Ռասպուտիցա
Ռասպուտիցա, ժամանակաշրջան, երբ գրունտային ճանապարհները դառնում են անանցանելի կամ դժվարանցանելի։ Տերմինը մեծ մասամբ տարածված է Ռուսաստանում, Բելառուսում և Ուկրաինայում։ Գոյություն ունի աշնանային (մոտավորապես հոկտեմբերի կեսից մինչև նոյեմբերի վերջ) և գարնանային (մարտի կեսից մինչև ապրիլի վերջ) ռասպուտիցա։ Առաջինն առաջանում է անձրևների, իսկ երկրորդը` ձյան հալման հետևանքով։ Ռասպուտիցան առավել արտահայտված է լինում ճահճային տարածքում։ Ռասպուտիցան մի քանի անգամ «փրկել է» Ռուսաստանը պատերազմների ժամանակ։ Ռուսիայի վրա մոնղոլների արշավանքների ժամանակ թաթար-մոնղոնլների զորքը չի հասել Նովգորոդ գարնանային ռասպուտիցայի պատճառով։ Ռասպուտիցան մեծ խոչընդոտ է եղել Նապոլեոնի զորքերի համար 1812 թվականի հայրենական պատերազմի ժամանակ։ Այն մեծապես ազդել է բանակի տեղաշարժման արագության վրա[1][2]։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ռասպուտիցան օգնել է հաղթել Մոսկվայի ճակատամարտը[3]։ Գերմանացիների տեխնիկան ջարդվում էր, մեծապես նվազում էր զորքերի շարժունակությունը։ Ֆինլանդիայում գոյություն ունի նմանատիպ երևույթ, որը կոչվում է «rospuutto»: Ֆինլանդիայի չասֆալտապատված ճանապարհների մեծ մասը ռասպուտիցայի ժամանակ առհասարակ անօգտագործելի են։ Ֆիննական ռասպուտիցան հիմնականում տեղի է ունենում գարնանը, երբ ձյունը հալվում է, և գարնանային անձրևներ են տեղում։ Արևմտյան պատմագրության մեջ մտել է rasputíts տերմինը, որը նշանակում է Ռուսաստանում ռազմական գործողություններին խանգարող ամպրոպային անձրևների շրջան։
Արվեստում խմբագրել
Գեղանկարչություն խմբագրել
- Ալեքսեյ Սավսարով. Ռասպուտիցա
- Արխիպ Կուինջի. Աշնանային ռասպուտիցա
- Անաստասիա Շվեցովա. Ռասպուտիցա
Գրականություն խմբագրել
- Էդուարդ Կոնովալով. Ռասպուտիցա (ժողովածու)
Ֆիլմեր խմբագրել
- Դեպի ռասպուտիցա, Անդրեյ Ռազումովսկու ֆիլմը
Պատկերասրահ խմբագրել
-
-
Վերմախտի զինվորները մեքենան հանում են ցեխից, նոյեմբեր, 1941 -
Վերմախտի ձին կառքը հանում է խորը ցեխից Կուրսկի մարզում, 1942 թվական, մարտ-ապրիլ
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ FAQ regarding what made Napoleon fail in invading Russia
- ↑ M. Adolphe Thiers, translated by D. Forbes Campbell and H. W. Herbert (1864). History of the Consulate and the Empire of France under Napoleon. Vol. IV. Philadelphia: J. B. Lippincott & Co. էջ 243. «whilst it was almost impossible to drag the gun-carriages through the half-frozen mud» (regarding November 20, 1812)
- ↑ Overy, Richard (1997). Russia's War. London: Penguin. էջեր 113–114. ISBN 1-57500-051-2. «Both sides now struggled in the autumn mud. On October 6 1941 the first snow had fallen, unusually early. It soon melted, turning the whole landscape into its habitual trackless state – the rasputitsa, literally the 'time without roads'. ... It is commonplace to attribute the German failure to take Moscow to the sudden change in the weather. While it is certainly true that German progress slowed, it had already been slowing because of the fanatical resistance of Soviet forces and the problem of moving supplies over the long distances through occupied territory. The mud slowed the Soviet build-up also, and hampered the rapid deployment of men and machines.»