Շիտաո (չինարեն՝ 石涛, ներկայիս անունը՝ Չժու Ժոցզի չինարեն՝ 朱若极, վանական անունը՝ Դաոցզի, չինարեն՝ 道濟, 1642[2][3][4][…] կամ 1630[5], Գույլին, Գուանսի-Չժոունի ինքնավար շրջան, Չինաստան - 1707[2][3][6][…], Յանչժոու, Չինաստան), Ցին դինաստիայի չինացի նկարիչ, վայելչագրող, գեղագիր, նկարչության տեսաբան[7]։ Նրա կեղծանունը բառացիորեն նշանակում է «քարացած ալիք»։

Շիտաո
ԿեղծանունJüan-ťi[1], Kchu-kua che-šang[1], Čchao-ťi[1] և Š-tchao[1]
Ծնվել է1642[2][3][4][…] կամ 1630[5]
ԾննդավայրԳույլին, Գուանսի-Չժոունի ինքնավար շրջան, Չինաստան
Վախճանվել է1707[2][3][6][…]
Մահվան վայրՅանչժոու, Չինաստան
ՔաղաքացիությունՄին դինաստիա և Ցին կայսրություն
Դավանանքբուդդայականություն
Մասնագիտություննկարիչ, բանաստեղծ, արվեստի տեսաբան և բհիկու
Ժանրբնանկար
ՈւսուցիչՉժու Դա
ՀայրZhu Hengjia?
 Shitao Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Շիտաոն ազնվական ընտանիքից էր, որոնք մահացել են 1644 թվականի ներքին սպանդի ժամանակ։ Կենդանի մնացած ծառան երեխային ուղարկել է բուդդայական վանք։ 1651 թվականին Շիտաոն լքել է վանքը և մի ծառայի ուղեկցությամբ ճանապարհ ընկել։ Ապրել է Ուհանում, Խունան պրովինցիայում, Անհոյ պրովինցիայում, Նանկինում, Յանչժոուում։ 1690 թվականին գնացել է Պեկին, որտեղ փորձել է գտնել մի մեծահարուստ հովանավորի։ Անհաջող որոնումներից հետո հիասթափվել է բուդդիզմից։ 1693 թվականին ընդունել է դաոսականությունը և վերադարձել Յանչժոու, որտեղ մինչև իր մահը ապրել է քաղաքից դուրս գտնվող պարզ տնակում։

Աչքի է ընկել արտառոց կյանքով և արվեստով։ Երկար տարիներ ընկերություն է արել Չժու Դայի հետ։ Նամակագրական կապեր էր հաստատում նրա հետ՝ փոխանակելով թղթագլանններ։ Երբեմն նրանք միմյանց անավարտ աշխատանքներ էին ուղարկում․ մեկը սկսում էր, մյուսը՝ ավարտում։

Ստեղծագործություններ

խմբագրել

Շիտաոն բարձր է գնահատել Նի Ցզանի և մի շարք այլ նախորդների ստեղծագործությունը, սակայն միտումնավոր շարժվում էր իր նորարարական ճանապարհով։ Խորապես ընդունելով զեն-բուդդիզմի և դաոսականության սկզբունքները՝ մի շարք գործերում նա հասել է ավանդական նկարչության և պատկերման սահմաններին, այդպիսիք է նրա «Տասը հազար տձև կետ» ստեղծագործությունը, որը հիշեցնում է Ջեքսոն Պոլլոքի ստեղծագործությունը։

«Զրույցներ դառը դդմի վանական նկարչության մասին» տրակտատում Շիտաոն մշակել է «մեկ տողով» ոչ դատողական գրելու սկզբունքը, որում նա տեսնում է արվեստի կվինտէսենցիան։

Պահպանվել է նրա «Ինքնադիմանկար` բամբուկով և սոճով» ստեղծագործությունը։

Ֆիլմագրություն

խմբագրել
  • «Վրձնի մեկ շարժում» (Ցզինտին լեռներն աշնանը), Ալեն Ժոբերի ֆիլմը «Պալիտրա» շարքից (Ֆրանսիա, 2000)

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 RKDartists (նիդերլ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Union List of Artist Names
  4. 4,0 4,1 Վիկտորիայի ազգային պատկերասրահ — 1861.
  5. 5,0 5,1 https://www.biografiasyvidas.com/biografia/t/tao_tsi.htm
  6. 6,0 6,1 6,2 Artcyclopedia
  7. Hay 2001, էջեր. 1, 84
  8.  Shitao - l'unique trait de pinceau, dans Images d'Orient, Collections Palettes, Éditions Montparnasse

Գրականություն

խմբագրել
  • Завадская, Евгения Владимировна «Беседы о живописи» Ши-Тао. М.: Наука, 1978
  • Cheng F. Vide et plein: le langage pictural chinois. Paris: Éditions du Seuil, 1979
  • Cheng F. Shitao 1642—1707: la saveur du monde. Paris: Phébus, 1998

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շիտաո» հոդվածին։