Պյոտր Լիսիցին
Պյոտր Իվանովիչ Լիսիցին (ռուս.՝ Пётр Иванович Лиси́цын, հունվարի 7 (19), 1877, Q23881257?, Q23895289?, Սուվորովսկի շրջան, Տուլայի մարզ, ԽՍՀՄ - փետրվարի 20, 1948, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային գիտնական-սելեկցիոներ, ՀԱՄԳԳԱ ակադեմիկոս (1935 թվական)։ Հանդիսանում է նախկին ԽՍՀՄ-ում սելեկցիայի և սերմնաբուծության գործի կազմակերպիչներից։
Պյոտր Լիսիցին | |
---|---|
Ծնվել է | հունվարի 7 (19), 1877 Q23881257?, Q23895289?, Սուվորովսկի շրջան, Տուլայի մարզ, ԽՍՀՄ |
Մահացել է | փետրվարի 20, 1948 (71 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
Գերեզման | Q33332028? |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ |
Մասնագիտություն | բուսաբան |
Հաստատություն(ներ) | Մոսկվայի Կ. Ա. Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիա |
Գործունեության ոլորտ | կենսաբանություն |
Ալմա մատեր | Մոսկվայի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ և Մոսկվայի Պետրովսկի գյուղատնտեսական ակադեմիա |
Գիտական աստիճան | գյուղատնտեսական գիտությունների դոկտոր |
Պարգևներ |
Ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը (1903 թվական) և Մոսկվայի գյուղատնտեսության ինստիտուտը (1905 թվական)։ 1929 թվականից եղել է Կլիմենտ Արկադևիչ Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիայի սելեկցիայի և դաշտային կուլտուրաների սերմնաբուծության ամբիոնի վարիչ։ Աշխատանքները նվիրված են կարմիր երեքնուկի կենսաբանությանը և սելեկցիային։ Ստեղծել է աշնանացան աշորայի, վարսակի, երեքնուկի, հնդկացորենի և վուշի սորտեր։ Արժանացել է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի (1948 թվական)։ Պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով։
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել ու հասակ է առել գավառական գրագրի բազմանդամ ընտանիքում։ Ծնողներն իրենց տասներեք երեխաներից ութին կարողացել են բարձրագույն կրթություն տալ։ Պյոտրը միջնակարգ կրթությունն ստացել է Կալուգայի գիմնազիայում (1887—1896)[1], այնուհետև ընդունվել Մոսկվայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, մեկ տարի անց տեղափոխվել ֆիզմաթ ֆակուլտետի բնագիտական բաժանմունք, որտեղ նրան դասախոսել է նաև Կլիմենտ Տիմիրյազևը։ 1902 թվականին ավարտելով համալսարանը՝ ընդունվել է Մոսկվայի Պետրոս Մեծի անվան գյուղատնտեսական ինստիտուտի երրորդ կուրս, ինստիտուտն ավարտել է 1905 թվականին և այդ նույն տարում հեղափոխական պայքարին մասնակցելու պատճառով աքսորվել Նիժնի Տագիլ[2][3]։
1908—1929 թվականներին եղել է Օրյոլի մարզի Շատիլովո գյուղի փորձարարական կայանի աշխատակից, 1926—1929 թվականներին՝ այդ կայանի տնօրեն[1][4] (ներկայումս այդ գյուղատնտեսական փորձարարական կայանը կրում է Պյոտր Լիսիցինի անունը)։
1929 թվականից ղեկավարել է Մոսկվայի Կլիմենտ Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիայի դաշտային մշակաբույսերի ընտրասերման և բուսաբուծության ամբիոնը; 1936 թվականին նրան շնորհվել է գյուղատնտեսական գիտությունների դոկտորի աստիճան[1][5]։ 1938 թվականին Պյոտր Լիսիցինը նշանակվել է Վլադիմիրի մարզի Ֆոֆանկա գյուղի ընտրասերման կայանի գիտական խորհրդատու և ղեկավար։ 1939 թվականին նա ընտրվել է Լենինի անվան համամիութնական գյուղատնտեսական ակադեմիայի իսկական անդամ-ակադեմիկոս։
Մահացել է 1948 թվականի փետրվարի 20-ին, թաղվել Մոսկվայում՝ Տիմիրյազևյան գերեզմանատանը։
Անվանի գյուղատնտեսի որդին՝ Ալեքսանդր Լիսիցինը, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս է։
Աշխատություններ խմբագրել
Պարգևներ խմբագրել
- ՌԽՖՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործչի կոչում
- Լենինի շքանշան (1940)
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (5.3.1947)
- մեդալներ
- Ստալինյան մրցանակ՝ առաջին աստիճանի (1948 թվական)
Հիշատակ խմբագրել
- Մոսկվայի Տիմիրյազևյան շրջանի փողոցներից մեկը կրում է ակադեմիկոս Պյոտր Լիսիցինի անունը (անվանակոչվել է 2016 թվականի հոկտեմբերին)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Избранные сочинения, т. 1, М., 1951 (имеется биографический очерк А. Г. Лисицыной: «Петр Иванович Лисицын. Жизнь и деятельность»).
- Лошаков В. Г. От "Лисицынской дачи" до Владимирского НИИСХ // Владимирский земледелец. — 2013. — Т. 2. — № 64. — С. 4-9.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Светашева Т. Ю. Пётр Иванович Лисицын.
- Пеньков В. В. Пётр Иванович Лисицын.
- Лисицын Петр Иванович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- П. И. Лисицын на Александровской селекционной станции
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 624)։ |