Հովհաննես Տերզնցի
Հովհաննես Տերզնցի (1540-ական թթ., հավանաբար՝ Բաղեշի Սալնաձոր գավառում - մահվան թվականն անհայտ), հայ տպագրիչ, մատենագիր, քահանա։
Հովհաննես Տերզնցի | |
---|---|
Ծնվել է | 1540-ականներ[1] |
Ծննդավայր | ենթդ․ Սալնո ձոր, Աղձնիք[1] |
Մահացել է | անհայտ[1] |
Ազգություն | հայ |
Մասնագիտություն | տպագրիչ, մատենագիր և քահանա |
Մինչև 1570-ական թթ. վերջը բնակվել է Ամիդ քաղաքում, ապա որդու՝ Խաչատուրի հետ մեկնել Հռոմ։ Այստեղ թարգմանել է Գրիգոր XIII պապի մշակած նոր տոմարի ուղեցույցը, 1584 թվականին տպագրել այն (որդու՝ Սուլթանշահ Աբգարյան Թոխաթեցու օգնությամբ) «Տօմար Գրիգորեան յաւիտենական» վերնագրով։ 1586-1587 թվականներին Վենետիկում պատվիրել է հայկական նոր տպատառեր և Ջուան Ալբերտիի տպարանում լույս ընծայել Սաղմոսարան, որը հայ հին տպագրության կարևոր նմուշներից է (պատմական արժեքավոր աղբյուրներ են գրքի հիշատակարանները)[2]։ 1587 թվականին Մարսելում հայերենի է փոխադրել միջնադարյան Եվրոպայում տարածված «Պատմութիւն Փարէզի և Վեննայի» (հրատարակված 1966 թ.) ասպետական սիրավեպը։ Ենթադրվում է, որ Հովհաննես Տերզնցին կաթոլիկ գործիչ Ղոփուզենց Հովհաննես Տերզնո եպիսկոպոսն է (մահացած 1630 թ.)։
Հրատարակություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Զարբհանալեան Գ., Պատմութիւն հայկական տպագրութեան, Վենետիկ-Սբ. Ղազար, 1895։
- Լէօ, Հայկական տպագրութիւն, հատոր Ա, Թիֆլիս, 1904։
- Զարդարեան, Վահան, Յիշատակարան։ Հտ. 1-2, Կ. Պոլիս, 1910-1911։
- Թէոդիկ, Տիպ ու տառ, Կ. Պոլիս, 1912։
- Գարեգին Լևոնյան, Հայ գիրքը և տպագրության արվեստը, Երևան, 1958։
- Ռաֆայել Իշխանյան, Հայ գրքի պատմություն, հատոր 1, Հայ տպագիր գիրքը 16-17-րդ դարերում, Երևան, 2012։
- Վարդան Դեվրիկյան, Հայ գիրքը աշխարհի խաչմերուկներում, մասն Ա, Վենետիկից Հռոմ (16-րդ դար), Երևան, 2012։
- Raymond H. Kévorkian, Le livre imprimé en milieu arménien ottoman aux XVIe-XVIIIe siècles,- Revue des mondes musulmans et de la Méditerranée, 19994 87-88/septembre, pp. 173-185.
- Raymond H. Kévorkian, Catalogue des «incunables» arméniens, 1511-1695 ou Chronique de l'imprimerie arménienne, avec Jean-Pierre Mahé, Genève: P. Cramer. 1986.
- Raymond H. Kévorkian, Le livre arménien à travers les âges, avec Jean-Pierre Mahé, Catalogue de l'Exposition Marseille 1985.
- Lane, John A., The Diaspora of Armenian Printing 1512-2012, Amsterdam: Special Collections of the University of Amsterdam, 2012.
- Vrej Nersessian, Catalogue of Early Armenian Books, 1512-1850, The British Library, 1980. ISBN 0904654354
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 566)։ |