ՎՈՒԱՄ
Ժողովրդավարության և տնտեսական զարգացման կազմակերպություն (ՎՈՒԱՄ), հանդիսանում է տարածաշրջանային կազմակերպություն, որը ստեղծվել է 1997 թվականին (կազմակերպության խարտիան ստորագրվել է 2001 թ., կանոնադրությունը - 2006 թ.): Անդամ երկրներն են՝ Վրաստան, Ուկրաինա, Ադրբեջան և Մոլդովա (1999-2005թթ. կազմակերպության անդամ էր նաև Ուզբեկստանը)։ Կազմակերպության անունը ձևավորվել է նրա մեջ ընդգրկված երկրների անունների առաջին տառերից։ Նախքան Ուզբեկստանի դուրս գալը կազմակերպությունը կոչվում էր ՎՈՒՈՒԱՄ։
| ՎՈՒԱՄ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | միջկառավարական կազմակերպություն և Ռազմաքաղաքական դաշինք |
| Հիմնադրված | հոկտեմբերի 10, 1997 |
| Գլխադասային գրասենյակ | Կիև, Ուկրաինա |
| Պաշտ. լեզու(ներ) | ռուսերեն |
| Կայք | guam-organization.org(ռուս.) և guam-organization.org/en/(անգլ.) |
Նախապատմություն
խմբագրել1990-ականների կեսերին ԱՊՀ հետագա զարգացման համար նշվում էր երկու տարբերակ։ Առաջինը համագործակցության շրջանակներում, ինտեգրումը փրկելու շարունակությունն է, որն ներառում է բազմաթիվ փաստաթղթերի ընդունումը , միշտ չէ, որ իրավաբանորեն պարտավորեցնող արձանագրական և պաշտոնական հանդիպումներ։ Երկրորդը՝ գործնական ենթաշրջանային համագործակցության տնտեսական եւ / կամ ռազմա-քաղաքական ոլորտում մասնակցությամբ խմբերի զարգացումն է, որոնք, իրոք, ունեն ընդհանուր շահեր և փորձում են խորացնել ինտեգրումը[1]։
ՎՈՒԱՄ-ը հայտարարվել է որպես ասոցիացիա։ Նրա բնորոշ առանձնահատկությունը եվրոպական և միջազգային կառույցների նկատմամբ ուղղվածությունն էր։ Միության նախաձեռնողները հանդես եկան ԱՊՀ շրջանակներից դուրս։ Միևնույն ժամանակ, կարծիք էին հայտնում, որ միության անմիջական նպատակը անդամ երկրների տնտեսական կախվածության թուլացումն էր Ռուսաստանից, հատկապես էներգետիկայի ոլորտում և էներգետիկ տարանցիկ ճանապարհի զարգացումը Ասիայի (Կասպիական) - Կովկաս - Եվրոպա `շրջանցելով Ռուսաստանը։
Պատմություն
խմբագրելՎՈՒԱՄ-ի շրջանակներում Վրաստանի, Ուկրաինայի, Ադրբեջանի եւ Մոլդովայի համագործակցությունը նախաձեռնվել է 1997 թ. հոկտեմբերի 10-ին Ստրասբուրգում Եվրոպայի Խորհրդի գագաթնաժողովի անդամ երկրների նախագահների հանդիպման ժամանակ[2]։ Միևնույն ժամանակ, պաշտոնական հաղորդագրություն է տարածվել ՎՈՒԱՄ դաշինքի ճանաչման վերաբերյալ `«խորհրդատվական ֆորում» կարգավիճակով[[1]: 1999 թ. ապրիլին համաժողովին միացավ Ուզբեկստանը։ Այս իրադարձությունը հայտարարվեց Վաշինգտոնում կայացած ՆԱՏՕ-ի հոբելյանական տարեդարձի ժամանակ, որի ժամանակ ՎՈՒՈՒԱՄ-ի պետությունների ղեկավարները ընդունեցին Վաշինգտոնի հռչակագիրը, որի նպատակն էր եվրոպական և եվրատլանտյան կառույցների ինտեգրումը[2]։ 2000 թ. սեպտեմբերին ՄԱԿ-ում Հազարամյակի գագաթաժողովի ժամանակ ընդունվեց հուշագիր, որը կարգավորում է ՎՈՒԱՄ-ի ստեղծման եւ գործունեության նպատակները։ 2001 թ. հուլիսի 6-ից 7-ը Ուկրաինայի Յալթա քաղաքում տեղի ունեցավ ՎՈՒՈՒԱՄ-ի գագաթաժողովը, որի ժամանակ մասնակից պետությունների ղեկավարները ստորագրեցին կանոնադրություն։ Արդյունքում խորհրդատվական ֆորումը ստացավ միջազգային տարածաշրջանային կազմակերպության կարգավիճակ։ Խարտիան թվարկեց ոչ միայն ՎՈՒՈՒԱՄ-ի նպատակները, այլև կազմակերպչական կառույցները։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Язькова А. Саммит ГУАМ: намеченные цели и возможности их реализации // Европейская безопасность: события, оценки, прогнозы. — Институт научной информации по общественным наукам РАН, 2005. — В. 16. — С. 10-13.
- ↑ 2,0 2,1 Торкунов А.В., Тюлин И.Г., Мельвиль А.Ю. и др. Региональные организации на пространстве СНГ // Современные международные отношения и мировая политика: учебник. — М.: Просвещение, 2005. — С. 855-856. — 990 с. — ISBN 5-09-014523-7
Աղբյուրներ
խմբագրել- ՎՈՒԱՄ
- Л. М. Григорьев, М. Р. Салихов «ГУАМ — пятнадцать лет спустя» Արխիվացված 2013-10-25 Wayback Machine // Институт Энергетики и Финансов, 2007