Մոսկովսկայա (հյուրանոց, Դոնի Ռոստով)
«Մոսկովսկայա» հյուրանոց (ռուս.՝ Гостиница «Московская», նախկին «Բոլշայա Մոսկովսկայա», ռուս.՝ «Большая Московская»), հյուրանոց Ռուսաստանի Դոնի Ռոստով քաղաքում, որը գտնվում է Բոլշայա Սադովայա փողոցում (տուն 62)։ Հյուրանոցի շենքը կառուցվել է 1893-1896 թվականներին ճարտարապետ Ալեքսանդր Պոմերանցևի նախագծով և Նիկոլայ Դուրբախի մասնակցությամբ[1]։ Ներկայում հյուրանոցը փակ է, նախատեսվում է վերակառուցում[2]։ «Մոսկովսկայա» հյուրանոցի շենքն ունի մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային նշանակության օբյեկտի կարգավիճակ[3]։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հյուրանոց |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Դոնի Ռոստով |
| Ճարտարապետական ոճ | էկլեկտիկ ճարտարապետություն |
| Հիմնադրված է | 1896 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | regional cultural heritage site in Russia? |
 | |
 | |
ՊատմությունԽմբագրել
19-րդ դարի կեսերին Հնդկաստանում ապրող հայկական ծագումով վաճառական Մարես Բաբաջանյանը բարեգործական նպատակով Նոր Նախիջևան քաղաքին է նվիրել իր ունեցվածքի մի մասը։ 1860 թվականին գրող և հեղափոխական դեմոկրատ Միքայել Նալբանդյանը իր «Հյուսիսափայլ» ամսագրում գրել է հոդված, որտեղ նախիջևանցիներին կոչ է արել այդ նվերը ձեռք բերելու համար միջոցներ ձեռնարկել։ Նոր Նախիջևանի քաղաքային դումայում առաջարկել են, որ գումարը ստանալու հարցով զբաղվի ինքը՝ Նալբանդյանը։ 1861 թվականի սեպտեմբերին նա շահել է դատը Կալկաթայում և ստացել գումարը[4]։
Այդ միջոցներով «Աղքատ հայերի Նախիջևանի եկեղեցական հոգաբարձությունը» որոշել է Դոնի Ռոստովի գլխավոր փողոցում կառուցել հյուրանոց։ Նախագծի հեղինակն էր հայտնի ճարտարապետ Ալեքսանդր Նիկանորովիչ Պոմերանցևը, որը դրանից առաջ Ռոստովում արդեն կառուցել էր վաճառական Գենչ-Օղլուևի տունը։ Կառուցմանն ակտիվորեն մասնակցել էր նաև նախիջևանցի և ռոստովցի ճարտարապետ Նիկոլայ Նիկիտիչ Դուրբախը[1]։ Շենքի շինարարությունը սկսվել է 1893 թվականին, իսկ 1896 թվականին հյուրանոցը բացվել է[4]։
Ընդհանուր առմամբ, հյուրանոցի շինարարության համար ծախսվել է ավելի քան 400 հազար ռուբլի, ինչը զգալիորեն գերազանցել է նախահաշիվը։ Դրա համար «Աղքատ հայերի Նախիջևանի եկեղեցական հոգաբարձությունը» բազմիցս քննադատության է ենթարկվել, բայց հոգաբարձության ներկայացուցիչները պատասխանում էին, որ ծախսերը շուտով պետք է ծածկվեն. շենքը 11 տարով վարձակալել էր հույն Խառլամպի Վլադոսը, որը պարտավորվել էր տարեկան 34 հազար ռուբլի վճարել։ Սակայն հյուրանոցի բացումից անմիջապես հետո Խառլամպի Վլադոսը սնանկացել է, և նրա գույքը վաճառվել է աճուրդով։ Արդյունքում ընկերության հոգաբարձուները վնասներ են կրել։ Սակայն չնայած դրան «Բոլշայա Մոսկովսկայա» հյուրանոցը շուտով դարձել է քաղաքի ամենաթանկ և հարմարավետ հյուրանոցներից մեկը։ Հյուրանոցում կար 60 համար «մեկ ռուբլի և ավելի թանկ» արժեքով։ Շենքի տարածքները վարձակալել էին նաև տարբեր կազմակերպություններ, որոնց թվում էին «Չախիրով և ընկ.» բանկիրների տունը, Բրոդսկու երաժշտական առևտուրը, Զինգերի կարի մեքենաների խանութը, Դ. Ի. Ֆիլիպովի հրուշակեղենի խանութը և սրճարանը[4]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում հյուրանոցի շենքը լուրջ վնասվածքներ է ստացել, սակայն մինչև 1960 թվականը վերականգնվել է[5]։ 2000-ական թվականների կեսերին հյուրանոցը փակվել է, իսկ շենքում տեղակայվել են գրասենյակներ[6]։ 2007 թվականի հունիսի 1-ին այնտեղ հրդեհ է բռնկվել[7], որից հետո շենքը դադարել է շահագործվել[2]։ 2013 թվականի սկզբին շենքը վատ վիճակում էր։ Նախատեսվում է վերակառուցել շենքը՝ հարկերի քանակի ավելացումով։ Ենթադրվում է, որ վերակառուցման ավարտից հետո «Մոսկովսկայան» կդառնա հինգաստղանի հյուրանոց[2]։
ՃարտարապետությունԽմբագրել
Հյուրանոցի չորսհարկանի շենքը կառուցվել է էկլեկտիզմի ոգով։ Համաչափ ճակատը բաժանված է ուղղահայաց հինգ մասի։ Կենտրոնական մասում սկզբնապես եղել է մեծ պատշգամբ-հովար, որը ծածկել է գլխավոր մուտքի մոտի (այժմ կորսված է) մայթի ամբողջ լայնությունը։ Երրորդ և չորրորդ հարկերը ճակատի կենտրոնում միացված են սյունավոր անդաստակով և կորնթական օրդերի որմնասյուներով։ Ճակատն ավարտվում է կենտրոնական մասում ճակտոն ունեցող ատտիկոսով[1]։
Առաջին հարկը կոպտատաշված է։ Պատուհանների չափը և ձևը տարբերվում են՝ կախված հարկից. առաջին հարկում մեծ ցուցափեղկեր են, երկրորդ և երրորդ հարկերում ուղղանկյունաձև պատուհաններ են, իսկ վերջին հարկում՝ կիսաշրջանաձև ավարտով պատուհաններ։ Լուսամուտատեղերի ձևավորումը նույնպես տարբեր է. երկրորդ հարկում դրանք փոքր ճակտոններ են, երրորդում՝ կենտրոնում քիվեր և փոքր ճակտոններ ճակատի կողային մասերում, իսկ չորրորդ հարկում կամարաձև ձևավորում է[1]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Есаулов Г. В., Черницына В. А. Архитектурная летопись Ростова-на-Дону. — Ростов-на-Дону, 1999. — С. 60—62. — ISBN 5-8456-0433-8
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Анастасия Быченкова (2013-05-14)։ «В Ростове из разрушающейся гостинцы «Московская» сделают 5-звездочный отель»։ donnews.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-14-ին։ Վերցված է 2013-08-25
- ↑ «Ростов-на-Дону (объекты культурного наследия регионального значения)»։ Официальный портал Правительства Ростовской области։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-14-ին։ Վերցված է 2013-08-24
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Швецов С. Д. На высоком донском берегу: Очерки из прошлого Ростова. — Ростов, 1982. — С. 63—65.
- ↑ «100 мест: Индийское наследство»։ werawolw.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-14-ին։ Վերցված է 2013-08-25
- ↑ Пётр Сергеев, Оксана Антипова, Людмила Хаджамова РО в районах // Ростов официальный. — 2006. — № 11 (590).
- ↑ «В Ростове-на-Дону загорелась гостиница "Московская"»։ Российская газета։ 2013-06-01։ Վերցված է 2013-08-25