Վիքիպեդիա

Հեմֆրի Դևի

Համֆրի Դևի (անգլ.՝ Humphry Davy, դեկտեմբերի 17, 1778(1778-12-17)[1][2][3][…], Պենզանս, Քորնուոլ, Քորնվոլ, Հարավարևմտյան Անգլիա, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն[1][4][5][…] - մայիսի 29, 1829(1829-05-29)[5][2][3][…], Ժնև, Շվեյցարիա[1][4]), անգլիացի քիմիկոս և ֆիզիկոս։ 1801 թվականից Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ, 1820—1826 թթ.՝ պրեզիդենտ (նախագահ), Պետերբուրգի ԳԱ արտասահմանյան պատվավոր անդամ (1826 թ.)։

Հեմֆրի Դևի
անգլ.՝ Humphrey Davy
Ծնվել էդեկտեմբերի 17, 1778(1778-12-17)[1][2][3][…]
Պենզանս, Քորնուոլ, Քորնվոլ, Հարավարևմտյան Անգլիա, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն[1][4][5][…]
Մահացել էմայիսի 29, 1829(1829-05-29)[5][2][3][…] (50 տարեկան)
Ժնև, Շվեյցարիա[1][4]
ԳերեզմանԹագավորների գերեզմանատուն[6]
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն և  Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մասնագիտությունքիմիկոս, գյուտարար, ֆիզիկոս, երկրաբան, լուսանկարիչ, բանաստեղծ և գրող
Հաստատություն(ներ)Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Գործունեության ոլորտքիմիա, ֆիզիկա և երկրաբանություն
Պաշտոն(ներ)Թագավորական միության նախագահ
ԱնդամակցությունՇվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լոնդոնի կենդանաբանական ասոցիացիա, Գիտության ընկերների վարշավյան ընկերություն, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիայի ինստիտուտ, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերTruro Cathedral School?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[7][8]
Հայտնի աշակերտներՄայքլ Ֆարադեյ
Ազդվել էBenjamin Thompson?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Ջեյն Դևի[11]
ՀայրRobert Davy?[12]
ՄայրGrace Millett?[12]
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Humphry Davy Վիքիպահեստում

Դևիին աշակերտել է Մ․ Ֆարադեյը։ 1799 թ. հայտնաբերել է ազոտի ենթօքսիդի հարբեցնող հատկությունը։ 1800 թ. առաջարկել է քիմիական խնամակցության էլեկտրաքիմիական տեսությունը։ 1807 թ. մինչ այդ անբաժանելի համարվող կծու ալկալիներից էլեկտրուիզով անջատել է մետաղական նատրիումը և կալիումը։ Էլեկտրոլիտիկ ճանապարհով ստացել է (1808 թ.) կալցիումի, բարիումի, ստրոնցիումի և մագնեզիումի ամալգամները։ Դևը առաջարկել է թթուների ջրածնական տեսությունը, հերքելով Ա․ Լավուազիեի տեսակետը, ըստ որի թթուն պետք է անպայման թթվածին պարունակի։ Բացահայտել է հաղորդիչի էլեկտրադիմադրության կախվածությունը նրա երկարությունից, լայնական կտրվածքից և ջերմաստիճանից։ Զբաղվել է նաև ագրոքիմիայի հարցերով, նշել անօրգանական աղերի անհրաժեշտությունը բույսերի սնուցման համար։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Яковлев В. А. Деви, Хэмфри (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. X. — С. 242—243.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Gibbs F. W. Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Дэви Гемфри // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Hunt R. Davy, Sir Humphry // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: Smith, Elder & Co., 1885.
  6. ↑ Rossel P. Une visite du cimetière de Plainpalais (ֆր.) — Pully: 1994.
  7. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. ↑ CONOR.Sl
  9. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  10. ↑ https://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/
  11. ↑ Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  12. ↑ 12,0 12,1 Lundy D. R. The Peerage
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հեմֆրի Դևի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 354)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հեմֆրի_Դևի&oldid=9206998» էջից