Յանիս Ռոզենթալ
Յանիս Միխայլովիչ Ռոզենթալ (մարտի 6 (18), 1866 կամ մարտի 18, 1866[1], Սալդուս, Կուրլանդիական գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 13 (26), 1916 կամ դեկտեմբերի 26, 1916[1], Հելսինկի, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն), լատիշ անվանի նկարիչ[3], կերպարվեստի լատիշական դպրոցի հիմնադիրներից։
Յանիս Ռոզենթալ Janis Rozentāls | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 6 (18), 1866 կամ մարտի 18, 1866[1] |
| Ծննդավայր | Սալդուս, Կուրլանդիական գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 13 (26), 1916 (50 տարեկան) կամ դեկտեմբերի 26, 1916[1] (50 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Հելսինկի, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Ոճ | իմպրեսիոնիզմ և սիմվոլիզմ[2] |
| Ժանր | դիմապատկեր |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
| Աշակերտներ | Gustavs Klucis? |
| Ամուսին | Elli Forssell–Rozentāle? |
 Janis Rozentals Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
1888-1894 թթ. սովորել է Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում, Վլադիմիր Մակովսկու մոտ, եղել է լատիշ նկարիչների պետերբուրգյան «Ռուկիս» խմբակի անդամ («Rūķis»)[4]։ 1901-1915 թթ. ստեղծագործել է Լատվիայում։ Ռոզենթալի ստեղծագործությունները («Պատարագից հետո», 1894 թ., «Վերադառնում են գերեզմանատնից», 1895 թ. «Վերադառնում են աշխատանքից», 1903 թ.) մոտ են էցերեղվիժնիկների գործերին և հավաստիորեն պատկերում են լատիշ ժողովրդի աշխատանքն ու կենցաղը։ Ռոզենթալը լատիշ, գեղանկարչությունում առաջինն արտահայտեց իր ժամանակի գյուղի դասակարգային շերտավորումը։ Ստեղծել է նաև ժամանակակիցների մի շարք արտահայտիչ դիմանկարներ («Պ․ Ֆեդդեր» 1901 թ., նշված գործերը՝ Լատվիական ԽՍՀ գեղարվեստական թանգարան, Ռիգա)։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Նկարչի հուշարձանը Սալդուսում -
Nāve (Մահը) (1897) -
Կապրիում (1912) -
Իտալական բնապատկեր (1915) -
Ընտանիքը Սիգուլդայում (1913) -
Գերեզմանատնից (1895) -
Եկեղեցուց գալիս (1894) -
Զբոսախնջույք (1913) -
Գրող Ռուդոլֆ Բլաումանիսի դիմանկարը (1908) -
Մերիա Գրոսվալդսի դիմանկարը (1902) -
Շառլոտա ֆոն Լիվենի դիմանկարը (1899) -
Իշխանուհին կապիկի հետ (1913) -
Սև օձ (1903) -
Կանայք և բնության ոգիները (1907) -
Նկարչի արվեստանոցը (1896) -
Արևի դուստրերը (1912) -
Տղամարդիկ ռուսական ծխախոտով (1901) -
Մ. Վինյեր-Գրինբերգի դիմանկարը (1916) -
Արկադիա -
Ցնծացող մանուկներ -
Մայր ու մանուկ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ The Rozentāls Family. Elita Sproģe. J.Rozentāls Saldus Museum of History and Art.2008.
- ↑ Māksla un arhitektūra biogrāfijās / [atb. red. Andris Vilsons, Anita Vanaga; zin. red.: Velta Holcmane … [u.c.]; fotogr.: Aivars Lode, Mārtiņš Salna]. 3. sēj. A-Kal. — Rīga : Latvijas enciklopēdija, 1995 : (Latvijas karte). — 255 lpp. : il. ; 24 cm. — (Latvija un latvieši). ISBN 5-89960-058-6(լատիշերեն)
Գրականություն խմբագրել
- Skulme U., Lapinš А. Janis Rosentals, Riga, 1954
- Кончина художника Яна Розенталя // Новое время. 1916. 16 декабря
- Похороны Яна Розенталя // Новое время. 1916. 23 декабря
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Янис Розенталс на сайте галереи классического искусства
- Janis Rozentāls Արխիվացված 2020-02-20 Wayback Machine(անգլ.)
- Janis Rozentāls (1866—1916)(լատիշերեն)
- Галерея картин
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յանիս Ռոզենթալ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|