Վիքիպեդիա

Ռայմոն Քենո

ֆրանսիացի գրող

Ռայմոն[8] Քենո (ֆր.՝ Raymond Queneau; փետրվարի 21, 1903(1903-02-21)[1][2][3][…], Հավր[4][5][6] - հոկտեմբերի 25, 1976(1976-10-25)[1][2][3][…], Փարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[4][6]), ֆրանսիացի գրող, բանաստեղծ, էսսեիստ, թարգմանիչ, սյուրռեալիստական շարժման անդամ, ULIPO (Պոտենցիալ գրականության կամ գրական ներուժի կառավարման աշխատաժողովի) հիմնադիրներից մեկը, Պաթաֆիզիկական քոլեջի[9] տրանսցենդենտալ սատրապ, «Pleiades encyclopedias» տնօրեն.

Ռայմոն Քենո
ֆր.՝ Raymond Queneau
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 21, 1903(1903-02-21)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՀավր[4][5][6]
Մահացել էհոկտեմբերի 25, 1976(1976-10-25)[1][2][3][…] (73 տարեկան)
Մահվան վայրՓարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[4][6]
ԳերեզմանԺուվիզի սյուր Օրժ[7]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մայրենի լեզուֆրանսերեն
ԿրթությունՓարիզի համալսարան
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ, վիպասան, թարգմանիչ, սցենարիստ, մաթեմատիկոս և գրող
ԱմուսինJanine Kahn?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունՊատաֆիզիկայի դպրոց, ՈՒԼԻՊՈ և comité de lecture des éditions Gallimard?
ԵրեխաներJean-Marie Queneau?
Կայքoulipo.net/oulipiens/RQ
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Raymond Queneau Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ռայմոն Քենոն ծնվել է Հավրում 1903 թվականին՝ վաճառականների ընտանիքում։ Ավարտել է Հավրի ճեմարանը,որից հետո Սորբոնում և Բարձրագույն ուսումնասիրությունների պրակտիկ դպրոցում ուսումնասիրել է փիլիսոփայություն։ Նրա դասավանդողների թվին է պատկանել Ալեքսանդր Կոժևը[10].

1924 թվականից Քենոն մտերմանում է սյուրռեալիստների հետ, բայց 1929 թվականին խզում է կապերը նրանց հետ։

Հունաստանի ճանապարհորդությունից հետո՝ 1932 թվականին հրատարակում է իր առաջին վեպը՝ «Le Chiendent», որի համար ստանում է Two Mago մրցանակը[11].

Բանկի գործավարի ու վաճառողի ժամանակավոր աշխատանքից հետո նա աշխատանքի է անցնում «Gallimard» հրատարակչությունում որպես թարգմանիչ. Ավելի ուշ՝ 1941 թվականին, նա կդառնա հրատարակչության գլխավոր քարտուղար[10]։

1942 թվականին լույս է տեսնում «Pierrot mon ami» վեպը, որը գրողին հաջողություն է բերում։

1945 թվականից Քենոն զբաղվում է լրագրությամբ ու աշխատում ռադիոյում։ 1947 թվականին լույս են տեսնում հանրահայտ «Exercises in Style»՝ 99 ոճական տարբերակ տրված թեմայով։ 1948 թվականին Քենոն միանում է Ֆրանսիայի Մաթմատիկական ընկերությանը։

1950 թվականին նա դառնում է Պաթաֆիզիկական քոլեջի անդամ։ 1951 թվականին Քենոն ընտրվեց Գոնկուրի ակադեմիայի անդամ։ 1954 թվականից Քենոն «Pleiades encyclopedias» տնօրենն էր, որը հրատարակում էր «Gallimard»-ը[11].

1959 թվականին году «Gallimard» հրատարակում է «Զազին մետրոյում» վեպը, որը հետագայում կդառման Քենոյի ամենահանրահայտ ստեղծագործությունը։

1960 թվականին Քենոն՝ մաթեմատիկոս Ֆրանսուա Լե Լիոնեի հետ ստեղծում է OULIPO («գրական ներուժի կառավարման աշխատաժողով») խումբը, որը հետազոտում ու զարգացնում է ֆորմալ սահմանափակող գրականության հնարավորությունները։ 1961 թվականին լույս է տեսնում նրա «Հարյուր հազար միլիարդ բանաստեղծություն» սոնետների հավաքածուն։

Ռայմոն Քենոն մահացավ 1976 թվականի հոկտեմբերի 25 թոքերի քաղցկեղից։

Ստեղծագործական գործունեություն

խմբագրել

Իր ստեղծագործությունների մեջ Քենոն փորձեր է կատարում գրական կառուցվածքի ու գրության մեջ․ օգտագործում է հնչյունական այսպես կոչված «նոր ֆրանսերեն» լեզու, խոսակցական ու ժարգոնային բառապաշար, արխաիզմներ ու նեոլոգիզմներ, ինչպես նաև մշակում է «գրական պրոթեզների» ամբողջ համակարգ՝ գիտակցաբար սահմանված ֆորմակ սահմանափակումների (դյուրադարձուկներ, լիպոգրամներ, անագրամներ և այլն), որոնք խթանումեն հեղինակային երևակայությունը և թույլ են տալիս հրաժարվել կարծրատիպերից։ Քենոյի՝ ըստ ժանրերի բազմազան ստեղծագործությունները՝ մաթեմատիկական բառահանելուկներից[12] մինչև փիլիսոփայական էսսեներ, միշտ ուղեկցվում են հումորի զգացումով (մեջբերումներ, պարոդիա, փոխառություններ ու միստիկա) և վիրտուոզ բառախաղով։

Մատենագիտություն

խմբագրել

Վեպեր

խմբագրել
  • Le Chiendent, 1933;
  • «Последние дни» (ֆր.՝ Les Derniers jours), 1936;
  • «Одиль» (ֆր.՝ Odile), 1937;
  • Les enfans du limon, 1938;
  • «Суровая зима» (ֆր.՝ Un Rude Hiver), в 1939;
  • Pierrot mon ami, 1942;
  • «Вдали от Рюэйля» (ֆր.՝ Loin de Rueil), 1944
  • «С ними по-хорошему нельзя» (ֆր.՝ On est toujours trop bon avec les femmes), 1947;
  • «День святого Жди-не-жди» (ֆր.՝ Saint-Glinglin), в 1948;
  • «Интимный дневник Салли Мара» (ֆր.՝ Journal intime de Sally Mara), 1950;
  • «Зази в метро» (ֆր.՝ Zazie dans le métro), 1959; (Зази в метро. Экранизация 1960 года, реж. Луи Маль. Фр. Ит)
  • «Голубые цветочки» (ֆր.՝ Les Fleurs bleues), в 1965;
  • Le Vol d’Icare, 1968.

Բանաստեղծական ժողովածուներ

խմբագրել
  • Chêne et Chien, 1937;
  • Les Zieux, 1943;
  • Loin de Rueil, 1944;
  • Bucoliques, 1947;
  • L’Instant fatal, 1948;
  • Petite cosmogonie portative, 1950;
  • Si tu imagines, 1952;
  • Le Chien à la mandoline, 1958;
  • Le Chant du styrène, 1958;
  • «Сто тысяч миллиардов стихотворений» (ֆր.՝ Cent mille milliards de poèmes), 1961;
  • Courir les rues, 1967;
  • Battre la campagne, 1968;
  • Fendre les flots, 1969;
  • Morale élémentaire, 1975.

Էսսե

խմբագրել
  • Les Enfants du limon, 1938;
  • «Упражнения в стиле» (ֆր.՝ Exercices de style), 1947 (1963);
  • Bâtons, Chiffres et Lettres, 1950 (1965);
  • Aux Confins des Ténèbres, les fous littéraires, 2002.

Թարգմանություններ ռուսաց լեզվով

խմբագրել
  • «Зази в метро» (1959). М.: Моск.рабочий, 1992. Пер. М. Голованивской, Е. Э. Разлоговой. Под ред. Н. Ржевской.
  • «Упражнения в стиле». М.: Има-пресс, 1992. Пер. М. Голованивской
  • «Голубые цветочки» (1965). М.: Изд-во им. Сабашниковых, 1994. Пер. И. Волевич.
  • «Одиль» (1937) М.: Палимпсест, Республика. 1995.
  • «Суровая зима» (1939). М: «Комментарии», 4, 1995. Пер. Ж. Петивер.
  • Избр.соч. в 2 тт. Спб: Симпозиум. Т.1: «С ними по-хорошему нельзя» (1947). «Интимный дневник Салли Мара» (1950). Пер. В.Кислова, т.2. «Упражнения в стиле». Пер. В.Кислова. «Зази в метро». Пер. Л. Цывьяна. «Голубые цветочки». Пер. И.Волевич. Рассказы. Пер. В.Кислова, А.Захаревич, А.Миролюбовой.
  • «Сто тысяч миллиардов стихотворений» (1961). М.: Грантъ, 2002. Пер. Т. Бонч-Осмоловской.
  • «День святого Жди-не-жди» (1948). М.: Текст, 2003. Пер. В. Кислова.
  • «Образцовая история» // СПб.: «Коллегиум» 1-2, 2004. Пер. В. Кислова.
  • Стихи// Поэзия французского сюрреализма. СПб: Амфора, 2003, с.285-296,433-435.
  • «Вдали от Рюэйля» М.: Флюид, 2007. Пер. В.Кислова.
  • Упражнения в стиле. Пер. Т. Бонч-Осмоловской // Т. Бонч-Осмоловская, С. Федин, С. Орлов. Занимательная риторика Раймона Кено. М.: Либроком, 2009.
  • «Последние дни» М.: АСТ, Астрель, 2010. Пер. А. Захаревич.
  • «Из современной французской поэзии». Сборник под ред. Е. Эткинда. М.: Прогресс, 1973 (пер. М.Кудинова, стихотворения из сборников «Если ты думаешь», «Пес с мандолиной», «Прогулки по городу», «Деревенские прогулки», «По волнам», также в журнале «Иностранная литература», № 8, 1970, сс.162-171). На стихи Кено в этом переводе рок-группа «Странные игры» создала несколько песен, принесших ей известность.
  • «Дети праха». Б. м.: Salamandra P.V.V., 2021.

Գրականություն Քենոյի մասին

խմբագրել
  • В. Кислов. «Послесловие» / Собр. соч., т. 1. — СПб, Симпозиум, 2001.
  • В. Кислов. «Потенциальный перевод» / Иностранная литература, № 2, 2009.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Raymond Queneau (նիդերլ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Արվեստների և մեդիատեխնոլոգիաների կենտրոն — 1997.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Fichier des personnes décédées mirror
  7. ↑ https://actu.fr/insolite/toussaint-quelles-sont-les-celebrites-enterrees-en-essonne_46091418.html
  8. ↑ Գրողի անվան ճիշտ արտասանությունն է Ռեմոն։ «Ռայմոնը» հնացած տառադարձում է։
  9. ↑ «ru.wikipedia».
  10. ↑ 10,0 10,1 L'Internaute
  11. ↑ 11,0 11,1 Gallimard
  12. ↑ «en.wikipedia».

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռայմոն Քենո» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռայմոն_Քենո&oldid=10108934» էջից