Չվերթ համար 13

Չվերթ համար 13 (ռուս.՝ «13 рейс», «Тринадцатый рейс»), խորհրդային երգիծական նկարված մուլտֆիլմ սնահավատությունների մասին։ Նկարահանվել է ռեժիսոր Իվան Ակսենչուկի կողմից 1960 թվականին։ Մուլտֆիլմում կենդանիներն ծաղրում են մարդկանց արատները։

Չվերթ համար 13
Տեսակ	մուլտֆիլմ
Ռեժիսոր	Իվան Ակսենչուկ
Սցենարիստ	Սերգեյ Միխալկով
Բեմադրող նկարիչ	Վիտոլդ Յանովիչ
Երաժշտություն	Մերաբ Պարցխալաձե
Օպերատոր	Միխայիլ Դրույան
Երկիր	ԽՍՀՄ
Լեզու	ռուսերեն
Ընկերություն	Սոյուզմուլտֆիլմ
Տևողություն	10 րոպե
Թվական	1960

Սյուժե

Տրուսոխվոստիկ (Վախապոչիկ) նապաստակը հավատում է վատ նախանշաններին և վախենում անախորժություններից։ Արթնանալով երկուշաբթի օրը՝ ամսի 13-ին, նա ջարդում է հայելին ու ստանում հեռագիր այն մասին, որ շուտով պետք է ինքնաթիռով մեկնի այլ քաղաք։ Օդանավակայանում նա հանդիպում է սև կատվի։ Ինքնաթիռի կողային համարը 13-13 է, թռիչքի ընթացքում կռռացնում և ինքնաթիռի թևին նստում է ագռավը։ Սարսափած նապաստակը խմում է մի ամբողջ շիշ քնաբեր։

Երազում նապաստակի բոլոր վատ կանխազգացումներն իրականանում են. նայելով օդաչուների խցիկի ներսը՝ նա տեսնում է, որ օդաչուն (արձը) քնել է, ինքնաթիռը մնացել է առանց ղեկավարման։ Չենթարկվելով խուճապի՝ նապաստակը խիզախորեն զբաղեցնում է նրա տեղն ու փրկում ինքնաթիռն ու նրա ուղևորներին անխուսափելի կործանումից։

Երբ քնած ուղևորին արթնացնում է օդաչուն, նապաստակը հասկանում է, որ ինքնաթիռը բարեհաջող վայրէջք է կատարել ժամը 13:00, իր սխրանքը միայն երազ է եղել, իսկ նախանշաններին հավատալը հիմարություն է։

Ստեղծողներ

• Սցենարի հեղինակ – Սերգեյ Միխալկով
• Ռեժիսոր – Իվան Ակսենչուկ
• Բեմադրող նկարիչ – Վիտոլդ Բորձիլովսկի
• Կոմպոզիտոր – Մերաբ Փարցխալաձե
• Օպերատոր – Միխայիլ Դրույան
• Հնչյունային օպերատոր – Գեորգի Մարտինյուկ
• Ռեժիսորի օգնական – Լիդիա Կովալևսկայա
• Նկարչի օգնական – Օլգա Մենչուկովա
• Մոնտաժողի օգնական – Լյուբով Կուկինա
• Նկարիչ-մուլտիպլիկատորներ՝ Ելիզավետա Կոմովա, Իգոր Պոդգորսկի, Վլադիմիր Բալաշով, Վլադիմիր Զարուբին, Տատյանա Ֆեոդորովա
• Նկարիչ-դեկորատոր՝ Իրինա Սվետլիցա
• Խմբագիր – Բորիս Վորոնով

Դերերը հնչյունավորել են

• Գեորգի Վիցին – նապաստակ, այծ
• Գրիգորի Շպիգել – խոզ
• Գեորգի Միլյար – կեռնեխ
• Յուրի Խրժանովսկի – շուն
• Էմանուիլ Կամինկա – հեղինակի խոսք

Վերաթողարկում

1990-ական թվականների կեսերին մուլտֆիլմն ընդգրկվել է խորհրդային լավագույն մուլտֆիլմերի հավաքածուում, որ թողարկվել է Studio PRO Video-ն տեսաերիզներով։

Արձագանքներ

Ակսենչուկի արվեստում կարելի է առանձնացնել երեք ժանրային «ալիքներ»... Երկրորդ ուղղությունըն սատիրան է։ Մի ժանր, որը կարևորագույնն է 1960-ական թվականների մուլտիպլիկացիայի համար։ Ակսենչուկը փորձել է այդ նյութերը դեռ 1950-ականներին։ «Անտառային էստրադայում», «Չվերթ համար 13», «Ձեր առողջությունը», «Դրախտ խրճիթում», «Ապրում էին պապն ու տատը»… Ակսենչուկի բազմաթիվ հեքիաթային ու պլակատային ֆիլմերում առկա է երգիծական տարրը (հիշենք թեկուզ «Ջրահարսի» նախաբանը)։ Եվ, իհարկե, այդ ցանկում են սյուժեները «Պատրույգ» կինոամսագրի համար։

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)  

В творчестве Аксенчука можно выделить три жанровых «струи»... Второе направление — сатира. Жанр, важнейший для мультипликации 1960-х годов. Аксенчук пробовал этот материал ещё в 1950-е. «На лесной эстраде», «13 рейс», «Ваше здоровье», «Рай в шалаше», «Жили-были дед и баба»… Во многих сказочных или плакатных картинах Аксенчука присутствует сатирический элемент (вспомните хотя бы пролог к «Русалочке»). И, конечно, в этом же списке — сюжеты для киножурнала «Фитиль».

— Գեորգի Բորոդին, «Իվան Ակսենչուկի 90-ամյակի առթիվ»

Գրականություն

Михалков С. В. 13 рейс. — АСТ, 2012. — 28 с. — (Союзмультфильм представляет). — ISBN 978-5-271-42962-0 (полное название серии: Союзмультфильм представляет: впервые — легендарные мультфильмы в книгах!)

Արտաքին հղումներ

• «13 рейс»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
• «Տասներեքերորդ երթ» մուլտֆիլմը «Անիմատոր.ռու» կայքում
• «Տասներեքերորդ երթ» «Հայրենական կինոյի հանրագիտարան» կայքում