Մարտիրոս Նաղուլյան
Մարտիրոս Կարապետի Նաղուլյան (հոկտեմբերի 1, 1920, Նիժնայա Շիլովկա, Սոչիի քաղաքային օկրուգ, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ[1] - ապրիլի 6, 1945[1], Ստեգնա, Gmina Stegna, Nowy Dwór Gdański County, Pomeranian Voivodeship, Լեհաստան[1]), 2-րդ բելառուսական ճակատի 4-րդ օդային բանակի 332-րդ մոտոհրաձգային ավիացիոն դիվիզիայի 593-րդ մոտոհրաձգային ավիացիոն վաշտի մոտոհրաձգային խմբի հրամանատար, լեյտենանտ, Խորհրդային Միության հերոս[2]։
| Մարտիրոս Նաղուլյան | |
|---|---|
| հոկտեմբերի 1, 1920 - ապրիլի 6, 1945[1] (24 տարեկան) | |
| Ծննդավայր | Նիժնայա Շիլովկա, Սոչիի քաղաքային օկրուգ, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ[1] |
| Մահվան վայր | Ստեգնա, Gmina Stegna, Nowy Dwór Gdański County, Pomeranian Voivodeship, Լեհաստան[1] |
| Գերեզման | Դրեվնիցա |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Զորատեսակ | ռազմա-օդային ուժեր[1] |
| Կոչում | լեյտենանտ[1] |
| Մարտեր/ պատերազմներ | Հայրենական մեծ պատերազմ[1] |
| Կրթություն | Կրասնոդարի օդաչուների բարձրագույն ռազմական ավիացիոն ուսումնարան |
| Պարգևներ |     և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Մարտիրոս Կարապետի Նաղուլյանը ծնվել է 1920 թվականի մարտի 15-ին Վերին Խոբզա գյուղում (այժմ՝ Կրասնոդարի երկրամասի Լազերևի շրջան)՝ գյուղացու ընտանիքում։ Ազգությամբ հայ է։ 1944 թվականից ԽՄԿԿ-ի անդամ է։ 1924 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Ադլերի շրջանի Ներքին Շիլովկա գյուղ, իսկ 1933 թվականին՝ անհիմն աքսորվել Կարագանդա (Ղազախստան)։ 1936 թվականին անսպասելի մահացել է հայրը։ Նաղուլյանը ավարտել է 8-րդ դասարանը և էլեկտրատեխնիկումը, 1939 թվականից Կարագանդայի հանքերից մեկում աշխատել է որպես էլեկտրափականագործ։ 1940 թվականին՝ հայրենիք վերադառնալիս, մահացել է մայրը։ Մարտիրոսն աշխատել է կոլտնտեսությունում, իսկ 1940 թվականի վերջին տեղափոխվել է Մայկոպ։ 1941 թվականին ավարտել է Մայկոպի Մ․ Մ․ Գրոմովի անվան աերակումբը։
Բանակում ծառայել է 1941 թվականի մայիսի 5-ից։ 1942 թվականի օգոստոսին ավարտել է Կրասնոդարի օդաչուների ռազմական ավիացիոն դպրոցը։ Սերժանտի կոչումով անցել է ծառայության Սիբիրի և Մոսկվայի ռազմական շրջանների ավիացիոն պահեստային գնդերում։
Գործող բանակում է 1944 թվականից։
Սխրանք խմբագրել
2-րդ բելառուսական ճակատի 4-րդ օդային բանակի 332-րդ մոտոհրաձգային ավիացիոն դիվիզիայի 593-րդ մոտոհրաձգային ավիացիոն վաշտի մոտոհրաձգային խմբի հրամանատար, լեյտենանտ Մարտիրոս Նաղուլյանն իրագործել է 113 մարտական թռիչք՝ գրոհելով հակառակորդի զորքերի կուտակումներն ու ամրությունները, խոցել է թշնամու 2 ՖՎ-190 ինքնաթիռ։
Զոհվել է 1945 թվականի ապրիլի 6-ին՝ Շտեգեն (այժմ՝ Ստեգնա) գյուղի մոտակայքում մարտական առաջադրանք կատարելու ժամանակ։ Թաղված է Լեհաստանի Պոմորյան վոյեվոդության Նովոդվուրսկի պովյատի Ստեգնա գմինայի Դրեվնիցա գյուղի մոտակայքում։
Խորհրդային Միության հերոսի կոչումը շնորհվել Է ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության՝ 1945 թվականի օգոստոսի 18-ի հրամանով, հետմահու։
Պարգևներ խմբագրել
- «Ոսկե Աստղ» շքանշան
- Լենինի շքանշան
- Կարմիր դրոշակի շքանշան[3]
- Կարմիր դրոշակի շքանշան[4]
- Հայրենական պատերազմի շքանշան
- Կարմիր Աստղի շքանշան[5]
- Այլ շքանշաններ
Հիշողություն խմբագրել
- Հերոսի անունը ոսկե տառերով գրված է Մոսկվայի Հաղթանակի զբոսայգու Հայրենական մեծ պատերազմի թանգարանի Փառքի սրահում։
- Հերոսի անունն է կրում Ադլերի շրջանի Վերխնեվեսյոլոյե գյուղի փողոցը։
- Հերոսի անունն է կրում Ադլերի շրջանի Ներքին Շիլովկա գյուղի փողոցը, որտեղ նա ապրել է։
- Հերոսի անունն է կրում լեհական Դրեվնիցա գյուղի դպրոցը։
- Ադլերի № 67 դպրոցում ստեղծվել է փառքի սենյակ՝ նվիրված հերոսին։
- Հերոսի տան վրա տեղադրված է հուշատախտակ։
- Ամեն տարի հոկտեմբերի առաջին շաբաթ օրը Սոչիում տեղի է ունենում դյուդոյի մարզական բաց մրցաշար, 2016 թվականին տեղի է ունեցել 29-րդ մրցաշարը։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 139—140.
- ↑ Биография М. К. Нагульяна на сайте «Герои страны»
- ↑ Приказ частям 3-й воздушной армии № 0265 от 03.08.1944.
- ↑ Приказ частям 3-й воздушной армии от 30.03.1945.
- ↑ Приказ по 332-й штурмовой авиационной дивизии резерва ОВГК от 04.07.1944.
Գրականություն խմբագրել
- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2
- Сиджах Х. И. Твои Герои Адыгея. — Майкоп: Адыгейское республиканское кн. изд-во, 2005. — С. 332-338. — 413 с. — ISBN 5-7608-0459-6
- Сиджах Х. И. Герои России из Адыгеи. — Майкоп: ОАО «Полиграф-Юг», 2011. — 116 с. ISBN 978-5-7992-0668-0.
- Книга о героях. Ереван, 1985. / стр. 205—206.
- Петросянц Х. С. Крылатое племя. Ереван, 1980. / стр. 131—143.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 139)։ 
|