Մկրտիչ Մկրյան (գրականագետ)

Այս հոդվածը գրականագետ Մկրտիչ Մկրյանի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մկրտիչ Մկրյան (այլ կիրառումներ)։

Մկրտիչ Մամբրեի Մկրյան (նոյեմբերի 9, 1907(1907-11-09), Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - հոկտեմբերի 26, 1983(1983-10-26), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1956), պրոֆեսոր (1946), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1961), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1936 թվականից, մանկավարժ։

Մկրտիչ Մկրյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 9, 1907(1907-11-09) Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 26, 1983(1983-10-26) (75 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	գրականագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան և ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատեր	ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1930)
Կոչում	թղթակից անդամ և պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1945)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Պարգևներ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Կենսագրություն

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Վան քաղաքում, ուսուցչի ընտանիքում։ 1915 թվականին գաղթել է Արևելյան Հայաստան։ 1925 թվականին ավարտել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան միջնակարգ դպրոցը և մեկ տարի ուսուցչություն արել գյուղում։ 1930 թվականին ավարտել է Երևանի համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը։ Նույն թվականին էլ ընդունվել է համալսարանի ասպիրանտուրան։ 1933 թվականից հայ գրականություն է դասախոսել համալսարանում։ 1954-1980 թվականներին եղել է համալսարանի հայ գրականության ամբիոնի վարիչը, 1941-1947 թվականներին և 1957-1976 թվականներին՝ համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի դեկանը, 1947-1953 թվականներին՝ ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրենը։ 1939 թվականին «Ֆրիկի ստեղծագործությունը» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ 1945 թվականին «Գրիգոր Նարեկացի» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիարական գիտությունների դոկտորի աստիճան։ 1933 թվականից դպրոցական ծրագրերին համապատասխան գրել է հայկական միջնակարգ դպրոցի 7-րդ, 8-րդ, 9-րդ և 10-րդ դասարանների հայ գրականության դասագրքերը։ Միաժամանակ «Հայ գրականության» դասագիրք է կազմել սփյուռքահայ դպրոցների համար։ ԽՄԿԿ անդամ 1941 թվականից։

Ռուսերեն լույս է տեսել նրա «Մովսես Խորենացի» (Երևան, 1969) գիրքը։ Մահացել է Երևանում։

Աշխատություններ

1930-ական թվականների վերջում լույս է տեսել նրա «13-18-րդ դարերի հայ աշխարհիկ գրականությունը» անթոլոգիան և Ֆրիկին նվիրված առաջին մենագրությունը, իսկ 1955 թվականին՝ «Գրիգոր Նարեկացի» մենագրությունը։ Մանկավարժական և գիտավարչական աշխատանքներին զուգընթաց Մկրտիչ Մկրյանը գրել է իր գրքերը Մովսես Խորենացու և Հովհաննես Թումանյանի մասին՝ «Մովսես Խորենացի» (1970 թ.) և «Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործությունը» (1981 թ.): Մկրյանը գրել է նաև «Իսահակյանի հումանիզմը» (1975 թ.) գիրքը։

Մ. Մկրյանի երկերի մատենագրություն

• 13-18-րդ դարերի հայ աշխարհիկ գրականություն, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1937, 48 էջ։
• Գրիգոր Նարեկացի, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1951, 306 էջ։
• Էջեր հայ վիպասանության պատմությունից, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 240 էջ։
• Մովսես Խորենացի, Երևան, «Հայաստան», 1970, 231 էջ։
• Իսահակյանի հումանիզմը, Երևան, «Հայաստան», 1975, 104 էջ։
• Հայ հին գրականության պատմություն, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1976, 565 էջ։
• Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործությունը, Երևան, «Սովետական գրող», 1981, 374 էջ։
• Գրականության պատմության հարցեր, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1982, 304 էջ։

Աղբյուրներ

• Բանասիրական գիտությունների դոկտոր Վ. Ա. Գաբրիելյան «Մկրտիչ Մկրյան», պատմաբանասիրական հանդես № 1, 1983, էջ 239-240

Արտաքին հղումներ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Մկրտիչ Մկրյան (գրականագետ) հոդվածին

• Մկրտիչ Մկրյան Արխիվացված 2020-09-21 Wayback Machine
• Երախտիքի տուրք արժանավոր մտավորականին(չաշխատող հղում)
• Մկրտիչ Մկրյան՝ մի քիչ ամեն ինչ
• Սամվել Մուրադյանի «Մարդը, ուսուցիչը, գրականագետը» հոդվածը նվիրված Մ. Մկրյանի 100-ամյակին

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մկրտիչ Մկրյան (գրականագետ)» հոդվածին։