Շառլ Գարնիե

Շառլ Գարնիե; ֆր.՝ Charles Garnier
Ի ծնե	ֆր.՝ Jean Louis Charles Garnier
Ծնվել է	նոյեմբերի 6, 1825[…]
Ծննդավայր	Փարիզ
Մահացել է	օգոստոսի 3, 1898[…] (72 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ
Կրթություն	Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց (1848)
Ուշագրավ աշխատանքներ	Գրանդ-Օպերա
Պարգևներ	Հռոմեական մրցանակ և Թագավորական ոսկե մեդալ
	Charles Garnier Վիքիպահեստում

Շառլ Գարնիե (ֆր.՝ Jean-Louis-Charles Garnier, նոյեմբերի 6, 1825(1825-11-06)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ^[4] - օգոստոսի 3, 1898(1898-08-03)^[1]^[2]^[5]^[…], Փարիզ^[4]), էկլեկտիկայի դարաշրջանի ֆրանսիացի ճարտարապետ, արվեստի պատմաբան, բոզ-ար ոճի գաղափարախոս։

Կյանքը խմբագրել

Ծնվել և մեծացել է Փարիզում` Մուֆտար փողոցում (ֆր.՝ rue Mouffetard): Նրա հայրը եղել է դարբին Սեն Կալեից (Saint-Calais), ունեցել է սեփական ձեռնարկություն, ուր վարձով ձիակառքեր է տրամադրել։ 1824 թվականին ամուսնացել է կայսրական բանակի սպայի դուստր Ֆելիպսի Կոլլի հետ (Félicie Colle):

1838 թվականին Գարնիեն սովորել է Ռասինի փողոցում գտնվող նկարչության դպրոցում։ 1840 թվականից աշխատել է Լավեյլի վարպետանոցում, որը պարտքերի պատճառով շուտով փակվում է։ Ավելի ուշ Գարնիեն ուսանում է Էժեն Էմանուել Վիոլե լը Դյուկի արվեստանոցում, իսկ 1842 թվականին ընդունվում է Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց, ուր 1848 թվականին արժանանում է Հռոմեական մրցանակի գրան պրիի։ Դիպլոմային աշխատանքի թեման եղել է «Արվեստների և արհեստների համադրման նախագիծը պատկերասրահային-ցուցահանդեսային նախագծերում»։ Հունվարի 17-ից մինչև 1849 թվականի դեկտեմբերի 31-ը սովորել է Հռոմի ֆրանսիական ակադեմիայում, այնուհետև երկար ժամանակ ճամփորդել է Հունաստանում։

Փարիզ վերադառնալուց հետո Գարնիեն նախագծել է մի քանի ոչ մեծ ծրագրեր, որոնք կառուցվել են կարճ ժամանակում։ 1854 թվականին նշանակվել է Սեն Ժակ աշտարակի վերականգնողական աշխատանքների հսկիչ։ 1860 թվականին ստացել է փարիզյան երկու շրջանների ճարտարապետի պաշտոն։ Գարնիեն քիչ հայտնի է եղել մինչև 1861 թվականը, երբ հաղթել է Փարիզի օպերայի նոր շենքի նախագծի համար հայտարարված մրցույթում։ Գարնիեի` Երկրորդ կայսրության ոճով և հին հռոմեական ճարտարապետության տարրերի միաձուլումով արված նախագիծը 171 աշխատանքների մեջ զբաղեցրել է հինգերորդ տեղը` հնարավորություն ստանալով մասնակցելու մրցույթի երկրորդ փուլին։ Գարնիեի նախագիծը հաղթել է երկրորդ փուլում. 1861 թվականի մայիսին 35-ամյա ճարտարապետը ձեռնամուխ է եղել Գրանդ օպերայի կառուցմանը։ Շենքի կառուցմանը տրամադրված հսկայական միջոցների շնորհիվ` Գարնիեն հնարավորություն է ստացել շենքի առանձին մասերի համար օգտագործել հազվագյուտ և թանկարժեք նյութեր։

1864 թվականին պարգևատրվել է Պատվո լեգեոնի շքանշանով։ 1867 թվականին Գարնիեն ընտրվել է Անգլիական ճարտարապետների թագավորական ինստիտուտի թղթակից-անդամ։ Գրանդ օպերայի կառուցման ավարտից հետո Շառլ Գարնիեն դարձել է ճարտարապետության ականավոր դասախոս, պետական հանձնաժողովների անդամ։ 1874 թվականին ընտրվել է Փարիզի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ։

Մահացել է 1898 թվականին, թաղված է Մոնպարնաս գերեզմանոցում։

Աշխատանքներ խմբագրել

Գարնիեն ճարտարապետության ու հնագիտության թեմաներով բազմաթիվ հոդվածներ է գրել, որոնք տպագրվել են տարբեր ամսագրերում։ «Էգինա կղզու տաճարի մասին բացատրական թերթիկ» հոդվածը, ինչպես նաև «Տրակտատ թատրոնի մասին» գիրքը ամբողջությամբ նվիրված են թատրոնների կառուցմանը։ «Փարիզյան նոր օպերան» ներկայացնում է ճարտարապետի գլխավոր նախագծի ստեղծման ու կառուցման պատմությունը։

Իրականցված հիմնական նախագծեր խմբագրել

Գրանդ օպերա

Կազինո Մոնթե Կառլոյում

Փարիզում խմբագրել

Գարնիե օպերա կամ Գրանդ օպերա
Մարինյի թատրոն (Marigny)
Գրահրատարակիչների ակումբ, Սեն Ժերմեն բուլվար 117
Մասնավոր առանձնատուն Դոկտոր Լանսելոյի փողոցում (Docteur-Lancereaux): Ստացել է «Օպերա-տուն» անվանումը։
Կոմպոզիտոր Ժորժ Բիզեի տապանաքարը Պեր Լաշեզ գերեզմանոցում
Ժակ Օֆենբախի տապանաքարը Մոնմարտրի գերեզմանոցում (1880)
«Բերտիե» ատելիե համանուն փողոցում։ Այդտեղ են ստեղծվել դեկորացիաներ օպերայի համար, պահվում են թատերական կոստյումներ։ Ճարտարապետի իրականացրած վերջին նախագիծն է եղել։

Գավառներում խմբագրել

Կազինո և բժշկական առողջարան Վիտելում (Vittel)
Եկեղեցի Լա Կապելում
Նիցայի աստղադիտարան, համատեղ նախագիծ Գուստավ Էյֆելի հետ

Մոնակոյում խմբագրել

Կազինո, օպերա, Գրանդ հոթել դյո Պարի (Hotel de Paris) Մոնթե Կառլոյում

Իտալիայում, Բորդիգերա քաղաքում խմբագրել

Տարասանտա եկեղեցի
Կոմունալ դպրոց, հետագայում` քաղաքապետարան
Վիլլա Bischoffsheim
Վիլլա Գարնիե (1872)
Վիլլա Studio

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Charles Garnier (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Jean Louis Charles Garnier (ֆր.) — ministère de la Culture.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Union List of Artist Names — 2021.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Encyclopædia Britannica
↑ http://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v001.htm
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6568083t.image.r=GARNIER.f60.hl
↑ http://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v016.htm
↑ ^9,0 ^9,1 http://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v009.htm

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ժան-Լուի Շառլ Գարնիե

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շառլ Գարնիե» հոդվածին։

[_63b6d7c44a2f45cd-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_04271c33cb706a5c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Charles Garnier (նիդերլ.)

[_a710a39752c5f1e5-3] 3,0 ^3,1 Jean Louis Charles Garnier (ֆր.) — ministère de la Culture.

[_402497e24549eecc-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Union List of Artist Names — 2021.

[_56f107d4f03eccdb-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Encyclopædia Britannica

[_906081c43a3c5fcb-6] ttp://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v001.htm

[_e00991f77a5fd1db-7] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6568083t.image.r=GARNIER.f60.hl

[_a0ba66c15a5a898f-8] ttp://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v016.htm

[_3bfabc42bea3fffb-9] 9,0 ^9,1 http://www2.culture.gouv.fr/LH/LH078/PG/FRDAFAN83_OL1077065v009.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[9]

[8]

[7]