Սլիտերեի ազգային պարկ

Սլիտերեի ազգային պարկ
Տեսակ	Լատվիայի ազգային պարկ
Երկիր	Լատվիա
Վարչատարածք	Տալսիի շրջան
Հիմնվել է	2000
Մակերես	26 490 հեկտար

Սլիտերեի ազգային պարկ (լատիշ․՝ Slīteres nacionālais parks), ազգային պարկ Լատվիայի արևմտյան ափին գտնվող Կուրզեմե մարզի Տալսիի շրջանում։ Թեև պաշտոնապես հիմնադրվել է 2000 թվականին, այն ստեղծվել է Բալթյան երկրներում հնագույն բնության արգելոցներից մեկի՝ նախկին Սլիտերեի արգելոցի վրա։ Դա Լատվիայում ամենափոքր ազգային պարկն է։

Աշխարհագրություն

Այգին տեղակայված է Կուռլանդիայի թերակղզում, Կոլկայի հրվանդանի մոտ, որը գտնվում է Իրբենյան նեղուցի վերջում, հարավային ճանապարհը սկիզբ է առնում Ռիգայի ծոցից^[1]։

Այն ընդգրկում է 265 քառ. մղոն տարածք (102 քառ. կմ) (ներառյալ՝ 101 քառ. կմ (39 քառ. մղոն) Բալթիկ ծովում), դարձնելով այն ամենափոքր ազգային պարկը Լատվիայում։

"Zilie Kalni" -ն կամ "Blue Hills" -ը ազգային պարկի առավել ճանաչված երկրաբանական առանձնահատկություններից են։ Հազարավոր տարիներ առաջ Զիլի Կալնին ձևավորել է Բալթյան սառցե հինավուրց լճի ափը։ Շատ ավելի վաղ, 40 միլիոն տարի առաջ, կլիման մերձարևադարձային էր. այդ ժամանակաշրջանից ֆոսիլիզացված (բրածո) սաթ է դեռևս հայտնաբերվում ծովի ափին, երբ ուժեղ փոթորիկները շարժում են ծովի հատակի նստվածքը^[2]։

Փոքրիկ Իրբե գետն անցնում է հարավ-արևմուտքից հյուսիս-արևելք, Իրբենյան նեղուցի ափագծի ուղղությամբ, դեպի Բալթիկ ծով և հասնում է ծովի Սլիտերե ազգային պարկի տարածքում գտնվող ծովին^[3]։ Գետի դարչնագույն մռայլ ջրերը մշտապես շարժում են իր գետաբերանի ավազոտ ծանծաղուտները։ Աշնան վերջին շագանակագույն իշխան ձկները բազմանալու համար լողալով բարձրանում են՝ հասնելով գետի ակունքներին^[2]։

Ռիգայի ծոցի արևմտյան ափը, Կոլկայի հրվանդանի մոտ
Lielais Peterezers, լիճ Կալկայի շրջանի Կուռլանդիայի թերակղզու արևմտյան ափին գտնվող Sīkrags գյուղակում։

Բուսական աշխարհ

Սլիտերե ազգային պարկը հայտնի է նախկին ծովափնյա հատվածի լայնատարած անտառներով և ավազաբլուրների յուրահատուկ համալիրով (լատիշ.՝ kangari) և ցածրավայրերը (լատիշ.՝ vigas), որոնք ներառում են միջավազաթմբային ճահիճները։ Լայնատարած տերևախիտ անտառների մեծ մասը գտնվում է Zilie Kalni -ի կամ Blue Hills -ի վրա։
Այգու մյուս 30% -ը ծածկված է փշատերև անտառներով։

Ազգային պարկում աճում են հարյուրավոր տեսակի բույսեր և մամռատիպեր, որոնցից 29-ը Լատվիայի այլ տարածքում չեն հայտնաբերվել։

Կենդանական աշխարհ

Սլիտերե ազգային պարկը գտնվում է Բալթյան չվող թռչունների թռչելու ուղիների երկայնքով, Սլիտերե ազգային պարկը դարձնելով Լատվիայում լավագույն վայրերից մեկը թռչուններին հետևելու համար^[4]։ Օրինակ, նրա ծովափը ուշ աշնանը կանգառ է հանդիսանում փոքրիկ ճահճային կտցարի համար հյուսիսային տունդրայից դեպի հարավ ճանապարհին, մեծ մոխրագույն անտառաբուն այստեղ է գաղթում Ռուսաստանից ձմռանը^[2]։ Փաստորեն, Լատվիայում հայտնաբերված թռչուններիի գրեթե բոլոր տեսակները պահպանվել են Սլիտերեում, ժամում 60,000 թռչնի թռիչքով, որը նկատվում է գարնանը և միգրացիայի անկման ժամանակ^[4] :

Գորշ գայլը, սովորական լուսանը և որմզդեղնը կարելի է գտնել ամենուր Սլիտերեում։ Ազգային պարկն ունի միջատների և խխունջների շատ հազվագյուտ տեսակներ՝ փարթամ բուսականության և կենսաբազմազանության շնորհիվ։ Ափի երկայնքով բալթյան մոխրագույն փոկերը սառցակալած ծովում ձմռանը հիմնում են իրենց ձագերով համայնքը, սա նրանց ամենահարավային վայրն է աշխարհում^[2]։ Երբեմն երևում են օղակաձև փոկեր։

Բնակավայրեր

Սլիտերեն պահպանում է Līvõd Rãnda -ի մեծ մասը՝ Լիվոնյան ափը, որտեղ գտնվում են Լիվոնյան գյուղերը։ Տես՝ Կոլկայի հրվանդան և Վայդե, Սաունագս, Պիտրագս գյուղերը։

Սլիտերեի փարոս
Տներ՝ Սլիտերեյի փարոսը ֆոնի վրա
Կոշրագս գյուղը հյուսիս-արևմտյան ափին, Իրբենյան նեղուց

Ծանոթագրություններ

↑ Slītere National Park, location map on google.com/maps.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 The Baltic coast, video by Free High-Quality Documentaries, on youtube.com. Cape Kolka: 38'16 - 38'30. Slītere national park: 38'31 - 38'42. Ilbe river moor waters reaching the coast: 38'43 - 38'48. Sandbanks: 38'48 - 39'06. Trouts reproducing up river Irbe: 39'06 - 39'33. Bar-tailed godwit: 39'43 - 40'35. Sub-tropical climate: 42'32 - 42'42. Fossilised amber: 41'12 - 42'29 (notably 42'14 - 42-25). Great grey owl: 43'04 - 43'15. Sea frozen over in winter from cape Kolka to the Estonian islands in the north of the bay of Riga: 44'05 - 44'22. Grey seals: 44'22 - 44'51.
↑ Irbe river, location map on google.com/maps.
↑ ^4,0 ^4,1 Slītere National Park : fauna

Տես նաև

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սլիտերեի ազգային պարկ» հոդվածին։

[1] Slītere National Park, location map on google.com/maps.

[vidFreeHQdocs-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 The Baltic coast, video by Free High-Quality Documentaries, on youtube.com. Cape Kolka: 38'16 - 38'30. Slītere national park: 38'31 - 38'42. Ilbe river moor waters reaching the coast: 38'43 - 38'48. Sandbanks: 38'48 - 39'06. Trouts reproducing up river Irbe: 39'06 - 39'33. Bar-tailed godwit: 39'43 - 40'35. Sub-tropical climate: 42'32 - 42'42. Fossilised amber: 41'12 - 42'29 (notably 42'14 - 42-25). Great grey owl: 43'04 - 43'15. Sea frozen over in winter from cape Kolka to the Estonian islands in the north of the bay of Riga: 44'05 - 44'22. Grey seals: 44'22 - 44'51.

[3] Irbe river, location map on google.com/maps.

[sliteregovFauna-4] 4,0 ^4,1 Slītere National Park : fauna

[1]

[2]

[3]

[4]