Ալգոնկինյան լեզուներ

Ալգոնկինյան լեզուներ, հյուսիս-ամերիկյան հնդկացիական ալգոնկինյան ցեղերի լեզուների խումբ, որը մտնում է ալգոնկինյան-վակաշյան լեզվախմբավորման մեջ։ Տարածված են եղել ընդարձակ տարածության վրա, սակայն խոսողները՝ գաղութարարների կողմից բնաջնջման ենթարկվելով մնացել են թվով մոտ 190 հազար՝ ԱՄՆ-ում և Կանադայում։ Երբեմն ալգոնկինյան լեզվաընտանիքը կոչվում է նաև անգոնկինյան լեզու, քանի որ այս լեզվի անվանումից է ծագել ալգոնկինյան լեզուների խմբի անվանումը։ Սրա պատճառով հաճախ առաջանում է տերմինաբանական շփոթություն։ «Ալգոնկին» տերմինը ենթադրաբար ծագել է մալիսեթերեն elakómkwik բառից, որը նշանակում է՝ «նրանք ազգակից/դաշնակից են»։

Ալգոնկինյան լեզուներ
Տարածված՝	Կանադա, ԱՄՆ
Դասակարգում՝	Ալգյան լեզուներ (վարկած)
Կազմ՝	բաժանվում է 10 ճյուղերի
Լեզվակիրների թիվ՝	մոտ 190 000

Ալգոնկինյան լեզուներով խոսողները տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայի արևելյան ափից մինչև Ժայռոտ լեռներ։ Այս լեզուները ծագել են նախաալգոնկինյան լեզվից, որով խոսում էին մոտ 2500-3000 տարի առաջ։

Դասակարգում

Լեզուների խումբը բաժանում են հինգ ենթախմբի՝

• բլեկֆուտ, բլեքֆութ
• շեյենն
• արապահո
• կենտրոնական և արևելյան խմբի լեզուներ
• Կալիֆոռնիայի կամ ռիթվ լեզուներ

Մեյեն ստորաբաժանում է չորս ենթախումբ՝

• արապահո
• բլեկֆուտ
• շեյենն
• կենտրոնական և արևելյան խմբի լեզուներ, ռիթվ, այս խումբը համարում է ալգոնկին-վակաշյան խմբավորման առանձին ընտանիք։

Գիր

Ալգոնկինյան ցեղերն օգտագործել են վիկխեգան պատկերագիրը, որով գրել են կեչու կեղևի վրա։

Տարածվածություն

Ալգոնկինյան լեզուներով խոսողների ընդհանուր թիվը 190 հազարից ավելի է։ ԱՄՆ-ում այս թիվը նվազում է, 1970-ի 18.079-ից 1990 թվականի տվյալներով մնում էին մոտ 13 հազար խոսողներ։ Կանադայում այս թիվն աճում է՝ 1981-ի 99.120 խոսողից 1991 թվականին աճելով մինչև 150 հազար, 2001-ին՝ 171.600, իսկ 2006 թվականի տվյալներով՝ 180.955 մարդ։

Գրականություն

• Bright, William (2004). Native American Place Names of the United States. Norman: University of Oklahoma Press.
• Campbell, Lyle (1997). American Indian languages: The historical linguistics of Native America. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.
• Goddard, Ives (1978). «Central Algonquian Languages». In Trigger, Bruce G., ed (ed.). Northeast. Vol. 15 of Handbook of North American Indians, ed. William C. Sturtevant. Washington, D.C.: Smithsonian Institution. էջեր 583–587. ISBN 978-0-16-004575-2. {{cite book}}: |editor-first= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: editors list (link)