Ռուդոլֆ Բալտայսվիլկս
Ռուդոլֆ Բալտայսվիլկս (լատիշ․՝ Rūdolfs Baltaisvilks, օգոստոսի 13, 1903, Յուրմալա, Լատվիա - դեկտեմբերի 1, 1995, Մադոնայի շրջան, Լատվիա), խորհրդային և լատվիացի թատրոնի դերասան և ռեժիսոր։
 լատիշ․՝ Rūdolfs Baltaisvilks | |
|---|---|
| Ծնվել է | օգոստոսի 13, 1903 |
| Ծննդավայր | Յուրմալա, Լատվիա |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 1, 1995 (92 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մադոնայի շրջան, Լատվիա |
| Քաղաքացիություն |  Լատվիա |
| Մասնագիտություն | դերասան |
Կենսագրություն խմբագրել
Ռուդոլֆ Բալտայսվիլկսը ծնվել է 1903 թվականի օգոստոսի 13-ին։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ եղել է փախստական, ապրել է Մոսկվայում, սովորել է գիմնազիայում։ Լատվիա վերադառնալուց հետո, առանց գործից կտրվելու, անցել է դպրոցական կրթության լրիվ դասընթաց։ Լատվիական դրամատիկական դասընթացներ (1927) ստանալուց հետո եղել է դերասան Դաուգավպիսի լատվիական դրամայի թատրոնում (1927—1930), Լիեպայայի թատրոնում (1930—1933), Ազգային թատրոնում (1933—1940)։ Եղել է Երիտասարդ հանդիսատեսի թատրոնի տնօրենը և գեղարվեստական ռեժիսորը (1940—1941)։ Եղել է Ազգային թատրոնի դերասան ու ռեժիսոր (1941—1944), իսկ 1943 թվականից եղել է այդ թատրոնի ստուդիայի ղեկավարը։ Լատվիայի ազգային թատրոնում եղել է դերասանական արվեստի ուսուցիչ և արվեստի ու բեմադրության մասի ղեկավարը (1944—1951)։
Բալտայսվիլկսը աշխատել է երաժշտական կատակերգության թատրոնում (1951—1960), Դաուգավպիսի երաժշտական դրամայի թատրոնում (1960-1961)։ Եղել է Վալմիերսի դրամատիկական թատրոնի ճարտարագետը (1961—1964)։ 1955 թվականից սկսած մինչև ութսունական թվականների վերջերը համագործակցել է Վենտսպիլի թատրոնի հետ։
Առաջին անգամ ամուսնացել է դերասանուհի Լիդիա Ֆրեյմանի հետ, իսկ երկրորդ անգամ՝ գրող Իլզա Ինդրաինայի հետ։
Մահացել է 1995 թվականի դեկտեմբերի 1-ին։ Թաղված է Պրաուլիենի գերեզմանատանը[1]։
Գործունեություն խմբագրել
Դերեր թատրոնում խմբագրել
Լիեպայի թատրոն խմբագրել
- 1932 — «Վիկտորիա և իր հուսարը» Պալ Աբրահամ — Գարֆ Ֆերի
- 1932 — «Կամելիազարդ տիկինը» Ալեքսանդր Դյումայի որդի — Արման
Ազգային թատրոն խմբագրել
- 1933 — «Շաբաթ երեկո» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Լաուրիս
- 1934 — «Տրինայի մեղքերը» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Յանուքս
- 1934 — «Ձկնորսի որդին» Վիլիս Լացիս — Ռոբերտ
- 1935 — «Սիլմաչի դերձակների օրերը» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Կառլենս
- 1935 — «Ամբոխի կուռքը» Վիլիս Լացիս — Լոցման
- 1936 — «Քաղցր շշից» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Տաուկշտիս
- 1936 — «Վալմիերսկի տղաները» Պաուլիսա Ռոզիտիսա — Ուպե
- 1940 — «Կրակի մեջ» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Վիսկռելիս
Ուպիտայի անվան դրամատիկական թատրոն խմբագրել
- 1945 — «Անառակ որդին» Ռուդոլֆ Բլաումանիս — Պաուլս
- 1945 — «Գայլեր և ոչխարներ» Ալեքսանդր Օստրովսկի — Ապոլոն Մուրզավեցկի
- 1946 — «Անհանգիստ ծերություն» Լեոնիդ Ռախմանով — Կուպրիյանով
- 1948 — «Շունը խոտ վրա» Լոպե դե Վեգա — Տրիստան
- 1950 — «Երկիրը կանաչ է» Անդրեյ Ուպիտ — Իեշկա
- 1950 — «Խելքից պատուհաս» Ալեքսանդր Գրիբոյեդով — Զագորեցկի
- 1950 — «Ճարտարապետների ժամանակներ» Կաուդզիտե եղբայրներ — Դրեգբերկիս
Երաժշտական կատակերգության թատրոն խմբագրել
- 1952 — «Տրեմբիտա» Յուրիյա Միլյուտինա — Բոգդան Սուսիկ
- 1952 — «Չղջիկ» Յոհան Շտրաուս (որդի) — Ֆալկ
- 1954 — «Կապույտ լճերի երկրում» Ավրիդա Ժիլինովսկի և Էլինա Զալիտե — Քրիս Գրամզդա
- 1955 — «Trejmeitiņas» Ա․ Վիլներ և Գ․ Ռեյխերտ — Քրիստիան
- 1956 — «Հավայան ծաղիկ» Պալ Աբրահամ — Հարիսոն
- 1959 — «Կլիվիյա» Ն․ Դոստալ — Վալդիվիո
- 1960 — «Թռչուններ առանց ծովի» Դ․ Ռամանիս և Ա․ Կռուկլիս — Պեդրո
Ռեժիսորական աշխատանք խմբագրել
Լատվիայի պետական երիտասարդ հանդիսատեսի թատրոն խմբագրել
- 1941 — «Կապույտ և վարդագույն» Ալեքսանդր Բրուշտեին
Ազգային թատրոն խմբագրել
- 1942 — «Իմաստուն Մարիանա» Տ․ Վանգա
- 1943 — «Էզերմալական կոկորդիլոս» Յանիս Յանսուդրաբինշ (Երաժշտությունը՝ Յանիս Նորվելիսի)
- 1943 — «Սպրիդիտիս» Աննա Բրիգադերա
Ա․ Ուպիտի անվան դրամատիկական թատրոն խմբագրել
- 1946 — «Մոխրոտիկը» Վիկտոր Արդով
Երաժշտական կատակերգական թատրոն խմբագրել
- 1950 — «Գասպարոնե» Կառլ Միլյոքեր
Դաուգավպիլի երաժշտական դրամատիկական թատրոն խմբագրել
- 1960 — «Խարսխի ձին» Իսդոր Շտոկ
- 1960 — «Յուպիտերը ծիծաղում է» Արչիբալդ Ջոզեֆ Քրոնին
Վիլմիերսի դրամատիկական թատրոն խմբագրել
- 1962 — «Յուպիտերը ծիծաղում է» Արչիբալդ Ջոզեֆ Քրոնին
- 1962 — «Հավատում եմ քեզ» Վադիմ Կորոստիլյով
- 1963 — «Օրֆեյն իջնում է դժոխք» Թենեսի Ուիլյամս
- 1963 — «Ընկույզի կամրջակ» Իլզա Ինդրան
- 1964 — «Բոռ» Էթել Լիլիան Վոյնիչ
Վենտսպիլի ազգային թատրոն խմբագրել
- 1955 — «Սիլմաչի դերձակների օրերը» Ռուդոլֆ Բլաումանիս
- 1957 — «Հայրենիք» Եկաբա Յանշեբսկի
- 1959 — «Անառակ որդին» Ռուդոլֆ Բլաումանիս
- 1975 — «Կկու» Իլզա Ինդրանա
- 1989 — «Ռիգայում ղողանջ է» Մ․ Զիվերտ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Teātris un kino biogrāfijās : enciklopēdija / sast. un galv. red. Māra Niedra; māksl. Aleksandrs Busse. — Rīga : Preses nams, 1999-. — (Latvija un latvieši). 1.sēj. A-J. — 1999. — 462 lpp. : il. ISBN 9984-00-331-0 (լատիշերեն)