Ջոն Օսբորն (անգլ.՝ John James Osborne, դեկտեմբերի 12, 1929(1929-12-12)[1][2][3][…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[1] - դեկտեմբերի 24, 1994(1994-12-24)[2][3][4][…], Շրոպշիր, Արևմտյան Միդլենդս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի թատերագիր, սցենարիստ և դերասան, Angry Young Men գրական շարժման առաջնորդներից մեկը։ Նրան լայն ճանաչում է բերել հատկապես «Ետ նայիր զայրացած» պիեսը («Look Back in Anger», 1956), որը գրել է 1956 թվականին։ Պիեսը թարգմանվել է նաև հայերեն։ Այդ թատերգությունը հասարակական լայն արձագանք է ստացել և, ինչպես նշել են քննադատները, «ընդմիշտ փոխել է բրիտանական թատրոնի դեմքը»[5]։

Ջոն Օսբորն
անգլ.՝ John Osborne
Ծննդյան անունանգլ.՝ John James Osborne
Ծնվել էդեկտեմբերի 12, 1929(1929-12-12)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[1]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 24, 1994(1994-12-24)[2][3][4][…] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրՇրոպշիր, Արևմտյան Միդլենդս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտությունդերասան, դրամատուրգ, սցենարիստ, գրող և կինոդերասան
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
Ուշագրավ աշխատանքներԵտ նայիր զայրացած և Inadmissible Evidence?
Պարգևներ
ԱմուսինՄերի Յուր, Պենելոպա Ջիլիաթ և Ջիլ Բենեթ
 John Osborne Վիքիպահեստում

Օսբորնը հեղինակել է նաև մի քանի կինոսցենար, այդ թվում՝ հետևյալ ֆիլմերինը. «Ետ նայիր զայրացած» (1959), «Կոմեդիանտը», «Թոմ Ջոնս» (ըստ Հենրի Ֆիլդինգի հանրահայտ վեպի). վերջինիս համար արժանացել է «Օսկար» հեղինակավոր կինոմրցանակի[6]։

Օսբորնի ստեղծագործական կարիերան տևել է ավելի քան քառասուն տարի։ Նա միշտ աչքի է ընկել հաստատված հասարակական-քաղաքական նորմերի ծայրահեղ կտրուկ քննադատությամբ։ Անձնական կյանքում նույնպես եղել է էքստրավագանտ, անհաշտ վերաբերմունք է դրսևորել թե՛ հասարակական, թե՛ ընտանեկան, անձնական հարաբերություններում կռապաշտության ցանկացած դրսևորման նկատմամբ[7]։

Օսբորնը առաջին հեղինակներից մեկն էր, որ անդրադարձավ հետկայսերական դարաշրջանում Բրիտանիայի նպատակներին[8]։

Թատերգություններ խմբագրել

  • «The Devil Inside» (1950, Ստելլա Լինդենի հեղինակակցությամբ)
  • «The Great Bear» (1951)
  • «Personal Enemy» (1955, Էնթոնի Քրայտոնի հեղինակակցությամբ)
  • «Look Back in Anger», 1956
  • «The Entertainer» (1957)
  • «Epitaph for George Dillon» (1958, Էնթոնի Քրայտոնի հեղինակակցությամբ)
  • «The World Of Paul Slickey» (1959, սկզբնապես եղել է մյուզիքլ՝ Օսբորնի «An Artificial Comedy» պիեսի մոտիվներով, 1955)
  • «A Subject Of Scandal And Concern» (1960)
  • «Luther» (1961)
  • «Plays for England» (1962)
  • «The Blood of the Bambergs»
  • «Under Plain Cover»
  • «Inadmissible Evidence» (1964)
  • «A Patriot For Me» (1965)
  • «A Bond Honoured» (1966, Լոպե դե Վեգայի La fianza satisfecha-ի փոխադրությունը՝ որպես մեկ գործողությամբ թատերախաղ)
  • «The Hotel In Amsterdam» (1968)
  • «Time Present» (1968)
  • «The Right Prospectus» (ТВ, 1970)
  • «West Of Suez» (1971)
  • «A Sense Of Detachment» (1972)
  • «The Gift Of Friendship» (1972)
  • «Hedda Gabler» (1972, փոխադրություն Իբսենից)
  • «A Place Calling Itself Rome» (1973, Շեքսպիրի «Կորիոլան» ողբերգության փոխադրությունը)
  • «Ms, Or Jill And Jack» (հեռուստաթատերախաղ, 1974)
  • «The End Of Me Old Cigar» (1975)
  • «The Picture Of Dorian Gray» (1975, ըստ Օ. Ուայլդի)
  • «Almost A Vision» (հեռուստաթատերախաղ, 1976)
  • «Watch It Come Down» (1976)
  • «Try A Little Tenderness» (1978)
  • «Very Like A Whale» (ТВ, 1980)
  • «You’re Not Watching Me, Mummy» (հեռուստաթատերախաղ, 1980)
  • «A Better Class of Person» (հեռուստաթատերախաղ՝ ըստ Օսբորնի ինքնակենսագրության, 1985)
  • «God Rot Tunbridge Wells» (հեռուստաթատերախաղ, 1985)
  • «The Father» (1989, ըստ Ստրինդբերգի)
  • «Déjàvu» (1992)

Կինոսցենարներ խմբագրել

  • «Թոմ Ջոնս» (1963)
  • «Թեթև հեծելազորի գրոհը», 1968) (տիտրերում չի նշվել, և կինոռեժիսորը՝ Թոնի Ռիչարդսոնը, վիճարկել է հեղինակային իրավունքը, 1968)

Դերեր կինոյում խմբագրել

  • «Վերացնել Քարտերին» (1971)

Գրքեր խմբագրել

  • «A Better Class of Person» (1981, ինքնակենսագրություն, մաս 1)
  • «Almost a Gentleman» (1991, ինքնակենսագրություն, մաս 2)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Осборн Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 Internet Broadway Database — 2000.
  5. «John Osborne» (անգլերեն) — www.bbc.co.uk. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  6. «Джон Осборн» (անգլերեն) — www.krugosvet.ru. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  7. see John Osborne#Personal life
  8. Heilpern pp. 93–102

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Ջոն Օսբորն հոդվածին