Մելպոմենեի հեքիաթներ

Մելպոմենեի հեքիաթներ;
Տեսակ	պատմվածքների ժողովածու
Հեղինակ	Անտոն Չեխով
Հրատարակվել է	1884

«Մելպոմենեի հեքիաթներ» (ռուս.՝ Сказки Мельпомены) (լրիվ անվանումը՝ «Մելպոմենեի հեքիաթներ. Ա. Չեխոնտի վեց հեքիաթ»), Անտոն Չեխովի պատմվածքների առաջին հրատարակված ժողովածուն, որը լույս է տեսել 1884 թվականին, բաղկացած էր 6 պատմվածքից՝ միավորված թատերական թեմայով։ Ժողովածուն գրողի առաջին հրատարակությունն է, որը գրավել է քննադատների ուշադրությունը։

Պատմություն խմբագրել

«Մելպոմենեի հեքիաթներ» ժողովածուի տպագրության համար հեղինակը փող չուներ, ուստի տպարանի սեփականատեր Ա. Ա. Լևենսոնը այն հրատարակեց ապառիկով։ Գիրքը վաճառվել է կես տարվա ընթացքում^[1]։ Ինքը Չեխովը չգնահատեց այս հրապարակումը՝ այն անվանելով «անպետք բան»^[2]։

Գրողի կրտսեր եղբայրը՝ Միխայիլ Չեխովը, հետաքրքրաշարժ դեպք է ներկայացնում՝ այս հավաքածուի հետ կապված։ Գրախանութների տերերը սխալ էին թույլ տվել հրատարակության ժանրում և թատերական պատմությունների փոխարեն այն տեղադրել էին մանկական բաժնում ՝ նկատի ունենալով, որ ժողովածուն մանկական հեքիաթների համար է։ Բայց այս հրատարակության հետագա ճակատագիրը, ինչպես նրա, այնպես էլ եղբոր ՝ Անտոնի համար անհայտ էր^[3]։

Հավաքածուն դրական արձագանքներ առաջացրեց, նշվեց աշխույժությունն ու շարադրանքի հեշտությունը, հումորն ու զավեշտը։ Չորս պատմվածքներ 1982 թվականին տպագրվեցին «Համաշխարհային միտք» ամսագրում։ «Արտիստների կանայք» միակ պատմվածքն է չհրապարակված «Չարաճճիություն» ժողովածուից, որն այնուհետև տեղափոխվել է «Մելպոմենեի հեքիաթներ» ժողովածու^[4]։ Ուշացած ստացվեց «Ողբերգակ» պատմվածքը, որը հրատարակվեց 1883 թվականին «Օսկոլկի» ամսագրում և գրողի կենդանության օրոք թարգմանվեց սերբախորվաթերեն^[5]։

Պատմվածքները միավորվում են արվեստի մարդկանց մասին հումորային պատմություններով, որոնցից մի քանիսում բարձրացվում են ողբերգական թեմաներ։ Պատմվածքներում հիշատակվում են եվրոպական գրական ստեղծագործություններ` Յոհան Ֆրիդրիխ Շիլլերի (Ողբերգակ) «Ավազակները», Ուիլյամ Շեքսպիրի («Բարոն») «Համլետ»-ը և Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի «Ֆաուստ»-ը^[6]։

Ժողովածուի կազմ խմբագրել


№	Անվանում	Առաջին հրատարակություն
№	Անվանում	Տարի	Հրատարակություն	Բնօրինակ վերնագիր
1	Արտիստների կանայք	1880	«Մինուտա», № 7, դեկտեմբերի 7	Պորտուգալական լեգենդ ռուսական ոճով նկարիչների կանանց մասին
2	Он и она	1882	«Համաշխարհային միտք», № 26, հուլիսի 23
3	Երկու սկանդալ	1882	«Համաշխարհային միտք», № 46, 16 декабря
4	Բարոն	1882	«Համաշխարհային միտք», № 47, դեկտեմբերի 20
5	Վրեժ	1882	«Համաշխարհային միտք», № 50, դեկտեմբերի 31
6	Ողբերգական	1883	«Օսկոլկի», № 41, հոկտեմբերի 8

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Громов М. П. Сборник «Шалость» // Чехов. — М.: Молодая гвардия, 1993. — С. 112.
↑ Громов М. П. Сборник «Шалость» // Чехов. — М.: Молодая гвардия, 1993. — С. 113.
↑ Чехов М. П. Вокруг Чехова: Встречи и впечатления. — М.: Московский рабочий, 1959. — С. 127—128.
↑ Громов М. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 1. Рассказы. Повести. Юморески, 1880—1882. — М.: Наука, 1974. — С. 551—552, 564, 587, 594—596.
↑ Долотова Л. М., Опульская Л. Д., Чудаков А. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 2. [Рассказы. Юморески], 1883—1884. — М.: Наука, 1975. — С. 511—512.
↑ Шацев В. Н. Чехов на пути к «Маленькой трилогии» // Русская литература. — 2009. — № 4. — С. 117.

Գրականություն խմբագրել

Долотова Л. М., Опульская Л. Д., Чудаков А. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 2. [Рассказы. Юморески], 1883—1884. — М.: Наука, 1975. — С. 467—559.
Громов М. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 1. Рассказы. Повести. Юморески, 1880—1882. — М.: Наука, 1974. — С. 547—603.
Громов М. П. Сборник «Шалость» // Чехов. — М.: Молодая гвардия, 1993. — 448 с.
Чехов М. П. Вокруг Чехова // Вокруг Чехова / Сост., вступ. ст. и примеч. Е. М. Сахаровой. — М.: Правда, 1990. — 655 с.
Шацев В. Н. Чехов на пути к «Маленькой трилогии» // Русская литература. — 2009. — № 4. — С. 115—122.

[1] Громов М. П. Сборник «Шалость» // Чехов. — М.: Молодая гвардия, 1993. — С. 112.

[2] Громов М. П. Сборник «Шалость» // Чехов. — М.: Молодая гвардия, 1993. — С. 113.

[3] Чехов М. П. Вокруг Чехова: Встречи и впечатления. — М.: Московский рабочий, 1959. — С. 127—128.

[4] Громов М. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 1. Рассказы. Повести. Юморески, 1880—1882. — М.: Наука, 1974. — С. 551—552, 564, 587, 594—596.

[5] Долотова Л. М., Опульская Л. Д., Чудаков А. П. Примечания // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — Т. 2. [Рассказы. Юморески], 1883—1884. — М.: Наука, 1975. — С. 511—512.

[6] Шацев В. Н. Чехов на пути к «Маленькой трилогии» // Русская литература. — 2009. — № 4. — С. 117.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]