Ֆինանսական տարի
Ֆիսկալ տարի (նաև ֆինանսական տարի կամ երբեմն բյուջետային տարի), որն օգտագործվում է պետական, ինչպես նաև բիզնեսի և այլ կազմակերպությունների կողմից ֆինանսական հաշվետվությունների համար։ Բազմաթիվ օրենքներ պահանջում են, որ ընկերության ֆինանսական հաշվետվությունները կազմվեն և հրապարակվեն տարեկան կտրվածքով, բայց հիմնականում ոչ թե հաշվետու ժամանակահատվածը համապատասխանեցվի օրացուցային տարվա հետ (հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը)։ Հարկային օրենսդրությունը սովորաբար պահանջում է վարել հաշվապահական հաշվառումը և հարկերը հաշվարկել տարեկան կտրվածքով, որոնք սովորաբար համապատասխանում են ֆինանսական տարվան։ Տարեկան կտրվածքով հարկի հաշվարկը հատկապես կարևոր է ուղղակի հարկերի համար, ինչպիսին է եկամտահարկը։
Որոշ ընկերություններ, ինչպիսիք են Cisco Systems-ը[1], իրենց ֆինանսական տարին ավարտում են ամեն տարի շաբաթվա նույն օրը (օրինակ՝ ուրբաթ օրը՝ դեկտեմբերի 31-ին ամենամոտը)։ Նման համակարգի պայմաններում որոշ ֆինանսական տարիներ ունեն 52, իսկ մյուսները՝ 53 շաբաթ[2]։
Օրացուցային տարին ԱՄՆ-ում և Միացյալ Թագավորության ֆինանսական տարին օգտագործվում է որպես խոշոր կորպորացիաների մեծամասնության համար հանրային առևտրով զբաղվող ընկերությունների շուրջ 65% -ի կողմից։ Այդպես է աշխարհի շատ երկրներում, բացառությամբ մի քանի երկրների, ինչպիսիք են Ավստրալիան, Նոր Զելանդիան և Ճապոնիան[3]։
Շատ բուհերի համար ֆինանսական տարին ավարտվում է ամռանը, ֆինանսական տարին ուսումնական տարվա (և, որոշ դեպքերում, ներառյալ պետական բուհերի հետ, պետական կառավարության ֆինանսական տարվա) հետ համապատասխանեցնելու համար, և նաև այն պատճառով, որ ամռան ամիսներին համալսարանը սովորաբար ավելի քիչ է զբաղված[4]։
Լրատվամիջոցների/կապի վրա հիմնված որոշ կազմակերպություններ որպես իրենց ֆինանսական տարվա հիմք օգտագործում են հեռարձակման օրացույցը։ Որոշ երկրներում ֆինանսական տարին նշվում է այն օրացուցային տարեթվով, որով այն սկսվում է։ Օրինակ՝ Հնդկաստանում 2022 թվականի մարտին կատարված ծախսերը կլինեին 2021 ֆինանսական տարվա մի մասը, որը կգործեր ապրիլ-մարտ ամիսների օրացույցով։ Այլ երկրներում ֆինանսական տարին նշվում է այն օրացուցային տարեթվով, որով այն ավարտվում է։ Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում դաշնային կառավարության ծախսերը, որոնք կատարվել են 2021 թվականի նոյեմբերի 14-ին, կպատկանեին 2022 ֆինանսական տարվան, որը գործում է հոկտեմբեր–սեպտեմբեր ամիսների ֆինանսական օրացույցով[5]։
Տարբեր ֆինանսական տարիների աղյուսակ խմբագրել
| Երկիր | Նպատակ | (Հուլ) | (Օգ) | (Սեպ) | (Հոկ) | (Նոյ) | (Դեկ) | Հունվ | Փետ | Մարտ | Ապր | Մայ | Հուն | Հուլ | Օգ | Սեպ | Հոկ | Նոյ | Դեկ | (Հունվ) | (Փետ) | (Մարտ) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ավստրալիա | ||||||||||||||||||||||
| Ավստրիա | ||||||||||||||||||||||
| Բանգլադեշ | ||||||||||||||||||||||
| Բելգիա | ||||||||||||||||||||||
| Բրազիլիա | ||||||||||||||||||||||
| Կանադա | կառավարություն | |||||||||||||||||||||
| կորպորատիվ / անձնական | ||||||||||||||||||||||
| Չինաստան | ||||||||||||||||||||||
| Կոստա Ռիկա | ||||||||||||||||||||||
| Եգիպտոս | ||||||||||||||||||||||
| Եթովպիա | հուլիսի 8 | |||||||||||||||||||||
| Ֆրանսիա | ||||||||||||||||||||||
| Գերմանիա | ||||||||||||||||||||||
| Հունաստան | ||||||||||||||||||||||
| Հոնգ Կոնգ | ||||||||||||||||||||||
| Հնդկաստան | ||||||||||||||||||||||
| Ինդոնեզիա | ||||||||||||||||||||||
| Իրան | մարտի 21 | |||||||||||||||||||||
| Իսրայել | ||||||||||||||||||||||
| Իտալիա | ||||||||||||||||||||||
| Ճապոնիա | կառավարություն / կորպորատիվ | |||||||||||||||||||||
| անձնական | ||||||||||||||||||||||
| Մեքսիկա | ||||||||||||||||||||||
| Նեպալ | հուլիսի 16 | |||||||||||||||||||||
| Նիդեռլանդներ | ||||||||||||||||||||||
| Նոր Զելանդիա | կառավարություն | |||||||||||||||||||||
| կորպորատիվ / անձնական | ||||||||||||||||||||||
| Պակիստան | ||||||||||||||||||||||
| Պորտուգալիա | ||||||||||||||||||||||
| Քաթար | ||||||||||||||||||||||
| Իռլանդիայի Հանրապետություն | ||||||||||||||||||||||
| Ռումինիա | ||||||||||||||||||||||
| Ռուսաստան | ||||||||||||||||||||||
| Սինգապուր | կառավարություն | |||||||||||||||||||||
| անձնական | ||||||||||||||||||||||
| Հարավային Աֆրիկա | ||||||||||||||||||||||
| Հարավային Կորեա | ||||||||||||||||||||||
| Իսպանիա | ||||||||||||||||||||||
| Շվեդիա | անձնական | |||||||||||||||||||||
| կորպորատիվ | ||||||||||||||||||||||
| Շվեյցարիա | ||||||||||||||||||||||
| Թայվան | ||||||||||||||||||||||
| Թայլանդ | ||||||||||||||||||||||
| Թուրքիա | ||||||||||||||||||||||
| ԱԷՄ | ||||||||||||||||||||||
| Մեծ Բրիտանիա | անձնական | ապրիլի 6 | ||||||||||||||||||||
| կորպորատիվ/կառավարություն | ||||||||||||||||||||||
| ԱՄՆ | դաշնային | |||||||||||||||||||||
| նախանգների մեծ մասը | ||||||||||||||||||||||
| կորպորատիվ / անձնական | ||||||||||||||||||||||
| Country | Purpose | (Հուլ) | (Օգ) | (Սեպ) | (Հոկ) | (Նոյ) | (Դեկ) | Հունվ | Փետ | Մարտ | Ապր | Մայ | Հուն | Հուլ | Օգ | Սեպ | Հոկ | Նոյ | Դեկ | (Հունվ) | (Փետ) | (Մարտ) |
Հարկային տարի խմբագրել
Ֆիզիկական անձանց և սուբյեկտների համար եկամտային հարկի հաշվետվության և վճարման համար հարկվող տարին հաճախ հայտնի է որպես հարկ վճարողի հարկային տարի կամ հարկվող տարի[6]։ Բազմաթիվ հարկ վճարողներ կարող են ընտրել իրենց հարկային տարին։ Որոշ դաշնային երկրներ, ինչպիսիք են Կանադան և Շվեյցարիան, պահանջում են, որ նահանգային հարկային տարին համապատասխանեցվի դաշնային տարվա հետ։ Գրեթե բոլոր օրենքները պահանջում են, որ հարկային տարին լինի 12 ամիս կամ 52/53 շաբաթ։ Այնուամենայնիվ, կարճ տարիները թույլատրվում են որպես առաջին տարի կամ հարկային տարիները փոխելիս[7]։
Երկրների մեծ մասը պահանջում է, որ բոլոր ֆիզիկական անձինք եկամտահարկ վճարեն օրացուցային տարվա հիման վրա։ Բացառություններ են․
- Ավստրալիա. Ֆիզիկական անձինք եկամտահարկ են վճարում` հաշվի առնելով հուլիսի 1-ի ֆինանսական տարին, մինչև հունիսի 30-ը
- Միացյալ Թագավորություն. Ֆիզիկական անձանց հարկային տարին սկսվում է ապրիլի 6-ին։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ Բրիտանիան պատմականորեն ունեցել է օրացույցային տարի, որը սկսվում է Հուլյան օրացույցում գտնվող Լեդիի օրը (մարտի 25-ին), բայց այդ օրը ավարտվում է ֆինանսական տարին։ Երբ 1752 թվականին Մեծ Բրիտանիան ընդունել է Գրիգորյան օրացույցը, մարտի 25-ը դարձել է ապրիլի 5-ը, իսկ մարտի 26-ը` ապրիլի 6-ը[8]։
- Միացյալ Նահանգներ. Ֆիզիկական անձինք կարող են (բայց հազվադեպ են ընտրում) ընտրել ցանկացած հարկային տարի` ենթակա IRS հաստատման։
- Շատ օրենքներ պահանջում են, որ հարկային տարին համապատասխանի հարկ վճարողի ֆինանսական տարվան՝ ֆինանսական հաշվետվությունների համար։ Միացյալ Նահանգները ուշագրավ բացառություն է. հարկ վճարողները կարող են ընտրել ցանկացած հարկային տարի, բայց պետք է պահեն գրքեր և գրառումներ անեն այդ տարվա համար։
Ընթացքը տարբեր երկրներում/տարածաշրջանում խմբագրել
Ըստ որոշ օրենքների, մասնավորապես այն երկրներում, որոնք թույլ են տալիս հարկերի համախմբում, ձեռնարկությունների մաս կազմող ընկերությունները պետք է օգտագործեն գրեթե նույն ֆինանսական տարին (որոշ իրավասություններում, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ը և Ճապոնիան թույլատրում են մինչև երեք ամսվա տարբերություն[9]։
Աֆղանստան խմբագրել
Աֆղանստանում ֆիսկալ տարին 2011 թվականին մարտի 21-ից կամ 22-ից փոխվել է մարտի 20-ի կամ 21-ի։ Ֆինանսական տարին անցնում է աֆղանական կամ արևային օրացույցով, քանի որ Գրիգորյան և աֆղանների օրացույցներում նահանջ տարվա պատճառով տարիների մեկնարկի ամսաթվում կարող են լինել փոքր տարբերություններ։ Ինչպես ցույց է տրված ստորև գծապատկերում, նահանջ տարիները լինելու են 2020-ին և 2024-ին, բայց կհամապատասխանեցվեն Գրիգորյան օրացույցի հետ[10]։
Արևային և Գրիգորյան օրացույցների համապատասխանությունը (նշվում են Արևային օրացույցի նահանջ տարիները*)
| 33-ամյա ցիկլ[11] | Արևային օրացույց | Գրիգորյան տարի | Արևային օրացույց | Գրիգորյան տարի |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1354* | 21 մարտ 1975 – 20 մարտ 1976 | 1387* | 20 մարտ 2008 – 20 մարտ 2009 |
| 2 | 1355 | 21 մարտ 1976 – 20 մարտ 1977 | 1388 | 21 մարտ 2009 – 20 մարտ 2010 |
| 3 | 1356 | 21 մարտ 1977 – 20 մարտ 1978 | 1389 | 21 մարտ 2010 – 20 մարտ 2011 |
| 4 | 1357 | 21 մարտ 1978 – 20 մարտ 1979 | 1390 | 21 մարտ 2011 – 19 մարտ 2012 |
| 5 | 1358* | 21 մարտ 1979 – 20 մարտ 1980 | 1391* | 20 մարտ 2012 – 20 մարտ 2013 |
| 6 | 1359 | 21 մարտ 1980 – 20 մարտ 1981 | 1392 | 21 մարտ 2013 – 20 մարտ 2014 |
| 7 | 1360 | 21 մարտ 1981 – 20 մարտ 1982 | 1393 | 21 մարտ 2014 – 20 մարտ 2015 |
| 8 | 1361 | 21 մարտ 1982 – 20 մարտ 1983 | 1394 | 21 մարտ 2015 – 19 մարտ 2016 |
| 9 | 1362* | 21 մարտ 1983 – 20 մարտ 1984 | 1395* | 20 մարտ 2016 – 20 մարտ 2017 |
| 10 | 1363 | 21 մարտ 1984 – 20 մարտ 1985 | 1396 | 21 մարտ 2017 – 20 մարտ 2018 |
| 11 | 1364 | 21 մարտ 1985 – 20 մարտ 1986 | 1397 | 21 մարտ 2018 – 20 մարտ 2019 |
| 12 | 1365 | 21 մարտ 1986 – 20 մարտ 1987 | 1398 | 21 մարտ 2019 – 19 մարտ 2020 |
| 13 | 1366* | 21 մարտ 1987 – 20 մարտ 1988 | 1399* | 20 մարտ 2020 – 20 մարտ 2021 |
| 14 | 1367 | 21 մարտ 1988 – 20 մարտ 1989 | 1400 | 21 մարտ 2021 – 20 մարտ 2022 |
| 15 | 1368 | 21 մարտ 1989 – 20 մարտ 1990 | 1401 | 21 մարտ 2022 – 20 մարտ 2023 |
| 16 | 1369 | 21 մարտ 1990 – 20 մարտ 1991 | 1402 | 21 մարտ 2023 – 19 մարտ 2024 |
| 17 | 1370* | 21 մարտ 1991 – 20 մարտ 1992 | 1403* | 20 մարտ 2024 – 20 մարտ 2025 |
| 18 | 1371 | 21 մարտ 1992 – 20 մարտ 1993 | 1404 | 21 մարտ 2025 – 20 մարտ 2026 |
| 19 | 1372 | 21 մարտ 1993 – 20 մարտ 1994 | 1405 | 21 մարտ 2026 – 20 մարտ 2027 |
| 20 | 1373 | 21 մարտ 1994 – 20 մարտ 1995 | 1406 | 21 մարտ 2027 – 19 մարտ 2028 |
| 21 | 1374 | 21 մարտ 1995 – 19 մարտ 1996 | 1407 | 20 մարտ 2028 – 19 մարտ 2029 |
| 22 | 1375* | 20 մարտ 1996 – 20 մարտ 1997 | 1408* | 20 մարտ 2029 – 20 մարտ 2030 |
| 23 | 1376 | 21 մարտ 1997 – 20 մարտ 1998 | 1409 | 21 մարտ 2030 – 20 մարտ 2031 |
| 24 | 1377 | 21 մարտ 1998 – 20 մարտ 1999 | 1410 | 21 մարտ 2031 – 19 մարտ 2032 |
| 25 | 1378 | 21 մարտ 1999 – 19 մարտ 2000 | 1411 | 20 մարտ 2032 – 19 մարտ 2033 |
| 26 | 1379* | 20 մարտ 2000 – 20 մարտ 2001 | 1412* | 20 մարտ 2033 – 20 մարտ 2034 |
| 27 | 1380 | 21 մարտ 2001 – 20 մարտ 2002 | 1413 | 21 մարտ 2034 – 20 մարտ 2035 |
| 28 | 1381 | 21 մարտ 2002 – 20 մարտ 2003 | 1414 | 21 մարտ 2035 – 19 մարտ 2036 |
| 29 | 1382 | 21 մարտ 2003 – 19 մարտ 2004 | 1415 | 20 մարտ 2036 – 19 մարտ 2037 |
| 30 | 1383* | 20 մարտ 2004 – 20 մարտ 2005 | 1416* | 20 մարտ 2037 – 20 մարտ 2038 |
| 31 | 1384 | 21 մարտ 2005 – 20 մարտ 2006 | 1417 | 21 մարտ 2038 – 20 մարտ 2039 |
| 32 | 1385 | 21 մարտ 2006 – 20 մարտ 2007 | 1418 | 21 մարտ 2039 – 19 մարտ 2040 |
| 33 | 1386 | 21 մարտ 2007 – 19 մարտ 2008 | 1419 | 20 մարտ 2040 – 19 մարտ 2041 |
Ինդոնեզիա խմբագրել
Ինդոնեզիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը ։
Իրան խմբագրել
Իրանում ֆինանսական տարին սովորաբար սկսվում է մարտի 21-ին կամ 22-ին և ավարտվում է հաջորդ տարվա մարտի 20-ին կամ 21-ին։
Իռլանդիա խմբագրել
Իռլանդիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։ Մինչև 2001 թվականը, Միացյալ Թագավորությունում, ապրիլի 5-ին ավարտվող տարին էր, բայց եվրոյի ներդրմամբ փոխվել է։ 2001 թվականին հարկային տարին ինը ամիս էր` ապրիլից դեկտեմբեր։
Իսրայել խմբագրել
Իսրայելում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։
Իտալիա խմբագրել
Իտալիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։ Այն փոխվել է 1965 թվականին, մինչ այդ հուլիսի 1-ից հունիսի 30-ն էր։
Մակաո խմբագրել
Մակաոյում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։
Մեքսիկա խմբագրել
Մեքսիկայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։
Մյանմա/Բիրմա խմբագրել
Մյանմայում ֆինանսական տարին հոկտեմբերի 1-ից սեպտեմբերի 30-ն է[12]։
Նեպալ խմբագրել
Նեպալում ֆինանսական տարին հուլիսի 16-հուլիսի 15-ն է։
Նոր Զելանդիա խմբագրել
Նոր Զելանդիայում կառավարության ֆինանսական տարին հուլիսի 1-ն է մինչև հաջորդ տարվա հունիսի 30-ը և տարածվում է նաև բյուջեի վրա։ Ընկերության և անձնական ֆինանսական տարին ապրիլի 1-ից մարտի 31-ն է և տարածվում է ընկերության և անձնական եկամտահարկի վրա[13]։
Լեհաստան խմբագրել
Լեհաստանում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։
Պորտուգալիա խմբագրել
Պորտուգալիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։
Կատար խմբագրել
Կատարում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։
Ռումինիա խմբագրել
Ռումինիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է ՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Richtel, Matt (2004 թ․ մայիսի 12). «Cisco Profit For Quarter Slightly Beats Estimates». The New York Times. The New York Times Company. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին.
- ↑ Ed St John
- ↑ Thomson ONE Banker, Thomson Reuters Datastream and individual companies (2011 թ․ մարտի 31). «FT UK 500 2011» (PDF). Financial Times. The Financial Times Ltd. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին.
{{cite news}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ «Fiscal Year». The World Factbook. Central Intelligence Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
- ↑ «Definition of fiscal year investopedia.com».
- ↑ See, e.g., U.S. IRS Publication 538.
- ↑ «26 U.S. Code § 441 - Period for computation of taxable income». LII / Legal Information Institute. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 26 USC 443.
- ↑ See instructions to IRS Form 1128 and 26 USC 441–444.
- ↑ «Change in Afghan fiscal year». Khaama.com. 2011 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
- ↑ The Persian calendar for 3000 years, (Kazimierz M Borkowski), Earth, Moon, and Planets, 74 (1996), No. 3, pp 223–230. Available at [1].
- ↑ «The World Factbook». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Annual Report». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.