Մեծ Հայք (հայերեն՝ Մեծ Հայք), կոչվում է Հայկական նահանգը, որն առաջացել է Հայկական լեռնաշխարհում Արտաշես Ա թագավորի օրոք՝ Ք․ա. 2-րդ դարի վերջին։ Այս տերմինը հիմնականում օգտագործվում էր ժամանակակից հայ և օտարազգի հեղինակների կողմից՝ մատնանշելու տասնհինգ գավառները, որոնք կազմում էին հայկական թագավորությունները անտիկ, ուշ անտիկ և միջնադարյան ժամանակաշրջաններում[1]։

Մեծ Հայքը Տիգրան Մեծ թագավորի կարճատև կայսրության սահմաններում (մ.թ.ա. մոտ 80 թ.)

Տարածք խմբագրել

Թեև նրա սահմանները երբեք հստակ սահմանված չէին, Մեծ Հայքը սովորաբար վերագրվում էր Եփրատ գետից դեպի արևմուտք սկսվող ցամաքային հատվածին, Արցախի շրջանին և ներկայիս Ադրբեջանի և արևելքում՝ Իրանական Ադրբեջանի մասերին, Վրաստանի հյուսիսային մասին, որը կլորացնում է Միջագետքի հյուսիսային մասը։

Հռոմեացիներն այն լատիներեն անվանում էին Armenia Maior, իսկ հույները այն անվանում էին Armenia Megale (Ἀρμενία Μεγάλη)՝ տարբերելու Փոքր Հայքից (Pok'r Hayk′, լատիներեն՝ Armenia Minor)[2]։ Հետագայում այն պիտի օգտագործվեր այն միջնադարյան թագավորության համար, որը հաստատվել էր Կիլիկիայում, որը երբեմն անվանում էին Փոքր Հայք (չշփոթել Փոքր Հայքի հետ)։

Քարտեզներ խմբագրել

Maps of Greater Armenia
 
Արմինիա կուսակալությունը՝ մ․թ․ 9-րդ դարում
Արմինիա կուսակալությունը՝ մ․թ․ 9-րդ դարում  
 
Հայաստանը, ինչպես պատկերված է Պտղոմեոսի Տիեզերագրությունում
Հայաստանը, ինչպես պատկերված է Պտղոմեոսի Տիեզերագրությունում  
 
Հայաստանը, Միջագետքը, Բաբելոնը և Ասորեստանը հարակից շրջաններով, Կարլ ֆոն Սպրուներ, հրատարակված 1865 թ.
Հայաստանը, Միջագետքը, Բաբելոնը և Ասորեստանը հարակից շրջաններով, Կարլ ֆոն Սպրուներ, հրատարակված 1865 թ.  

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Hewsen, Robert H. "The Geography of Armenia," in The Armenian People from Ancient to Modern Times, vol. 1: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century, ed. Richard G. Hovannisian. (New York: St. Martin's Press, 1997), p. 15.
  2. (hy) Yeremyan, Suren. "Mets Hayk'," Armenian Soviet Encyclopedia, vol. 7, pp. 434-36.

Հետագա ընթերցանություն խմբագրել

  • Adontz, Nicholas. Armenia in the Period of Justinian: The Political Conditions Based on the Naxarar System, trans. Nina Garsoïan (Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation, 1970).
  • Hewsen, Robert H. Armenia: A Historical Atlas (Chicago: Chicago University Press, 2001).

Տես նաև խմբագրել