. Պ. Նովոկաևը, Ե. Պ. Բուզուևը, Յա. Վ. Գուբերնսկին, Ի. Պ. Վերխովցեվը, Սերաֆիմա Լյուլյակինան։ Դրանց բոլորի հետ Ռադաևը սերտ բարեկամական կապերի մեջ էր և այդ ծանոթությունը զգալիորեն նպաստում էր նրա ստեղծագործական աշխատանքներին։ Շատերը օգնում էին նրան հավաքել էրզյան ժողովրդական բանահյուսության, լեգենդներ, ավանդազրույցներ, ժողովրդական երգեր, որոնք էլ հետագայում հանդիսացան էպոսի ստեղծման բովանդակային, գեղարվեստական և գեղագիտական հիմքը[1][2]։
Մահ
խմբագրելՄահացել է 1991 թվականի դեկտեմբերի 6-ին, Լյամբրսկի շրջանի Բերսենևկա գյուղում, թաղված է Սարանսկում։
Աշխատություններ
խմբագրելԷրզյան գրականության խնդիրների վերաբերյալ առանձին գրողների ստեղծագործությունների քննադատական հոդվածների հեղինակ է։ Զբաղվել է բանահյուսության հավաքմամբ և էրզյան ժողովրդի ավանդազրույցների մշակմամբ։ Նրա առաջին բանաստեղծությունը՝ «Пастухонь думат» («Հովվի մտորումները»), լույս է տեսել 1926 թվականին «Якстере теште» («Կարմիր աստղ») թերթում։ Իր նախապատերազմական ակնարկներում, պատմվածքներում, բանաստեղծություններում գրողը պատմում է նորացվող գյուղի մասին, գյուղի աշխատավորի հոգեբանության փոփոխությունների, երկրի տնտեսությունը ամրապնդող նոր առաջավոր երևույթների մասին։ Որպես դպրոցական ուսուցիչ՝ գրել է նաև երեխաների համար։ Տասնյակ տարիներ անց երիտասարդությունը կարդում է նրա ստեղծագործությունները`«Բիշկա», «Գիշերօթիկ դպրոց», «Тетят-церат» («Հայրը որդու հետ»), «Максозь вал» («Խոստացված բառը»), «Тимуровецт» («Թիմուրականները»)։ Արձակ ստեղծագործությունները հրապարակվել են «Вечкевикс содавиксэнь» («Սիրելի ծանոթներ», 1964), «Шошма леенть чиресэ» («Շոշմա գետի վրա», 1967), «Истяяк сакшны часиясь» («Եվ այդպես է գալիս երջանկությունը», 1969) ժողովածուներում[3][4]։
Ռադաևի արձակ ստեղծագործությունների հատընտիր գիրքը դարձավ նրա «Այգի» (1940) վիպակը, որտեղ հետաքրքիր կենսական նյութերի հիման վրա գեղարվեստորեն համոզիչ ձևով ցուցադրվում են կոլտնտեսային գյուղի երիտասարդ սերնդի ներկայացուցիչների անձնական և հասարակական փոխհարաբերությունները։ Այգին կարծես թե խորհրդանշում է այն լուսավոր ու բարի սկիզբը, որի համար պայքարում են վիպակի դրական հերոսները։ Ռադաևը մորդովական գրականության զարգացման մեջ զգալի ներդրում է ունեցել նաև որպես քննադատ։ Գրել է բազմաթիվ գրական քննադատական հոդվածներ էրզյան գրականության տարբեր խնդիրների և մորդովացի առանձին գրողների ստեղծագործությունների վերաբերյալ, որոնցից են՝ «Ինչպես կարելի է և չի կարելի սովորել դասականներից», «Երիտասարդների էրզյան գեղարվեստական գրականության մասին», «Ինչպես և ինչի մասին է գրում Նիկուլ Էրկայը», «Էրզյան լեզվի շեշտադրման մասին», «Երիտասարդների ձայները», «Երիտասարդներին օգնություն է անհրաժեշտ» և բազմաթիվ այլ հոդվածներ։ Լինելով ժողովրդական ավանդազրույցների մշակման հոյակապ վարպետ՝ Վասիլի Կուզմիչը զգալի ժամանակ և էներգիա է հատկացրել էրզյան բանահյուսության հավաքմանը և մշակմանը, գրառել Կույբիշևի և Օրենբուրգի մարզերի բազմաթիվ լեգենդներ և ավանդազրույցներ, կատարելով այդ նյութերի գրական մշակում։ Չորս տասնամյակների այդպիսի բեղմնավոր աշխատանքների արդյունքը դարձավ «Սիյաժար» (1960) էպիկական պոեմը, որը դարձավ մայրենի լեզվի կրողն ու արտահայտիչը և իրենից ներկայացնում է էրզյան բանահյուսության և արվեստի խտացում։ «Սիյաժար» պոեմը, առանց չափազանցության, համարվում է էրզյան ժողովրդի էպոսը, որը «Կալեվալոյի» և «Կալեվիպոէգոմի» հետ կարելի է դասել նույն շարքին։ Բանահյուսական նյութերի հիման վրա էրզյան լեզվով գրվեց «Пенза ды Сура» («Պենզա և Սուրա», 1972) ստեղծագործությունը։ Նա իր ընկերոջ՝ գրող Միխայիլ Ալեքսեևիչ Վտուլկինի հետ համատեղ կազմեց «Эрзянь легендат, преданият ды евтамот» («Էրզյան լեգենդներ, ավանդազրույցներ և պատումներ», 1977), «Տյուշտյա» (1991) ժողովածուները։
Պարգևներ
խմբագրել- Մորդովիայի պետական մրցանակի դափնեկիր (1979)
- Մորդովիայի ժողովրդական գրող (1980)
Հիմնական հրապարակումներ
խմբագրել- Էրզիերեն
- Сияжар / Эрзянь народонь моротнень пурнынзе ды тейсь тенст литературной обработка В. К. Радаев. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1960. - 195 с.
- Сияжар / Ёвтамотнень пурнынзе ды литературнойстэ сёрмадынзе B. Радаев. - Омбоце издания, одов витнезь ды поладозь. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1973. - 340 с.
- Рец.: Корсаков И. «Сияжарось» - мордовской народонть эпической поэма II Сурань толт. - 1961. - № 4. - С. 83-87.
- Мокшин Н. «Сияжар» // Эрзянь правда. - 1961. - 24 февр.
- Суров Э. Ков ёмась «Сияжар?» // Эрзянь правда. - 1963. - 14 авг.
- Радаев В. Кода чачсь «Сияжарось»// Эрзянь правда. - 1964. - 2 окт.
- Инжеватов И. Мордовский эпос «Сияжар» // Сов. Мордовия. - 1966. - 11 нояб.
- Прекин Г. Няфтьф народть историяц // Мокшень правда. - 1976. - 18 дек.
- Абрамов К. «Сияжар» - предвестник эпоса // Советская Мордовия. - 1978. - 26 нояб.
- Алешкин А. Мордовский героический эпос «Сияжар» // Алешкин А. Единство традиций. - Саранск, 1978. - С. 38-63.
- «Сияжар» и мордовский народный эпос / М. Дорожкин, Г. Меркушкин, К. Самородов и др. // Сов. Мордовия. - 1978. - 24 дек.
- Инжеватов И. «Сияжардо» вал: Аравтозь Мордовской АССР-нь Государственной премияс // Эрзянь правда. - 1978. - 18 нояб.
- Климович Л. «Сияжар» // Мол. гвардия. - 1978. - № 8. - С. 286-289.
- Корсаков И. Ине ояксчинь памятник // Эрзянь правда. - 1978. - 9 дек.
- Пухов Ю. Народный богатырь// Литературная Россия. - 1978. - 18 авг. (№ 33). - C. 9.
- Сонаева В. Народонть эрямодо книга // Эрзянь правда. - 1978. - 7 дек.
- Ширяев А. Вечкемадо евтамо // Эрзянь правда. - 1978. - 23 нояб.
- Алешкин А. Мокшэрзянь героический эпоссь // Мокша. - 1979. - № 1. - С. 62-65.
- Домокош П. Рядом с «Калевалой» // Сов. Мордовия. - 1984. - 27 окт.
- «Сияжар» - по-венгерски // Молодой ленинец. - 1984. - 23 дек.
- Ефимова М. Мордовский народный эпос в поэме В. К. Радаева «Сияжар» // Горение. - Саранск, 1986. - С. 235-251.
- Алешкин А. Книжные формы народного эпоса и их соотношение с фольклорной традицией // Аспект-89. - Саранск, 1989. - С. 57-68.
- Алешкин А. Сиянь каркс // Алешкин А. Арьсемат. - Саранск, 1989. - С. 46-52.
- Домокош П. Является ли «Сияжар» третьим финно-угорским эпосом // Аспект-89. - Саранск, 1989. - С. 68-79.
- Климович Л. И. «Сияжар» // Аспект-89. - Саранск, 1989. - С. 104-107.
- Корсаков И. М. Русско-мордовские связи в фольклоре // Аспект-89. - Саранск, 1989. - С. 79-92.
- «Сияжар» и мордовский народный эпос // Аспект-89. - Саранск, 1989. - С. 107-110.
- Инжеватов И. «Сияжардонть» // Эрзянь правда. - 1994. - 20 окт.
- Кудаев С. «Сияжар» эпость риторикац // Мокшень правда. - 1994. - 21 мая.
- Вечкевикс содавиксэнь: Ёвтнемат. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1964. - 64 с.
- Рец.: Кавтаськин Л. Вейке сборникте арсемат // Эрзянь правда. - 1965. - 22 сент.
- Шошма леенть чиресэ: Ёвтнемат. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1967. - 68 с.
- Истяяк сакшны часиясь: Ёвтнемат. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1969. - 120 с.
- Пенза ды Сура: Кезэрь пингень ёвтамот. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1972. - 220 с.
- Рец.: Инжеватов И. «Пенза ды Сура» // Эрзянь правда. - 1968. - 9 апр.
- Инжеватов И. Кода чачсь «Пенза ды Сура» поэмась // Эрзянь правда. - 1972. - 17 июня
- Алешкин А. В. Спор продолжается // Алешкин А. Единство традиций. - Саранск, 1978. - С. 23-38.
- Инжеватов И. «Пенза ды Сура» поэмадонть // Эрзянь правда. - 1995. - 18 июля.
- Эрзянь легендат, преданият ды ёвтамот / Пурнызь ды литературнойстэ сёрмадызь В. Радаев ды М. Втулкин. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1977. - 182 с.
- Рец.: Мартынов А. Эрзянь легендат, преданият, ёвтамот // Сятко. - 1977. - № 6. - С. 68-69.
- Сурай. Эпической поэмат. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1980. - 108 с.
- Тюштя: Ёвтамот / Сёрмадынзе В. Радаев эрзя-мокшонь фольклоронть коряс. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1991. - 208 с.
- Рец.: 3иновьев Н. Тюштядо ёвтнемат // Эрзянь правда. - 1991. - 13 авг.
- Ине виень эрзя: Ёвтнемат Михаил Боровдо / В. Радаев, М. Втулкин. - Саранск: Мордовской книжной издательствась, 1992. - 69 с.
- Сад: Повесть // Сятко. - 1940. - № 1. - С. 14-37; № 2. - С. 15-33; № 3. - С. 41-58; № 4. - С. 41-63; № 5. - С. 6-34; № 8. - С. 32-55; № 9. - С. 20-35; № 10. - С. 41-83; № 11. - С. 18-38; № 12. - С. 33-50.
- Кавказской легендат // Сятко. - 1941. - № 6. - С. 36-42.
- Орлик: Ёвтнема // Одксчи. - Саранск, 1941. - С. 3-26.
- Идезь тейтерне // Сятко. - 1966. - С. 80-86.
- Кить ды киулот: Ёвтнема // Сятко. - 1971. - № 5. - С. 34-47; Велень валске. - Саранск, 1986. - С. 21-45; Сятко. - 1995. - № 4. - С. 88-100.
- Оксана Карповна: Ёвтнема // Сятко. - 1971. - № 2. - С. 43-57.
- Пазонь паро ломань: Ёвтнема // Сятко. - 1971. - № 6. - С. 45-49; Эрзянь правда. - 1972. - 15 янв.
- Кармай ЭВГА // Сятко. - 1972. - № 6. - С. 42-50.
- Пинге печтемс - аволь ансяк цецят сезнемс: Ёвтнема // Сятко. - 1973. - № 2. - С. 41-48.
- Кирдяновонь ильветьксэнзэ: Ёвтнема // Эрзянь правда. - 1974. - 21, 24, 26, 28, 31 дек.
- Соловей Окся: Ёвтнема // Эрзянь правда. - 1975. - 8, 11, 13, 15 марта; Эрзянь правда. - 1980. - 19, 21, 23, 26 февр.
- Часиясь аволь свал цеця марто сы // Сятко. - 1977. - № 1. - С. 30-43.
- Комсомолецэнь седей: Ёвтнема // Сятко. - 1978. - № 4. - С. 44-52.
- Масторонь чачома: Кезэрь пингень миф // Сятко. - 1978. - № 1. - С. 55-67.
- Авань уцяска: Документальной ёвтнема // Сятко. - 1979. - № 6. - С. 44-48.
- Ильветьксэнь витема: Ёвтнема //Сятко. - 1979. - № 1. - С. 16-23.
- Эрзянь ёвтамот: Каштан пиче; Пештине; Вадрясь а кекшеви; Кодаяк; Кавто купецть; Кенгелеманть кевеськак а вечксы / Пурнызе ды литературнойстэ сёрмадызе В. К. Радаев // Сятко. - 1982. - № 2. - С. 62-68.
- Мокшонь тейтерь: Поэма // Сятко. - 1984. - № 1. - С. 47-52.
- Телень якшамо чистэ; Ташто межа; Чадыведь шкане // Сятко. - 1985. - № 1. - С. 63-67.
- Ломанть иля чумондо, зярдо чумось тонсь… / /Откстомозь мастор. - Саранск, 1987. - С. 70-90.
- Гурьян: Ёвтамо // Сятко. - 1989. - № 1. - С. 46-48; № 2. - С. 3-7; № 3. - С. 3-5.
- Ռուսերեն
- Сияжар: Сказания мордовского народа / Собр. и лит. обраб. В. Радаев; Пер. с мордов.-эрзя С. Поделков; худож. А. Коровин. - Саранск: Мордов. кн. изд-во, 1976. - 240 с.
- Сияжар: Сказания мордовского народа / Собр. и лит. обраб. В. Радаев; Пер. с мордов.-эрзя С. Поделков; Худож. Н. Протасов. - М.: Современник, 1989. - 303 с.
- Сурай: Древнее мордовское сказание / Пер. с мордов.-эрзя В. Юшкин; Худож. Ю. Смирнов. - Саранск: Мордовское книжное издательство, 1985. - 64 с.
- Рец.: Тангалычев К. О мужестве, правде, любви // Сов. Мордовия. - 1986. - 20 февр.
- Как кузнец соседа подковал: Легенды, предания и былинки / Пер. с мордов.-эрзя М. Втулкин. - Саранск: Мордовское книжное издательство, 1988. - 160 с.
- И так приходит счастье…: Рассказ // Рассвет. - Саранск, 1970. - С. 188-193.
- Приручение быков / Пер. с мордов.-эрзя С. Поделков // Родное Присурье. - Саранск, 1980. - С. 63-68.
- Оксана Дубровая: Рассказ / Пер. В. Радаев // Земля моя. - Саранск, 1985. - С. 35-47.
- Встреча с медведем: Из цикла эпических сказаний // Лит. Россия. - 1985. - 12 июля (№ 28). - С. 15.
Գրականություն
խմբագրել- Կյանքի և ստեղծագործության մասին
- Инжеватов И. Писатель, педагог, фольклорист // Эрзянь правда. - 1967. - 15 марта.
- Инжеватов И. В. Радаевень творчествасо фольклорось // Сятко. - 1968. - № 3. - С. 70-71.
- Инжеватов И. Василий Кузьмич Радаев // История мордовской советской литературы. - Саранск, 1971. - Т. 2. - С. 263-276.
- Инжеватов И. Василий Кузьмич Радаев // Инжеватов И. На службе народа. - Саранск, 1973. - С. 67-94.
- Писательти В. К. Радаевонди - 70 киза // Мокшень правда. - 1977. - 12 марта.
- Радаев Василий Кузьмич // Писатели Мордовии: Рекл. справ. - Саранск, 1979. - С. 48.
- Демин В. Эрямось тердсь // Эрзянь правда. - 1980. - 19 апр.
- Брыжинский А. Василий Кузьмич Радаев: Шачема шистонза 75 кизонь топодемати // Мокша. - 1982. - № 2. - С. 48-49.
- Инжеватов И. Василий Кузьмич Радаев // Инжеватов И. Литература и жизнь. - Саранск, 1982. - С. 202-223.
- Инжеватов И. Писатель, фольклорист, педагог: К 75-летию со дня рождения // Сов. Мордовия. - 1982. - 12 марта.
- То же. // Эрзянь правда. - 1982. - 13 марта.
- Сятко. - 1982. - № 2. - С. 56-62.
- Самошкин А. На крыльях народной памяти // Сов. Мордовия. - 1984. - 11 авг.
- То же. // Судьба моя, Мордовия: Очерки о лауреатах Гос. премии Мордов. АССР. - Саранск, 1984. - С. 151-164.
- То же. // Аспект-89: Исследования по мордов. лит. - Саранск, 1989. - С. 92-102.
- Алешкин А. Народоньвиентьморыця // Сятко. - 1987. - № 2. - С. 49-50.
- Брыжинскии А. Василий Кузьмич Радаев // Мокша. - 1987. - № 2. - С. 42-43.
- Брыжинский А. Фольклоронть марго ояксчисэ // Эрзянь правда. - 1987. - 12 марта.
- Калмыкии И. Беспокойная душа // Сов. Мордовия. - 1987. - 13 марта.
- Кубанцев Т. Эряфонь виде килангса // Мокшень правда. - 1987. - 12 марта.
- Василий Кузьмич Радаев // Антология мордовской поэзии. - Саранск, 1987. - С.454-455.
- Малюков В. Уроктне марявильть праздникекс // Эрзянь правда. - 1989. - 9 мая.
- Зиновьев Н. «Сияжаронь» авторонть кедьсэ // Эрзянь правда. - 1990. - 24 февр.
- Радаев Василий Кузьмич: [Некролог] // Сов. Мордовия. - 1991. - 7 дек.
- Эрзянь правда. - 1991. - 7 дек.
- Доронин А. «Покш писательтнень ютксовейкесь»… В. К. Радаевень чачомачистэ 85 иетненень // Эрзянь правда. - 1992. - 12 марта.
- То же // Сятко. - 1992. - № 4. - С. 50-53.
- Доронин А. Кинть ютасы молицясь: Очерки. - Саранск, 1994. - С. 118-125.
- Доронин А. … Оцю писательхнень ёткста фкясь В. К. Радаевонь шачема шиста 85 кизонь топодемати // Мокша. - 1992. - № 4. - С. 41-44.
- От «Сияжара» до «Тюшти» // Сов. Мордовия. - 1992. - 12 марта.
- Зиновьев Н. Равтомбалень эрзя // Эрзянь правда. - 1993. - 28 сент.
- Василий Кузьмич Радаев (1907-1991) // Ваймонь лихтибрят: Мок-шеть и Якстерь тяштенять книгасна. - Саранск, 1994. - С. 179.
- Зиновьев Н. Василий Кузьмич Радаев // Зиновьев Н. Человек и время. - Саранск, 1995. - С. 164-171.
- Зиновьев Н. Василий Кузьмич Радаев // Зиновьев Н. Валдо тештень пусмо. - Саранск, 1996. - С. 32-43.
- Алешкин А. Радаев Василий Кузьмич // История Мордовии в лицах. - Саранск. 1997. - Сб. 2. - С. 421-423.
- Доронина П. Ёвкссто лисезь Сияжар: Лецтнема // Сятко. - 1997. - № 3/4. - С. 94-98.
- Тюштянть пингть содаец: Василий Кузьмич Радаевонь 90 кизонцты // Мокша. - 1997. - № 3/4. - С. 66-67.
- О присвоении почётного звания «Заслуженный писатель Мордовской АССР» Радаеву В. К.: Указ Президиума Верховного Совета Мордовской АССР // Сов. Мордовия. - 1982. - 13 марта.
- В. К. Радаевонди «Мордовскяй АССР-нь Народнай писатель» почет-най лемонь максомать колга: МАССР-нь Верховнай Советть указоц // Мокшень правда. - 1987. - 3 марта; Эрзянь правда. - 1987. - 3 марта; Сов. Мордовия. - 1987. - 1 марта.
- Մատենագիտություն
- Самородов К. Т. Мордовская литература и критика. 1860-1963: Библиогр. указ. - Саранск, 1964. - С. 62, 116.
- Писатели советской Мордовии: Биобиблиогр. справ. - 2-е изд., испр. и доп. - Саранск, 1970. - С. 129-131.
- Мордовские писатели - детям: Указ. лит. - 2-е изд., доп. и перераб. - Саранск, 1987. - С. 129-131.
- Время и события. 1987: Указ. лит. - Саранск, 1986. - С. 13-14.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Новости». www.mrkm.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Алфавитный указатель». www.lib.e-mordovia.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ Персональный сайт эрзянского поэта Числава Журавлёва
- ↑ «Радаев Василий Кузьмич — Биография». pomnipro.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.