Յուրի Այխենվալդ
Յուրի Այխենվալդ (ռուս.՝ Юрий Айхенвальд, նոյեմբերի 16, 1928, Մոսկվա, ԽՍՀՄ - հունիսի 28, 1993, Մոսկվա, Ռուսաստան), ռուս բանաստեղծ, թարգմանիչ, հուշագիր, իրավապաշտպան։
Յուրի Այխենվալդ Юрий Айхенвальд | |
|---|---|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 16, 1928 |
| Ծննդավայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | հունիսի 28, 1993 (64 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Գերեզման | Domodedovo Cemetery |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, թարգմանիչ, իրավապաշտպան, ուսուցիչ, թատերագետ, գրականագետ և գրականագետ |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և .svg){kind=small} Ռուսաստան |
| Կրթություն | Մոսկվայի Վ. Պ. Պոտյոմկինի անվան քաղաքային մանկավարժական ինստիտուտ (1949) |
| Զավակներ | Alexandra Aikhenvald? |
Յուրի Այխենվալդի պապը` գրաքննադատ, հրապարակախոս, փիլիսոփա Յուլի Այխենվալդը, 1922 թվականին ԽՍՀՄ-ից արտաքսվել է ռուս մշակույթի նշանավոր գործիչների խմբի կազմում։ Հայրը՝ Ալեքսանդր Այխենվալդը, 1933 թվականից բանտարկվել է, ապա գնդակահարվել 1941 թվականին։ 1938 թվականին ձերբակալվել է մայրը, բռնաճնշումների են ենթարկվել նրա հարազատներից շատերը։
Յուրի Այխենվալդը, 1947 թվականին ընդունվելով մանկավարժական ինստիտուտ, 1949 թվականին ձերբակալվել է «հակախորհրդային խոսքերի համար», 10 տարով աքսորվել է Կարագանդա։ Աքսորում կրկին ձերբակալվում է 1951 թվականին «ահաբեկչական խոսքերի համար», 1952-1955 թթ. գտնվել է Լենինգրադի բանտի հոգեբուժական հիվանդանոցում։
Վերականգնվելուց հետո ավարտել է մանկավարժական ինստիտուտը, 1957-1968 թթ. գրականություն է դասավանդել դպրոցի բարձր դասարաններում։ Հրապարակվել է 1957 թվականից։ 1960 թվականից Այխենվալդը և նրա բնակարանը, ուր մշտապես հավաքվում էին ազատական հայացքների տեր մտավորականները, եղել է պետանվտանգության աշխատակիցների սևեռուն ուշադրության նելւբո։ 1968 թվականին նա ստորագրել է Գինզբուրգի և Յուրի Գալանսկովի դատավարության դեմ գրված բողոքի նամակը, ինչի համար վտարվել է դպրոցից։ Հետո վերականգնվել է, բայց այլևս դպրոցում չի աշխատել, եղել է ազատ գրող, գրական և թատերական քննադատ, թարգմանիչ, մշակույթի պատմաբան։ 1975 թվականին դատախազությունում հարցաքննության ժամանակ սրտի ծանր կաթված է տարել։ Թաղված է Դոմոդեդովոյի գերեզմանոցում[1]։
Յուրի Այխենվալդտ հայերեն խմբագրել
- Աստվածաշնչի մեկնիչը; Նկարչի մահը; «Դանիել-կալանավորը...»; Երգիծանք մեր քաղքենիների մասին; «Ճերմակ ֆոնին սև է ձյունը...»; Էմիգրանտը; «Զարմանալի ժողովուրդ են երազողներն աշխարհում...»; Վագանկովյան հրաշքը; Համլետը 1937 թվականին; «Տանտիրուհուս ատում եմ ես...»: Ռուս այլախոհական պոեզիա, Ստեփանակերտ, «Ոգի-Նաիրի», 2015, էջ 39-56։ Թարգմ.՝ Խորեն Գասպարյան։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Ռուս այլախոհական պոեզիա, Ստեփանակերտ, «Ոգի-Նաիրի», 2015, էջ 37-38։