Հայաստան-ՍԾՏՀ հարաբերություններ

Հայաստան-ՍԾՏՀ հարաբերությունները սկսվել են, երբ Հայաստանը 1992 թվականի հունիսի 25-ին միացել է Սևծովյան տնտեսական համագործակցությանը (ՍԾՏՀ)՝ որպես տնտեսական կազմակերպության տասնմեկ հիմնադիր անդամներից մեկը։

Պատմություն

խմբագրել

Հայաստանը ՍԾՏՀ հիմնադիր անդամներից մեկն է եղել, երբ միացել է դրան 1992 թվականի հունիսին՝ ստորագրելով Սև ծովի տարածաշրջանի տասնմեկ երկրների պետությունների ղեկավարների կողմից ստորագրված «Գագաթնաժողովի հռչակագիրը» և «Բոսֆորի հայտարարությունը»[1]։ Հայաստանը հանդիսանում է նաև Սևծովյան առևտրի և զարգացման բանկի հիմնադիր անդամ։

ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի նախագահություն

խմբագրել

Հայաստանը ՍԾՏՀ գործող նախագահի պաշտոնը ստանձնել է հինգ անգամ՝ 1998, 2003, 2009, 2013 և 2018 թվականներին։ 2018 թվականին Հայաստանի նախագահության ընթացքում Հայաստանի կառավարությունը հայտարարել է տարածաշրջանային տնտեսական համագործակցության ամրապնդման և խթանման, ՍԾՏՀ-ի, Եվրոպական միության և Միավորված ազգերի կազմակերպության միջև համագործակցության ընդլայնման, ՍԾՏՀ անդամների և դիտորդ երկրների միջև երկխոսության ընդլայնման և վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների հետագա զարգացմանը նպաստելու իր նպատակների մասին[1][2][3][4][5]։

Սևծովյան տնտեսական համագործակցության խորհրդարանական վեհաժողով (ՍԾՏՀ ԽՎ)

խմբագրել

Սևծովյան տնտեսական համագործակցության խորհրդարանական վեհաժողովը (ՍԾՏՀ ԽՎ) ՍԾՏՀ միջխորհրդարանական խորհրդատվական հաստատություն է։ Հայաստանը ՍԾՏՀ ԽՎ-ում ներկայացված է չորս պատգամավորներից բաղկացած իր պատվիրակությամբ, որոնք նշանակվում են Հայաստանի Ազգային ժողովի կողմից[6]։ 2021 թվականից ՍԾՏՀ ԽՎ-ում Հայաստանի պատվիրակության ղեկավարը Բաբկեն Թունյանն է։

 
Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն      անդամներ      դիտորդներ

Ներկայացուցչություն

խմբագրել

Հայաստանը ներկայացված է ՍԾՏՀ-ում իր մշտական ներկայացուցչության միջոցով։ Ներկայացուցչությունը հիմնադրվել է 2001 թվականի օգոստոսին և գտնվում է Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում[7]։ 2024 թվականի հունվարի դրությամբ դեսպան Նաիրի Պետրոսյանը ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչն է[8]։

Զարգացումներ

խմբագրել

2016 թվականի հուլիսին Սոչիում կայացած հանդիպման ժամանակ Հայաստանի կառավարությունը հայտարարել է, որ աջակցում է ՍԾՏՀ-ին՝ միջազգային այլ կազմակերպությունների և գործընկերների հետ համագործակցությունը ընդլայնելու, ինչպես նաև անդամ պետությունների միջև առևտրին և առևտրային գործունեությանը աջակցելու համար[9]։

2017 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Կիևում ՍԾՏՀ արտգործնախարարների խորհրդի 37-րդ նստաշրջանի ընթացքում ՀՀ նախկին արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը հայտարարել է. «Հայաստանը հավատարիմ է ՍԾՏՀ ռազմավարական նպատակներին» և վերահաստատել է Հայաստանի աջակցությունը կազմակերպության տնտեսական օրակարգին՝ ուղղված տարածաշրջանային համագործակցության ընդլայնմանը[10]։

2021 թվականի հուլիսի 1-ին Հայաստանը ստանձնել է ՍԾՏՀ էներգետիկայի աշխատանքային խմբի գործունեության երկամյա համակարգումը։ Հայաստանի պաշտոնյաներն իրենց աջակցությունն են հայտնել տարածաշրջանում տնտեսական աճի և կայուն զարգացման խթանմանը[11]։

2022 թվականի փետրվարին ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը կոչ է արել ընդլայնել համագործակցությունը ՍԾՏՀ անդամների միջև, ավելացնել առևտուրը և նպաստել խաղաղությանն ու անվտանգությանը ամբողջ Սևծովյան տարածաշրջանում[12]։

2022 թվականի մարտի 14-ին ՍԾՏՀ գլխավոր քարտուղար Լազար Կոմենեսկուն բարձր է գնահատել հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավմանն ուղղված ջանքերի վերսկսումը՝ որպես «ոգեշնչման աղբյուր»։ Կոմենեսկուն հայտարարել է. «Անկարայի և Երևանի միջև երկկողմ բանակցություններն ապացուցում են, որ նույնիսկ շատ զգայուն հարցերը ոչ միայն արժանի են քննարկման և բանակցությունների միջոցով լուծման, այլև խաղաղ բանակցություններին այլընտրանք չպետք է լինի»[13]։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 «BLACK SEA ECONOMIC COOPERATION». www.mfa.am.
  2. «ARMENIAN CHAIRMANSHIP-IN-OFFICE - BSEC - Black Sea Economic Cooperation». www.bsec-organization.org.
  3. «Armenia to assume BSEC Presidency on June 21».
  4. «Armenia outlines the priorities of its BSEC presidency».
  5. «BSEC ministers of transport discussing cooperation in Armenia». arka.am.
  6. «INTRODUCTION». www.pabsec.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 19-ին.
  7. Green, Anna (2022 թ․ ապրիլի 11). «The Dilemma of Armenian-Turkish Relations».
  8. BeeOnCode. «Նաիրի Պետրոսյանը նշանակվել է ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի ներկայացուցիչ». yerkir.am (ամհարերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 25-ին.
  9. «Nalbandian: Armenia favors increasing of BSEC international role». news.am.
  10. «Armenia assumes the chairmanship of BSEC for the next six months». commonspace.eu.
  11. «Armenia will coordinate the BSEC Energy Working Group | Finport.am». finport.am.
  12. «Ararat Mirzoyan highlighted expansion of cooperation with Black Sea Economic Cooperation Organization». www.1lurer.am.
  13. Agency, Anadolu (2022 թ․ մարտի 14). «Turkey-Armenia diplomatic efforts 'source of inspiration': BSEC». Daily Sabah.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել