Ուտելի սպասք
Ուտելի սպասք, սպասք, որը կարելի է օգտագործել ուտելուց հետո։ Ուտելի սպասքը կարող է լինել ինչպես տնային արտադրության, այնպես էլ կարող է արտադրվել արդյունաբերական ընկերությունների կողմից։
Պատմություն խմբագրել
Շաքարի խմորից պատրաստված ուտելի սպասքը (ափսեներ, բաժակներ, դանակ-պատառաքաղ) օգտագործվել է դեռևս 16-րդ դարում և համարվել հարստության նշան[1]։ 1562 թվականին սեղանի պարագաների (դանակ, պատառաքաղ, գդալ) բաղադրատոմսը հրատարակվել է քիմիկոս Ժիրոլամո Ռուշելիի գրքում[2]։
Ներկայումս ուտելի սպասքն ընկալվում է որպես շրջակա միջավայրն աղտոտող նյութերից (այդ թվում՝ պլաստիկից) պատրաստված սպասքի բնապահպանական այլընտրանք։
Ուտելի սպասքի արդյունաբերական արտադրությունն այս պահին համեմատելի չէ ավանդական նյութերից պատրաստված սպասքի հետ՝ պլաստիկա, ալյումին, փայտ և այլն։ Որոշ հետազոտողներ ենթադրում են, որ ապագայում սպասքի և մթերքի փաթեթավորման համար օգտագործվելու են կենսաբանորեն քայքայվող ուտելի նյութեր՝ բանջարեղեն, մրգեր, օսլա, ալյուրի արտադրանք, ջրիմուռներ[3]։
Իրացման օրինակներ խմբագրել
- Լոնդոնի մարաթոնի կազմակերպիչներն օգտագործում են ուտելի գնդիկներ ջրով։ Վեց շաբաթվա ընթացքում փաթեթը լիովին տարրալուծվում է։ 2019 թվականին Լոնդոնի մարաթոնում օգտագործել են ավելի քան 30 հազար տարրալուծվող կապսուլա[4]։
- Հնդկական «Bakeys» ընկերությունը զբաղվում է բրնձի ալյուրից պատրաստվող ուտելի սպասքի արտադրությամբ։
- Բաշկիրիայում գործում է ուտելի գդալների, ալյուրի, ձվի և յուղի արդյունաբերական արտադրություն։ Ամսական արտադրվում է մինչև 100 հազար գդալ։ Արտադրության մեկնարկի համար միջոցների հավաքագրումը տեղի է ունեցել քրաուդֆանդինգ հարթակների օգնությամբ[5]։ Ըստ տեխնոլոգների հավաստիացումների՝ ուտելի գդալով կարելի է ուտել միայն առաջին ուտեստները, քանի որ գդալը չի թրջվում 10-15 րոպեի ընթացքում[6]։ Արտադրանքը ներկայացված է երկրի 30 շրջաններում, ինչպես նաև արտահանվում է Բելառուս և Ղազախստան։
- Սամարայի պետական տեխնիկական համալսարանում արտադրվել է դդմից, դդմիկից և խնձորի խյուսից պատրաստված ուտելի սպասք։ Նախագիծը մտահղացվել է որպես փորձարարական-էկոլոգիական տարբերակ տիեզերագնացների համար, որը թույլ է տալիս ուղեծրում թափոնները հասցնել նվազագույնի։ Մեկ ուտելի բաժակի արտադրության համար անհրաժեշտ է 200 գրամ խնձորի խյուս[4]։
Ծանոթագրություն խմբագրել
- ↑ Wilkinson, S. Mimosa: The Life & Times of the Ship that Sailed to Patagonia. — Y Lolfa, 2007. — С. 99—100. — ISBN 978-0-86243-952-1
- ↑ Richardson, T. Sweets: A History of Candy. — Bloomsbury Publishing, 2008. — С. 154. — ISBN 978-1-59691-890-0
- ↑ «Растительное мясо, паста из насекомых и суперфуды: как выглядит еда будущего // Rusbase, 16.09.19».
- ↑ 4,0 4,1 «Посуда, которую можно съесть: есть ли будущее у вкусных тарелок и стаканов // Сайт телеканала МИР24, 30.09.19». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 13-ին.
- ↑ «На съедобные ложки, разработанные в Башкирии, скинутся всей страной // ГТРК Башкортостан, 07.07.18».(չաշխատող հղում)
- ↑ «Умелец: Вадим Фаттахов и его съедобная посуда // Программа "Чудо техники" НТВ, 08.04.18».