Պետրովսկայա հրապարակ (Վիբորգ)

Պետրովսկայա հրապարակ, հրապարակ Վիբորգ քաղաքի Աննինսկի ամրությունների տարածքում, Պետրովսկի զբոսայգու հարևանությամբ և սահմանափակվում է Օստրովնայա փողոցով, Պետրովսկայա փողոցով և Պետրովսկայա գետափով։ Ամրոցի կամրջով այն կապվում է կամրջագլխի մեկ այլ հրապարակի՝ Հին ռատուշայի հրապարակի հետ։

Պետրովսկայա հրապարակ
Երկիր Ռուսաստան
ՏեղագրությունՎիբորգ
Անվանվել էՊետրոս I
Քարտեզ
Քարտեզ

Պատմություն խմբագրել

Հրապարակը ձևավորվել է կայսրուհի Աննա Յոհանովնայի օրոք, Անինսկի ամրոցների կառուցման ժամանակ, 1740-ական թվականներին՝ կամուրջ տանող փողոցների միացման վայրում։ Սկզբում կառուցապատումն իրականացվում էր փայտե տների միջոցով, որոնցից աչքի էին ընկնում քարվանսարան և ճարտարագիտական անձնակազմի շենքը։ 1773 թվականին ճարտարապետ Կարլ Շպեկլեի նախագծով ճարտարագիտական անձնակազմի փայտե շինությունները փոխարինվեցին դասական ոճի քարե շենքերով։ Այդտեղ տեղակայվեցին ճարտարագիտական անձնակազմի հրամանատարի և սպաների արհեստանոցներն ու բնակարանները, իսկ ավելի ուշ՝ ամրոցի ճարտարագիտական վարչությունը։

1847 թվականին ճարտարապետ Էրնստ Լորմանը քարվանսարայի տեղում նախագծեց գնդապետ Մենդտի քարե տունը։ Հետագայում, Յոհան Յակոբ Արենբերգի նախագծով կառուցվեցին Մենդտի տան կողային թևերը մինչև երկու հարկի բարձրությամբ և այդպիսով ձևավորվեց հրապարակի ժամանակակից կոմպոզիցիան։ 19-րդ դարի վերջին տանը տեղակայված էր Վիբորգի առաջին ռուսալեզու դպրոցը։

Վիբորգի պատմության մեջ Սուրբ Աննայի հրապարակը մտել է որպես Վիբորգի կայազորի աշխատողների և զինվորների զանգվածային ցույցերի անցկացման վայր։ Հեղափոխության տարիներին (1917-1918) Մենդտի տանը տեղակայված էին ՌՍԴԲԿ (բ) Վիբորգի կոմիտեն և բոլշևիկյան «Պայքարի դրոշ» թերթի խմբագրությունը։ Իսկ հարևան Սպայական ժողովի շենքում տեղակայված էր աշխատավորների և զինվորների պատգամավորների խորհուրդը[1]։

Ֆինլանդիայի անկախության հռչակումից և խորհրդա-ֆիննական պատերազմներից (1939-1944) հետո հրապարակը պաշտոնապես կոչվեց Siikaniementori (Սիգի հրվանդանի հրապարակ), իսկ 1945 թվականից այն ստացավ իր ժամանակակից անվանումը՝ ի պատիվ Պետրոս I-ի, որի հուշարձանը տեղադրված է հրապարակի դիմացի ժայռի վրա։ Հետպատերազմյան շրջանում հեղափոխական իրադարձությունները նկարագրող հուշատախտակներ տեղադրվեցին Մենդտի տան և Սպայական ժողովի տան վրա։ Հրապարակի շուրջը կառուցվեցին ծաղկաթմբեր և տեղադրվեց պատվանդան, որի վրա հաջորդաբար դրվեցին Ստալինի կիսանդրին (1950-ական թվականներին), խորհրդային զինվորի արձանը (1960-ականներին) և ծաղկաման (1970-1980-ականներին)։

1996 թվականին ծաղկաթմբերից մեկի վրա տեղադրվեց հիմնաքար հետևյալ մակագրությամբ՝ «Այստեղ կտեղադրվի հուշարձան՝ ի պատիվ Ռուսաստանի նավատորմի 300-ամյակին»։ Հուշարձանը տեղադրվեց Ալբերտ Չարկինի գլխավորությամբ գործող քանդակագործների խմբի կողմից միայն 2010 թվականին, որը համընկավ ռուսական զորքերի կողմից Վիբորգը գրավելու 300-ամյակի հետ (սա երկրում միակ հուշարձանն է նվիրված գեներալ-ծովակալ Ֆեոդոր Ապրակսինին, որը ղեկավարում էր զորքերին Վիբորգի պաշարման ժամանակ)։ Հրապարակի մեկ այլ տեսարժան հատվածներից է Պետրոս 1-ի ժամանակների խարիսխը, որը պատրաստված է Օլոնեցկի «ճահճային երկաթից» և հանվել է Բալթիկ ծովի հատակից ու հանդիսավոր կերպով տեղադրվել գրանիտե պատվանդանի վրա 2014 թվականի հունիսի 20-ին։ 2010 թվականին իրականացվել է հրապարակի վերակառուցում, տեղադրվել են նոր գրանիտե սալեր և գլաքարե սալահատակ։

Պատկերասրահ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Волкова Л.Г. Площади Выборга / Ред. Л.И. Амирханов. — СПб: «Остров», 2011. — 96 с.
  • Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8
  • Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.

Ծանոթագրություններ խմբագրել