Ռաքել Դինք

Ռաքել Դինք;
Ծնվել է	1959
Ծննդավայր	Սիլոփի, Շըրնաքի մարզ, Թուրքիա
Քաղաքացիություն	Թուրքիա
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	իրավապաշտպան
Ամուսին	Հրանտ Դինք
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Շիրակի հիմնադրամի հակամարտությունների կանխարգելման մրցանակ
Երեխաներ	Արաթ Դինք

Ռաքել Դինք (1959, Սիլոփի, Շըրնաքի մարզ, Թուրքիա), պոլսահայ իրավապաշտպան^[2] և Հրանտ Դինք հիմնադրամի ղեկավար։ Սերում է Գզիրայում հաստատված հայկական Վարդո գերդաստանից^[3]։

2007 թվականի հունվարի 19-ին սպանված պոլսահայ լրագրող և իրավապաշտպան Հրանտ Դինքի այրին է^[2]։

Մեծացել է Թուզլայի հայկական «Քամփ Արմեն» մանկատանը և երկար տարիներ եղել է որպես ճամբարի մենեջեր։ Հրանտ Դինքի սպանությունից հետո ներգրավվել է իրավապաշտպան գործունեության մեջ և 2007 թվականից զբաղեցնում է Հրանտ Դինք հիմնադրամի ղեկավարի պաշտոնը^[4]։

Կենսագրություն

Ռաքել Դինքը ծնվել է 1959 թվականին Սիլոփիում^[5], Սիյամենթի (Վարդանյան) և Դելալի ընտանիքում։ Ռաքելը Վարթո ցեղի ցեղապետի երկրորդ զավակն է^[2]^[5]։ Ռաքելի պապը` Վարդանը, որի անունից էլ ծագում է ցեղախմբի անունը, վանեցի է եղել։ Խուսափելով ջարդերից` Վարդանը հարազատների հետ հաստատվել է Թուրքիայի, Սիրիայի և Իրաքի սահմանին գտնվող Ջուդի լեռան լանջերին։ Գոյությունը պահպանելու համար գերդաստանը թաքնվել է լեռան խոռոչներից մեկում^[2]^[5]^[6]։ Գերդաստանը կոտորածից փրկվել է արաբական Թայան ցեղախմբի օգնությամբ։

Ռաքելը ընտանիքի վեց երեխաներից երկրորդն է եղել։ Ութ տարեկանում հիվանդության պատճառով կորցրել է մորը։ Հայրը կրկին է ամուսնացել և ունեցել ևս յոթ զավակ։ Ընտանիքում ո՛չ հայերեն են իմացել, ո՛չ թուրքերեն, խոսել են միայն քրդերեն։ Նրանց հիմնական զբաղմունքը գյուղատնտեսությունն է եղել^[6]։

Երբ Ռաքելն ութ ու կես տարեկան է եղել, Պոլսի Հայոց պատրիարք Շնորհք սրբազանի նախաձեռնությամբ նրանց գյուղ են այցելել հոգևորականներ` փնտրելու ցեղասպանությունից մազապուրծ հայերին և մյուս քրիստոնյաներին։ Այդ խմբի մեջ են եղել նաև Հայ բողոքական եկեղեցու ներկայացուցիչներ Հրանտ Գյուզելյանն ու Օրհան Յունքեշը, որոնք մի խումբ տեղացի հայ երեխաների տեղափոխել են Ստամբուլ` կրթություն տալու նպատակով։ Երեխաների երկրորդ խմբի մեջ է եղել նաև Ռաքել Դինքը՝ երկու եղբայրների հետ։ Ստամբուլում խումբը կանգ է առել Թուզլայի «Քամփ Արմեն» հայ երեխաների ճամբարում, որտեղ մի քիչ հայերեն և թուրքերեն է սովորել։ Այնուհետև Ռաքելը տեղափոխվել է Գետիկ փաշայի հայկական եկեղեցու գիշերօթիկ դպրոց` կանոնավոր կրթություն ստանալու, իսկ ամառներն անցկացրել «Քամփ Արմեն» ճամբարում։ Հետագայում ստիպված Ստամբուլ են տեղափոխվել Ռաքելի հայրն ու ազգականները^[7], քանի որ Թուրքիայի հարավարևելյան շրջաններում քրիստոնյաները բռնությունների են ենթարկվել^[8]։

Հրանտ Դինքին Ռաքելը հանդիպել է «Քամփ Արմեն»-ում, ով ամառները այնտեղ է անցկացրել, իսկ դասերի ժամանակ ապրել է Գետիկ փաշայի գիշերօթիկում։ 1977 թվականի ապրիլի 23-ին նրանք պսակադրվել են։ Զույգն ունեցել է երեք երեխա` Դելալ, Արաթ և Սերան։

«Քամփ Արմեն» ճամբարի հիմնադիր Հրանտ Գյուզելյանի ձերբակալությունից (պետությունը նրան մեղադրել է ճամբարում ահաբեկիչներ պատրաստելու մեջ) հետո Հրանտ և Ռաքել Դինքերը ստանձնել են ճամբարի խնամակալությունը մինչև 1983 թվականը^[2]^[9], երբ պետությունը վերջնականապես փակել է ճամբարն ու հայ համայնքից խլել սեփականության իրավունքը (2015 թվականին ճամբարի տարածքի սեփականատերը որոշել է քանդել ճամբարի շենքը, սակայն Պոլսում բնակվող հայ երիտասարդների ու համախոհների ջանքերով 175 օր տևած պայքարից հետո ճամբարը վերադարձվել է հայկական համայնքին)։

Նրա ամուսինը՝ Հրանտ Դինքը, սպանվել է 2007 թվականի հունվարի 19-ին՝ «Ակոս»-ի գրասենյակ վերադառնալիս^[10]։ 2007 թվականի հունվարի 23-ին տեղի է ունեցել Հրանտ Դինքի հուղարկավորությունը, որին ներկա են գտնվել մեծ թվով մարդիկ^[11]։ Արարողությանը ելույթ է ունեցել նաև Ռաքել Դինքը^[12]։

Ռաքել Դինքը Հրանտ Դինք հիմնադրամի նախագահն է, որը ստեղծվել է 2007 թվականին^[13]^[14]։

Ավելի ուշ նա հայտնի է դարձել ամուսնու հուղարկավորության ժամանակ իր ելույթով^[7]^[15]։

Ով Տեր, ես քո զավակն եմ, ես ու ամուսինս իրար շատ էինք սիրում, այս սերը պետք է ցոլացնեմ։ Ասացի` պիտի ջանամ Թուրքիայի մեջ եղած անիրավությունները բացատրեմ։

Ծանոթագրություններ

↑ https://auroraprize.com/fr/stories/detail/premium/9123/rakel-dink
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 «Rakel Dink». alumni.sabanciuniv.edu (Turkish). Sabancı University. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Kumkapı'da balıkçı sepetinde bulundu, yetimhaneye verildi 'Dilim giderim dese de adımlarım gitmek istemiyor' derdi». Radikal (Turkish). radikal.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 20. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Kurumsal Yapı». www.hrantdink.org. Hrant Dink Foundation website. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 «Acı acı ağlıyorum». Cumhuriyet (Turkish). cumhuriyet.com.tr. 2015 թ․ ապրիլի 23. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ ^6,0 ^6,1 Ռաքել Դինք
↑ ^7,0 ^7,1 «Erguvanlarla başlamıştı bu büyük aşk bir caninin kurşunuyla yarım kaldı». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 28. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Rakel Dink: Karanlığın başı devlet anlayışı». ntv.com.tr. Ntv.com.tr. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
↑ «Tuzla Ermeni Çocuk Kampının İzleri». Bianet]publisher=bianet.org (Turkish). 2001 թ․ փետրվարի 7. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Gazeteci Hrant Dink silahlı saldırıda öldü». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 19. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Türkiye Evladını Böyle Uğurladı». www.gazetevatan.com. Vatan. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
↑ «Dink'i on binler uğurladı». BBC Türkçe (Turkish). bbc.co.uk. 2007 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Sınırların ötesinde» (PDF). armtr-beyondborders.org. Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ «Hrant Dink Ödülü bu akşam sahiplerini buluyor». T24 (Turkish). t24.com.tr. 2016 թ․ սեպտեմբերի 22. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Bebekten katil yaratmak...». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[_fbb64152439a0a93-1] ttps://auroraprize.com/fr/stories/detail/premium/9123/rakel-dink

[sabanci-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 «Rakel Dink». alumni.sabanciuniv.edu (Turkish). Sabancı University. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[radikal.com-3] «Kumkapı'da balıkçı sepetinde bulundu, yetimhaneye verildi 'Dilim giderim dese de adımlarım gitmek istemiyor' derdi». Radikal (Turkish). radikal.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 20. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[vakif-4] «Kurumsal Yapı». www.hrantdink.org. Hrant Dink Foundation website. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.

[cumh-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 «Acı acı ağlıyorum». Cumhuriyet (Turkish). cumhuriyet.com.tr. 2015 թ․ ապրիլի 23. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[auroraprize-6] 6,0 ^6,1 Ռաքել Դինք

[Hürriyet-7] 7,0 ^7,1 «Erguvanlarla başlamıştı bu büyük aşk bir caninin kurşunuyla yarım kaldı». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 28. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[ntv-8] «Rakel Dink: Karanlığın başı devlet anlayışı». ntv.com.tr. Ntv.com.tr. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.

[9] «Tuzla Ermeni Çocuk Kampının İzleri». Bianet]publisher=bianet.org (Turkish). 2001 թ․ փետրվարի 7. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[10] «Gazeteci Hrant Dink silahlı saldırıda öldü». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ հունվարի 19. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[vatan-11] «Türkiye Evladını Böyle Uğurladı». www.gazetevatan.com. Vatan. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.

[12] «Dink'i on binler uğurladı». BBC Türkçe (Turkish). bbc.co.uk. 2007 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[13] «Sınırların ötesinde» (PDF). armtr-beyondborders.org. Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[14] «Hrant Dink Ödülü bu akşam sahiplerini buluyor». T24 (Turkish). t24.com.tr. 2016 թ․ սեպտեմբերի 22. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[15] «Bebekten katil yaratmak...». Hürriyet (Turkish). hurriyet.com.tr. 2007 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]