Մալաքիա Տորոշելիձե
Մալաքիա Տորոշելիձե (վրաց.՝ მალაქია გიორგის ძე ტოროშელიძე, մարտի 15, 1880, Skhvava, Ամբրոլաուրիի մունիցիպալիտետ, Ռաճա-Լեչխում և Քվեմո Սվանեթ, Վրաստան - հուլիսի 9, 1937, Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), վրացի խորհրդային հասարակական-քաղաքական գործիչ, գրականագետ։ Եղել է Թիֆլիսի պետական համալսարանի ռեկտոր։
| Մալաքիա Տորոշելիձե վրաց.՝ მალაქია გიორგის ძე ტოროშელიძე | |
|---|---|
| Ծնվել է | մարտի 15, 1880 |
| Ծննդավայր | Skhvava, Ամբրոլաուրիի մունիցիպալիտետ, Ռաճա-Լեչխում և Քվեմո Սվանեթ, Վրաստան |
| Մահացել է | հուլիսի 9, 1937 (57 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Ժնևի համալսարան |
| Մասնագիտություն | լրագրող և քաղաքական գործիչ |
Կենսագրություն խմբագրել
1910 թվականին ավարտելով Ժնևի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը՝ վերադարձել է Թիֆլիս, եռանդուն կերպով ներգրավվել հեղափոխական աշխատանքներում։ Ընդգրկվել է բոլշևիկյան «Բրձոլա» («Պայքար») և «Кавказский раб» «(Կովկասցի ստրուկ)» թերթերի խմբագրակազմերում։ 1921—1922 թվականներին ղեկավարել է Վրաստանի պետական սեկտորի գերագույն խորհուրդը, 1922—1924 թվականներին պաշտոնավարել որպես Ցեկավշարիի (ცეკავაშირის) վարչության նախագահ։
ՀամԿ(բ)Պ անդամ էր։
1928 թվականի սեպտեմբերից մինչև 1930 թվականի սեպտեմբերը եղել է Թիֆլիսի պետական համալսարանի ռեկտորը, 1931—1936 թվականներին՝ Վրացական ԽՍՀ կոմիտեի նախագահ և ժողկոմխորհի նախագահի տեղակալ։ 1934—1935 թվականներին միաժամանակ գլխավորել է մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի թբիլիսյան մասնաճյուղը և Վրաստանի գրողների միությունը։ 1936 թվականին նշանակվել է հանրապետության կրթության ժողովրդական կոմիսար։ Որպես պատվիրակության ղեկավար՝ մասնակցել է ԽՍՀՄ գրողների համամիութենական առաջին համագումարին (1934 թ.), որտեղ հանդես է եկել վրաց գրականության մասին զեկուցումով[1]։ Մի շարք ուսումնասիրողների կարծիքով՝ Լավրենտի Բերիայի անունով լույս տեսած «К вопросу об истории большевистских организаций в Закавказье» («Անդրկովկասի բոլշևիկյան կազմակերպությունների պատմության հարցի շուրջ») (1935 թ.) գրքի իրական հեղինակը Մալաքիա Տորոշելիձեն է[2]։
1936 թվականի սեպտեմբերի 10-ին նա կալանավորվել է որպես տրոցկիստ[3], 1937 թվականի սեպտեմբերի 7-ին գնդակահարվել։ Վրաստանի գերագույն դատարանը 1956 թվականի մարտի 10-ին արդարացրել է նրան։
Գրականություն խմբագրել
ბერიძე ს., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, გვ. 25, თბ., 1986 წელი.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Первый всесоюзный съезд советских писателей. Стенографический отчёт. — М.: Государственное издательство художественной литературы, 1934. — VI, 718 с. Репринт: М. : Советский писатель, 1990. — ISBN 5-265-00916-7.
- ↑ Берия Л. К вопросу об истории большевистских организаций в Закавказье. Доклад на собрании тбилисского партактива 21-22 июля 1935 г.
- ↑ «Лаврентий Берия. Кровавый прагматик»