Մադամ Բեյ

Մադամ Բեյ;
Ծնվել է	1881
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս
Մահացել է	հունվարի 30, 1942
Կրթություն	Ուսկյուդար ամերիկյան ակադեմիա
Մասնագիտություն	բռնցքամարտի մարզիչ և երգչուհի

Հրանուշ Սիդկի Բեյ (1881, Կոստանդնուպոլիս - հունվարի 30, 1942(1942-01-30)), առավել հայտնի է որպես Մադամ Բեյ, երգչուհի, սպորտի մենեջեր։ Համաշխարհային բռնցքամարտիկների համար սպորտային ճամբար է ունեցել Նյու Ջերսիի Չաթամ Թաունշիփում։ Մադամ Բեյի կյանքի ու նրա բռնցքամարտի ճամբարի մասին ներկայացված է «Մադամ Բեյի մոտ. Բռնցքամարտի լեգենդների տունը»^[1]։ 1923-1942 թվականներին բռնցքամարտի ճամբարի գործունեության ժամանակ նրա կարևորությունն ամփոփված է ճամբարում արված հազարավոր լուսանկարներում^[2]։ Մադամ Բեյի ճամբարը ամեն օր հայտնվել է թերթերի սպորտային բաժնում^[3]։

Կենսագրություն խմբագրել

Մադամ Բեյի ծննդյան անունը Հրանուշ Աղախանյան է^[4]։ Ծնվել է Կոնստանդնուպոլսում^[5], հայ և ֆրանսիացի ծնողների ընտանիքում^[4]։ Սովորել է Կոստանդնուպոլսի իգական վարժարանում^[4] (այժմ Ռոբերտ քոլեջի կազմում)^[6]։ Ընտանիքը դեմ է եղել, որ Հրանուշն ամուսնանա թուրք մուսուլման Սիդկի Բեյի հետ, որը Օսմանյան արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնյա էր և աշխատում էր Վաշիգտոնում, այնուհետև՝ Նյու Յորքում։ Ամուսինը պաշտոնից հրաժարվեց, որ Օսմանյան կառավարությունը նրան Բեռլին գործուղեց, և զույգը մնաց ԱՄՆ-ում^[4]։

Թուրք դիվանագետի կին Մադամ Բեյը եղել է օպերային երգչուհի (մեցցո-սոպրանո)։ Վաշինգտոնում ապրելու տարիներին հմտացել է իմաստաբանության մեջ։ Մտերիմ է եղել նախագահ Ուիլիամ Մաք-Քինլիի և նրա կնոջ հետ։ Մաք-Քինլիի սպանության ժամանակ մի քանի քայլ է հեռու եղել^[7]։ Երբ հայտնի լրագրող Դեմոն Ռունիոն այցելեց ճամբար զրուցելու Մաքս Շմելինգի հետ, նա գրեց. «Այստեղ Մաքս Շմելինգի և նրա մարզումների հետ կապված մտահոգություն չունենք։ Մեր մտահոգությունը Մադամ Բեյն է, տիկին, ով ղեկավարում է «Մադամ Բեյի մոտ» կոչվող հայտնի վայրը՝ բռնցքամարտի հայտնի ճամբար մրցանակակիրների համար»^[8]։ Իր բռնցքամարտիկների համար նա ստեղծել էր տուն, որտեղ նրանք կարող էին մարզվել։ Բռնցքամարտիկները, ովքեր մնում էին նրա ճամբարում, հետևում էին այն կանոններին, որոնք նա ակնկալում էր, որ մասնակիցները պետք է ենթարկվեն։ Դրանք էին՝ ոգելից խմիչք չօգտագործել, արթնանալ առավոտյան ժամը 6-ին, ընթրել ժամը հինգին, գնալ քնելու ժամը տասին, չերդվել, կանանց մոտ չգնալ։ Մադամ Բեյը խիստ ղեկավար էր, սակայն բռնցքամարտիկների հետ ուներ անձնական և մայրիշխանական հարաբերություններ։ Նա բռնցքամարտիկներին համարում էր իր որդիները։ Խոսում էր յոթ լեզվով՝ անգլերեն, հայերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, հունարեն, իտալերեն և իսպաներեն։ Դիվանագիտական կորպուսը լքելուց հետո ամուսնու հետ հաջողությամբ վարել է արևելյան գորգերի բիզնեսը, սակայն առավելագույնս աշխատել է բռնցքամարտի բնագավառում^[9]։

Մադամ Բեյի սիրելի բռնցքամարտիկներից են եղել Մաքս Շմելինգը, Ֆրեդդի Սթիլը, Թոմմի Ֆարը, Պոլ Բերլենբախը, Պրիմո Կարներալը, Լու Ամբերսը և Ջին Տաննին, որին Մադամ Բեյն անվանում էր «փայլուն զմրուխտ»^[10]։

Աշխատություններ խմբագրել

Turkish Diplomatic Life in Washington, Under the Old Regime - Bey anonymously published this work^[6] - Google Books profile

Տես նաև խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

Հայազգի գործիչներ։ Հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը։ (Կենսագր. հանրագիտ.)^[11]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Pantalone, Gene. «Madame Bey's; Home to Boxing Legends». Madame Bey's: Home to Boxing Legends. Archway Publishing. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ «Madame Bey». Madame Bey Facebook Page. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.
↑ «Search over 35,875,000 Historical Newspaper Pages from the USA & Canada». Old Fulton Post Cards. Fulton History. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Hageman, Robert A. «Madam Bey's - Training Camp for Champion prizefighters». Summit, New Jersey: The Summit Historical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 27-ին.
↑ studio, 5165m. «Anunner.com - MADAM BEY (Madame Bey) / ՄԱԴԱՄ ԲԵՅ (Madame Bey)». www.anunner.com (ամհարերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ ^6,0 ^6,1 Kuneralp, Sinan. "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867-1917." In: Criss, Nur Bilge, Selçuk Esenbel, Tony Greenwood, and Louis Mazzari (editors). American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830-1989 (EBSCO Ebook Academic Collection). Cambridge Scholars Publishing, 12 July 2011. 144383260X, 9781443832601. pp. 100-108. CITED: p. 103.
↑ «Madame Bey Dies; Ran Training Camp». Montreal Gazette. Associated Press. 1942 թ․ հունվարի 31. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ Runyon, Damon (1937 թ․ նոյեմբերի 24). «The Brighter Side of the News». Times-Union, Albany, N.Y. Kings Feature Syndicate.
↑ Hageman, Robert. «Madam Bey's - Training Camp for Champion Prizefighters». The Summit Historical Society. The Summit Historical Society. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.
↑ «Madame Bey Dies At Morristown». Associated Press. 1942 թ․ հունվարի 30. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.
↑ Բախչինյան, Արծվի Հենրիկի (2002). Մուրադյան, Հեղինե (ed.). Հայազգի գործիչներ։ Հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը։ (Կենսագր. հանրագիտ.). Տաթև գիտակրթական համալիր. Երևան: Զանգակ-97. ISBN 9789993024156.(չաշխատող հղում)

[1] Pantalone, Gene. «Madame Bey's; Home to Boxing Legends». Madame Bey's: Home to Boxing Legends. Archway Publishing. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[2] «Madame Bey». Madame Bey Facebook Page. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.

[3] «Search over 35,875,000 Historical Newspaper Pages from the USA & Canada». Old Fulton Post Cards. Fulton History. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[Hageman-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Hageman, Robert A. «Madam Bey's - Training Camp for Champion prizefighters». Summit, New Jersey: The Summit Historical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 27-ին.

[5] studio, 5165m. «Anunner.com - MADAM BEY (Madame Bey) / ՄԱԴԱՄ ԲԵՅ (Madame Bey)». www.anunner.com (ամհարերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[Kuneralpp103-6] 6,0 ^6,1 Kuneralp, Sinan. "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867-1917." In: Criss, Nur Bilge, Selçuk Esenbel, Tony Greenwood, and Louis Mazzari (editors). American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830-1989 (EBSCO Ebook Academic Collection). Cambridge Scholars Publishing, 12 July 2011. 144383260X, 9781443832601. pp. 100-108. CITED: p. 103.

[7] «Madame Bey Dies; Ran Training Camp». Montreal Gazette. Associated Press. 1942 թ․ հունվարի 31. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[8] Runyon, Damon (1937 թ․ նոյեմբերի 24). «The Brighter Side of the News». Times-Union, Albany, N.Y. Kings Feature Syndicate.

[9] Hageman, Robert. «Madam Bey's - Training Camp for Champion Prizefighters». The Summit Historical Society. The Summit Historical Society. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.

[10] «Madame Bey Dies At Morristown». Associated Press. 1942 թ․ հունվարի 30. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.

[11] Բախչինյան, Արծվի Հենրիկի (2002). Մուրադյան, Հեղինե (ed.). Հայազգի գործիչներ։ Հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը։ (Կենսագր. հանրագիտ.). Տաթև գիտակրթական համալիր. Երևան: Զանգակ-97. ISBN 9789993024156.(չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]