Ռույ Ռիու (պորտ.՝ Rui Fernando da Silva Rio, օգոստոսի 6, 1957(1957-08-06)[1], Պորտու), պորտուգալացի քաղաքական գործիչ, տնտեսագետ և ֆինանսական մենեջեր, 2002-2013 թվականներին Պորտուի քաղաքապետ։ 2018 թվականի հունվարից Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության նախագահ է։

Ռույ Ռիու
 
Կուսակցություն՝ Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն
Կրթություն՝ Պորտուի համալսարան
Մասնագիտություն՝ տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր օգոստոսի 6, 1957(1957-08-06)[1] (66 տարեկան)
Ծննդավայր Պորտու
Քաղաքացիություն  Պորտուգալիա
 
Կայք՝ ruirio.pt
 
Պարգևներ
Սուրբ Գրիգորի Մեծի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ Սպիտակ աստղի առաջին աստիճանի շքանշան Հունգարիային մատուցած ծառայությունների շքանշանի Մեծ խաչ Commander of the Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland և Դոմ Հենրի մանկան մեծ խաչ[2]

Ծագում խմբագրել

Ծնվել է հարուստ Կոմերսանտի ընտանիքում[3]։ Ռույ Ռիուի նախնիները Պորտուում հաստատվել են 18-րդ դարից։ Նրանք զբաղվել են առևտրով կամ ֆինանսական գործառնություններով։ Ռույ Ռիուի նախապապը ղեկավարել է Պորտուի քաղաքային խորհրդի գանձարանը։ Ռուի Ռուի պապը հայտնի էր որպես մետաղի մեծածախ վաճառող։ Հայրը ժառանգաբար բիզնես է ստացել, զբաղվել է ֆինանսներով և ներդրումներով։

Հոր հետ Ռույի հարաբերությունները բարդ էին։ Վաղ մանկության տարիներին Ռեյը կորցրել է եղբորը։ Ընտանիքում լավ հարաբերություններ էր պահպանում մոր հետ[3]։

Ակտիվություն և վերաբերմունք երիտասարդության շրջանում խմբագրել

Ռույ Ռիուն իր միջնակարգ կրթությունն ստացել է Պորտուի Deutsche Schule zu Porto գերմանական դպրոցում։ Այդ փորձը, ինչպես նաև կոնֆլիկտները հոր հետ, Ռույի մոտ ակտիվացրել են անձի բողոքական ներուժը, խիստ կարգապահության և բռնապետության ցանկացած ձևի մերժումը, երբեմն ընդհուպ մինչև նիհիլիզմ[4]։ Մանկուց Ռույ Ռիուն զբաղվել է սպորտով՝ ֆուտբոլով, հոկեյով, ավտովարձույթով։ Դեռահաս ընկերների շրջանում կազմակերպել սպորտային խաղեր։

Ռույը վաղ է տարվել քաղաքականությամբ, մի կողմից մերժել է սալազարիստական նոր պետությունը և մյուս կողմից իրական սոցիալիզմը։ Ներկայացվել է որպես սոցիալ-դեմոկրատ, Վիլլի Բրանդտի գաղափարների կողմնակից[5]։

1974 թվականի ապրիլյան հեղափոխությունից հետո ավարտել է Պորտուի համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետը։ Եղել է համալսարանի ուսանողական ասոցիացիայի նախագահ՝ առաջին հետհեղափոխական ուսանողական կազմակերպությունը, որի վրա ազդեցություն չի ունեցել Կոմունիստական կուսակցությունը։

Հայրը մտադիր էր Ռույ Ռիուին Գերմանիայում աշխատանքի ուղարկել։ Այս ծրագիրը չի իրականացվել, Ռույ Ռիուն իրեն բավականաչափ խիստ և կարգապահ է համարել Գերմանիայում ապրելու համար։

Աշխատանք բիզնեսում խմբագրել

Ստանալով տնտեսագետի դիպլոմ՝ Ռույ Ռիուն աշխատանքի է անցել տեքստիլ ֆաբրիկայում։ Զորակոչից հետո պորտուգալական բանակում աշխատել է մետալուրգիական գործարանում։ Հետո անցել է բանկային հատված։

Ռույ Ռիուն եղել է Banco Comercial Português ֆինանսական խմբի խորհրդի անդամ։ Ղեկավարել է ֆինանսական շուկայի գործառնությունները և բանկային կադրերի պատրաստումը։ Եղել է նաև Corporação Industrial do Norte խոշոր լաքաներկային ձեռնարկության ֆինանսական տնօրեն, պաշտոններ է զբաղեցրել Boyden Portugal կադրային ծառայությունում, Neves de Almeida HR Consulting նորարարական-խորհրդատվական գործակալությունում։ Ձեռք է բերել լայն ճանաչում և հեղինակություն Պորտուգալիայի հյուսիսի գործարար աշխարհում[6]։

Քաղաքական գործիչ, պատգամավոր, քաղաքապետ խմբագրել

Քաղաքականապես Ռույ Ռիուն կանգնած էր սոցիալ-լիբերալիզմի, Ֆրանսիշկա Սա Կարնեյրուի գաղափարախոսության հնարավոր ընթերցումներից մեկի դիրքերում։ Անդամագրվել է Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության երիտասարդական կազմակերպությանը։

1991, 1995, 1999 թվականներին ընտրվել է Հանրապետության վեհաժողովի պատգամավոր։ Եղել է սոցիալ-դեմոկրատական խորհրդարանական խմբի փոխնախագահ, ղեկավարել է տնտեսական հարցեր։ 1996-1997 թվականներին Ռույ Ռիուն եղել է սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության գլխավոր քարտուղար՝ Մարսելու Ռեբելու դե Սոզայի նախագահությամբ։

2001 թվականին Ռույ Ռիուն ընտրվել է Պորտուի քաղաքապետ՝ որպես սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության թեկնածու։ Երկու անգամ՝ 2005 և 2009 թվականներին, վերընտրվել է ձայների զգալի մեծամասնությամբ՝ վստահորեն առաջ անցնելով Սոցիալիստական կուսակցության թեկնածուներից։ Պորտուի քաղաքապետ է եղել մինչև 2013 թվականի հոկտեմբեր՝ ավելի երկար, քան քաղաքի պատմության մեջ որեւէ մեկը։ Կրճատել է կառավարման ապարատի ծախսերը, անձամբ ներթափանցել է քաղաքային կյանքի տարբեր կողմեր։ Հայտնի էր քաղաքացիների շրջանում[5]։

Մյուս կողմից, Ռիուի ավտորիտար կառավարման ոճը արմատական հասարակության մեջ խիստ բողոքներ է առաջացրել։ Հատկապես սուր կոնֆլիկտ է առաջացրել քաղաքապետի ֆուտբոլային քաղաքականությունը, քաղաքային վարչակազմի ավանդական պաշտոնական կապերի խզումը Պորտուի ՖԱ-ի հետ[7]։

2003 թվականից մինչև 2005 թվականը Ռույ Ռիուն նախագահել է Պորտուգալիայի և Գալիսիայի Ատլանտյան ափի քաղաքների միությունը։ Ղեկավարել է Պորտուի Սա Կարնեյրուի ինստիտուտը։

Ռույ Ռիուն պարգևատրվել է մի շարք շքանշաններով Պորտուգալիայի, Գերմանիայի, Վատիկանի, Հունգարիայի, Լեհաստանի, Էստոնիայի, Նորվեգիայի, Ավստրիայի, Պորտու քաղաքի մի շարք շքանշաններով։

Կուսակցության նախագահ խմբագրել

Ընտրություն խմբագրել

2017 թվականի հոկտեմբերին Ռույ Ռիուն հայտարարել է սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության նախագահ ընտրվելու մտադրության մասին[8] (դրան նախորդել է Պեդրու Պասուշ Կոելյուի ինքնաբացարկը[9])։ Կուսակցության աջ թևից առաջադրվել է Պեդրու Սանտանա Լոպեշը։

2018 թվականի հունվարի 13-ին տեղի են ունեցել սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության նոր նախագահի ընտրությունները։ Ուղիղ քվեարկությանը կարող էին մասնակցել կուսակցության բոլոր անդամները, բայց այդ իրավունքից օգտվեց մոտավորապես 5-րդ մասը։ Զգալի մասը կամ նախընտրել էին ձեռնպահ մնալ կամ չեն կատարել ընթացակարգային ձևականությունները[10]։ Քվեարկության ժամանակ հաղթել է Ռույ Ռիուն՝ 27,7 հազար ձայն՝ մոտ 54 տոկոս, Սանտան Լոպեշի 19,2 հազարի (ավելի քան 45 տոկոս) դիմաց[11]։

Հայացքներ խմբագրել

Ռույ Ռիուն խիստ խնայողության կուրսի հակառակորդն էր, որն իրականացվում էր Պասուշ Կոելյուի կողմից, ով տնտեսական քաղաքականության մեջ ավելի մեծ սոցիալական կողմնորոշման կողմնակից էր։ Նա ավելի քիչ հակված էր ավանդական արժեքների պաշտպանությանը, կողմ էր ընտանեկան-կենցաղային հարաբերությունների ազատականացմանը, մասնավորապես, աբորտների լուծմանը։ Նա հանդես էր գալիս նաև սոցփաթեթի հետ համագործակցության օգտին[12]։ Որոշ մեկնաբաններ Ռույ Ռիուի դասընթացը բնութագրել են որպես սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության էվոլյուցիա աջ կենտրոնացումից դեպի ձախ կենտրոնացում[12]։ Ռույ Ռիուն դիտվել է որպես «իրական սոցիալ-դեմոկրատ» կուսակցության ղեկավար, որն իր պատմության ընթացքում չի ապրել իր անունով[13]։

Միևնույն ժամանակ, Ռիոն հռչակում է իր հավատարմությունը քաղաքական ժառանգությանը և կուսակցության հիմնադիր ՖՖրանսիշկա Սա Կարնեյրի ցուցումներին [13]:

Կապ խմբագրել

Շատ մեկնաբաններ պնդում են, որ Ռույ Ռիուի հաղթանակը ներկուսակցական պայքարում կազմակերպել է Օվարի քաղաքապետ Սալվադոր Մալեյրուն՝ ազդեցիկ հավակնոտ քաղաքական գործիչ, որը հավակնում է կուսակցության ղեկավարմանը, կառավարության անդամակցությանը և Եվրախորհրդարանում պատգամավորությանը[14]։ Սալվադոր Մալեյրուի դրությունը Ռույ Ռիուի օրոք բնութագրվում է որպես «մոխրագույն կարդինալի» դեր՝ Ռիշելյոյի կամ Ռասպուտինի դերը, և համարվում է, որ հակասում է Ռիուի կարգախոսներին՝ քաղաքականության բարոյական մաքրման վերաբերյալ[15]։

Վերընտրություն խմբագրել

ՍՍոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը լուրջ պարտություն է կրել 2019 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում։ Հարց է առաջանում առաջնորդին փոխելու մասին։ Այնուամենայնիվ, 2020 թվականի հունվարյան ներկուսակցական ընտրություններում Ռույ Ռիուն ավելի շատ ձայն է հավաքել, քան աջակողմյան թեկնածու Լուիս Չեռնոգորիան (ըստ որոշ մեկնաբանների՝ Սալվադոր Մալլեյրոն նորից կարևոր դեր խաղաց)։ Արդյունքները ամփոփելուց հետո նա հայտարարեց կուսակցության կայունության պահպանումը և նախորդ կուրսի շարունակությունը[16]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Ռույ Ռիուն ամուսնացել է ուսուցչուհի Լիդիա Ազևեդայի հետ, ունի դուստր՝ Մարթան[7]։ Զբաղվում է տեխնիկական և տնտեսական գրականությամբ, Պեդրու IV կենսագրություններով, Գյոթեի և Շիլլերի պոեզիայով։

Հայտնի է խնայողական կենսակերպով, անձնական ծախսերի խստությամբ։ Ունի անձի համբավ, ով չի սիրում առարկություններ[7]։ Ռույ Ռիուի բնավորության գծերի թվում նշվում է հազվագյուտ աշխատունակությունը, որը հասնում է աշխատամոլության։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 https://www.parlamento.pt/DeputadoGP/Paginas/Biografia.aspx?BID=132
  2. http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=153
  3. 3,0 3,1 Rui Rio, o homem que funciona melhor quando está furioso
  4. Rui Rio, o PSD e uma paixão chamada Excel
  5. 5,0 5,1 Lembra-se de Rui Rio?
  6. Rui Rio. Partner, Portugal
  7. 7,0 7,1 7,2 Rui Rio: O homem que espera pela sua vez
  8. Rui Rio anuncia candidatura ao PSD em Aveiro
  9. Passos Coelho não se recandidata à liderança do PSD
  10. Há um mês, 80 % do PSD não podia votar na liderança
  11. «13 DE FEVEREIRO 2018 — RUI RIO». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 16-ին.
  12. 12,0 12,1 Centrist elected to lead Portugal’s opposition party
  13. Rui Rio: «Só vou ser líder do PSD a 19 de fevereiro»
  14. A mão com que Rui Rio controla o aparelho do PSD
  15. O PSD de Salvador Malheiro
  16. Новые лица правой Лузитании
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռույ Ռիու» հոդվածին։