Ուսուցչի օգնական

Ուսուցչի օգնական (անգլ.՝ teacher assistant) կամ կրթական օգնական կամ թիմի ուսուցիչ, անհատ, որն օգնում է ուսուցչին ուսուցողական պարտականությունները կատարելիս։ Ուսուցչի օգնականներ կարող են լինել մանկավարժների օգնականները, որոնք ասպիրանտներ են, բակալավրիատի դասախոսների օգնականները, որոնք բակալավրիատի ուսանողներ են, միջնակարգ դպրոցի ուսուցչի օգնականները, որոնք կամ ավագ դպրոցի աշակերտներ են կամ մեծահասակներ, և տարրական դպրոցի ուսուցիչները, որոնք չափահաս են (նաև հայտնի են որպես սկսնակ մանկավարժներ կամ ուսուցչի օգնականներ)։

Դասավանդում ըստ սահմանման՝ ուսուցչի օգնականն օգնում է դասերին, սակայն շատ ասպիրանտներ յուրաքանչյուր կիսամյակի մեկ կամ մի քանի դասերի համար ծառայում են որպես միակ ուսուցիչ՝ որպես դասախոս կամ ասպիրանտ դասավանդող^[1]^[2], չնայած որոշ նահանգներում, օրինակ՝ Ֆլորիդայում, նրանց անվանում են «Ուսուցիչ օգնականներ»։ Շրջանավարտների և մեծահասակների ուսուցչի օգնականները սովորաբար ունեն ֆիքսված աշխատավարձ, որը որոշվում է յուրաքանչյուր պայմանագրի ժամկետով (սովորաբար կիսամյակ կամ ուսումնական տարի)։ Այնուամենայնիվ, բակալավրիատի ուսանողները և ավագ դպրոցի աշակերտները երբեմն չեն վարձատրվում, և ԱՄՆ-ում և կրեդիտային համակարգ ունեցող այլ երկրներում իրենց օգնության դիմաց ստանում են դասընթացների կրեդիտներ։ Ուսուցիչների օգնականները հաճախ օգնում են հիմնական ուսուցչին` աջակցելով սովորելու հաշմանդամություն ունեցող ուսանողներին, ինչպիսիք են աուտիզմը կամ ֆիզիկական արատները, կուրությունը կամ խուլությունը։

Շրջանավարտ խմբագրել

Դպրոցական շրջանավարտ օգնականները (հաճախ կոչվում են շրջանավարտ դասավանդող օգնականներ կամ պարզապես ուսուցչի օգնականներ) ասպիրանտներ են, որոնք ժամանակավոր պայմանագրով աշխատում են քոլեջի կամ համալսարանի բաժնի կողմից դասավանդման հետ կապված պարտականություններով։ Նոր Զելանդիայում, Ավստրալիայում և Կանադայի որոշ համալսարաններում շրջանավարտ ուսուցչի օգնականները հայտնի են որպես կրկնուսույցներ։ Հյուսիսային Ամերիկայի շրջանավարտների ուսուցչի օգնականի պաշտոնները ֆինանսավորում են հետբուհական հետազոտությունների համար, չնայած հիմնական նպատակը դասավանդման աջակցություն տրամադրելն է, և դա հաճախ ծառայում է որպես առաջին կարիերայի քայլը ձգտող գիտնականների համար^[3]։ Ուսուցչի օգնականի պարտականությունները շատ տարբեր են և կարող են ներառել գրասենյակային ժամերի անցկացում, հսկող թեստեր կամ քննություններ և աջակցել պրոֆեսորին մեծ դասախոսություններով` ուսանողներին ուսուցանելով ասմունքի, լաբորատորիայի կամ քննարկման նիստերում։ Պրոֆեսորները կարող են նաև օգտագործել իրենց դասավանդող օգնականներին՝ կանոնավոր դասի ընթացքում քննարկումներ անցկացնելու համար։ Սա ասպիրանտներին հնարավորություն է տալիս օգտագործելու իրենց ուսուցման հմտությունները, քանի որ շատերը դասավանդման կարիերա են հետապնդում։ Որոշ ասպիրանտներ օգնում են հեռավար ուսուցման դասընթացներին՝ հանդիպելով ուսանողների հետ, քանի որ դասախոսները չեն կարողանում։ Շրջանավարտ դասավանդող օգնականները չպետք է շփոթել դասավանդողների կամ ասպիրանտների դասախոսների հետ, որոնք ասպիրանտներ են, ովքեր ծառայում են որպես հիմնական դասախոսներ դասընթացների համար։ Այնուամենայնիվ, որոշ համալսարաններում, ինչպիսիք են Ֆլորիդայի պետական համալսարանի համակարգում, չկան ոչ դասավանդողներ, ոչ էլ ասպիրանտներ, և «Դասավանդող օգնականը» միակ տիտղոսն է, որն օգտագործվում է։

Ձեռնարկներ խմբագրել

Բրիտանական, Ավստրալիայի, Նոր Զելանդիայի, Հարավային Աֆրիկայի, իտալական, իռլանդական և կանադական որոշ համալսարաններում դասախոսը հաճախ, բայց ոչ միշտ, ասպիրանտ կամ դասախոս է նշանակվում սեմինար անցկացնելու բակալավրիատի ուսանողների համար, որը հաճախ հայտնի է որպես ձեռնարկ։ Քեմբրիջի համալսարանում կրկնուսույցները հայտնի են որպես վերահսկիչներ, իսկ ձեռնարկները հսկողություն են։ Այս կարգի դաստիարակի համարժեքը Միացյալ Նահանգներում և Կանադայի մնացած մասում հայտնի է որպես շրջանավարտ դասավանդող օգնական կամ ասպիրանտ ուսուցիչ։

Բակալավրիատ խմբագրել

Շրջանավարտը կամ սկսնակ ուսուցիչը սովորաբար ծառայում են որպես դասի իսկական օգնականներ, նրանք սովորաբար անցել են այն դասընթացը, որով նրանք օգնում են, հաճախ նույն պրոֆեսորի մոտ, և լավ են հանդես եկել դրանում։ Այս դեպքն ավելի քիչ տարածված է շրջանավարտ դասավանդող օգնականների համար, քանի որ շատերը այլ հաստատությունների բակալավրիատ կլինեին։ Ի տարբերություն պրոֆեսորների և շրջանավարտ դասավանդող օգնականների, սկսնակ ուսուցիչները հիմնականում չունեն ֆիքսված աշխատավարձ, փոխարենը վճարվում են ժամերով, ստանում են ժամավճար կամ աշխատում են կամավորության սկզբունքով։

Ավագ դպրոց խմբագրել

Ուսուցիչ օգնական տերմինը օգտագործվում է դպրոցական միջավայրում ուսանողների կամ մեծահասակների համար, որոնք օգնում են ուսուցչին մեկ կամ մի քանի դասարաններում։ Այս անձանց ներգրավվածության պարտականությունները, իրավիճակները և պայմանները տարբերվում են բարձրագույն կրթությանից։ Ավելի քիչ ֆորմալ պաշտոնը, միջնակարգ կրթության ուսուցչի օգնականի աշխատանքը սովորաբար որոշվում է վերահսկող ուսուցչի կողմից։ Ընդհանուր առաջադրանքները ներառում են ուսանողներին իրենց աշխատանքում օգնելը և հաճախելը։ Ուսուցչի օգնականների պարտականությունների մեծ մասը չի պահանջում պատասխանատու պրոֆեսորի ակադեմիական փորձը։ Այս մակարդակի ուսուցման որոշ օգնականներ կարող են դասավանդել դասի դասերի մասերը կամ դասեր տալ ուսանողների փոքր խմբերին, ովքեր լրացուցիչ ուսուցման կարիք ունեն։ Շատ ուսուցչի օգնականները աշխատում են «Մեկ առ մեկ» հատուկ կարիքներով ուսանողների հետ, այս ուսուցչի օգնականները խրախուսում են իրենց աշակերտին և օգնում դասի աշխատանքին, կազմակերպմանը և վարքագծի կառավարմանը։ Միացյալ Նահանգների որոշ մասերում ընդունված է կամ նույնիսկ պահանջվում է, որ յուրաքանչյուր դասարան ունենա մեկ վկայագրված ուսուցիչ և մեկ կամ մի քանի համաուսուցիչ կամ դասավանդող օգնական։

Ավագ դպրոց և միջին դպրոց հաճախող ուսանողները կարող են դասընթաց անցնել, սովորաբար ընտրովի, և կատարել այնպիսի առաջադրանքներ, ինչպիսիք են գնահատականը և տնային աշխատանքների կամ թեստերի միավորները գրանցելը։ Այս պարամետրի ուսուցիչը վերանայում է գնահատականը՝ թեստերին մասնակի միավորներ հատկացնելու համար և օգտագործում է հայեցողությամբ։

Տարրական դպրոց խմբագրել

Տարրական դպրոցի ուսուցչի օգնականը չափահաս անձնավորություն է, ով աշխատանքի է ընդունվում ուսուցչին դասի հետ կապված պարտականությունների կատարման համար, որոնք նման են միջին և ավագ դպրոցների միջավայրում հանդիպողներին։ Նրանց երբեմն անվանում են սկսնակ ուսուցիչ օգնականներ։ Տարրական դպրոցների ուսուցչի օգնականները սովորաբար աշխատանքի են ընդունվում պայմանագրով, որը տևում է ամբողջ ուսումնական տարին։ Դասավանդող օգնականները բազմաթիվ պարտականություններ ունեն դպրոցներում և կարող են աշխատանքի ընդունվել նաև հատուկ կրթության մեջ։

Հայաստանում խմբագրել

Հայաստանում ուսուցչի օգնական կարող է լինել բարձրագույն մանկավարժական կրթությամբ կամ բարձրագույն կրթությամբ և վերջին տասը տարվա ընթացքում մանկավարժական առնվազն երեք տարվա աշխատանքային ստաժ ունեցող անձը։ Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի օգնականի պաշտոնը կարող է զբաղեցնել այդ պաշտոնի որակավորման պահանջները բավարարող և տվյալ հանրակրթական ուսումնական հաստատությունում ուսուցչի պաշտոնում չաշխատող անձը^[4]։

Ուսուցչի օգնականի հիմնական պարտականություններն են․

օգնել ուսուցիչներին հանրակրթության պետական և առարկայական չափորոշիչներին ու ծրագրերին համապատասխան սովորողների ուսուցման ու դաստիարակության պլանավորման և իրականացման գործընթացներում,
աջակցել անհատական ուսուցման պլանի (ԱՈՒՊ) իրականացմանը՝ համագործակցելով տվյալ սովորողին դասավանդող ուսուցիչների, մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայություններ տրամադրողների և ծնողների հետ.
աջակցել ուսուցիչներին հանրակրթության պետական չափորոշիչով և առարկայական չափորոշիչներով ու ծրագրերով, իսկ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողի համար՝ ԱՈՒՊ-ով սահմանված գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների առնվազն պարտադիր նվազագույն պահանջների յուրացման գործընթացներում` կիրառելով դասավանդման արդյունավետ մեթոդներ և տեխնոլոգիաներ.
ըստ հաստատության տնօրենության և ուսուցչի կողմից առաջադրված նպատակի` դասարանում իրականացնել սովորողի ուսումնառության խնդիրների ուղղությամբ դիտարկումներ, դրանց վերաբերյալ կատարում վերլուծություններ.
օժանդակել ուսուցիչներին բոլոր, այդ թվում՝ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների համար ուսումնական նյութերի պատրաստման գործընթացում.
մասնակցել ուսուցչի կողմից դասերի պլանավորման աշխատանքներին.
ուսուցիչների հետ միասին բացահայտել, դիտարկել, հետազոտել երեխաների ուսումնառության գործընթացում արձանագրված, ուսումնական նյութի յուրացմանը խոչընդոտող բովանդակային և հոգեբանամանկավարժական խնդիրները.
նպաստել սովորողների մեջ ինքնակառավարման տարրերի ձևավորմանը.
հարգալ և պաշտպանել սովորողի իրավունքներն ու ազատությունները, պատիվն ու արժանապատվությունը.
համագործակցել գործընկերների հետ` փորձի փոխանակման և մասնագիտական գործունեության արդյունավետության բարձրացման նպատակով.
մասնակցել հաստատության մեթոդմիավորումների (առարկայական մասնախմբերի) աշխատանքներին.
պահպանել ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ, ներքին իրավական ակտերով և կարգապահական կանոններով սահմանված պահանջները.
սոցիալական աջակցության տարածքային գործակալության (բաժնի) հայտի հիման վրա, սոցիալական դեպքի վարման շրջանակներում մասնակցել համակարգող և խորհրդատվական մարմինների, ինչպես նաև աջակցության խմբի աշխատանքներին.
մասնակցել անչափահաս սովորողի մասնակցությամբ համապատասխան քննչական և այլ դատավարական գործողություններին, եթե օրենքով նախատեսված է մանկավարժի մասնակցության պահանջ^[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ «A content analysis of pedagogical and policy information used in training graduate teaching assistants». Journal for Higher Education Management. 9 (1): 27–37. 1993. {{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (օգնություն)
↑ Gray, P.L.; N. Buerkel-Rothfuss (1991). «Teaching assistant training: A view from the trenches». In J. D. Nyquist; R. D. Abbott; D. H. Wulff; J. Sprague (eds.). Preparing the professorate of tomorrow to teach. Dubuque, Iowa: Kendall/Hunt. էջեր 40–51.
↑ Park, C. (2004). The graduate teaching assistant: Lessons from a North American experience. Teaching in Higher Education, 9 (3). 349–361
↑ ^4,0 ^4,1 «Ով կարող է լինել ուսուցչի օգնական, ինչ պարտականություններ նա ունի». Իրավաբան.net.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[1] «A content analysis of pedagogical and policy information used in training graduate teaching assistants». Journal for Higher Education Management. 9 (1): 27–37. 1993. {{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (օգնություն)

[2] Gray, P.L.; N. Buerkel-Rothfuss (1991). «Teaching assistant training: A view from the trenches». In J. D. Nyquist; R. D. Abbott; D. H. Wulff; J. Sprague (eds.). Preparing the professorate of tomorrow to teach. Dubuque, Iowa: Kendall/Hunt. էջեր 40–51.

[Park-3] Park, C. (2004). The graduate teaching assistant: Lessons from a North American experience. Teaching in Higher Education, 9 (3). 349–361

[Իրավաբան.net-4] 4,0 ^4,1 «Ով կարող է լինել ուսուցչի օգնական, ինչ պարտականություններ նա ունի». Իրավաբան.net.

[1]

[2]

[3]

[4]