Կատալոնիայի խորհրդարան
Կատալոնիայի խորհրդարան (կատ.՝ Parlament de Catalunya), միասնական տարածքային կառավարման մարմին Իսպանիայի Կատալոնիա ինքնավար երկրամասում[1]։ Այն կազմված է 135 պատգամավորներից, որոնք ընտրվում են յուրաքանչյուր չորս տարին մեկ՝ արտահերթ ընտրությունների ձևաչափով[2]։ Խորհրդարանի շենքը տեղակայված է Կատալոնիայի վարչական կենտրոն համարվող Բարսելոնայի Սյուտադելի զբոսայգում։
| Կատալոնիայի խորհրդարան կատ.՝ Parlament de Catalunya | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | |
| Տեսակ | Spanish regional parliament? |
| Պատմություն | |
| Հիմնադրված | 1932 |
| Նախորդ | Catalan Courts? |
| President of the Parliament of Catalonia? | Anna Erra i Solà? |
| Ղեկավարում | |
| Խոսնակ | Ռոջեր Տորեն, «Ձախակողմյան հանրապետական կուսակցություն» սկսած հունվարի 17, 2018 |
| Կազմը | |
| Նստատեղեր | 135 |
 | |
| Հանդիպումների վայր | |
 | |
| parlament.cat(կատ.) | |
Վերջին խորհրդարանական ընտրությունները Կատալոնիայում տեղի են ունեցել 2017 թվականի դեկտեմբերի 21-ին[3]։ 2015 թվականի տարածաշրջանային ընտրությունների և անկախության հանրաքվեի արդյունքում Կատալոնիայի խորհրդարանը միակողմանի կարգով հռչակում է վերջինիս անկախությունը միապետական Իսպանիայից[4], իսկ 2017 թվականի հոկտեմբերի 27-ին նվիրակոչվում է ինքնահռչակ Կատալոնիայի Հանրապետությունը։ Քվեարկության ժամանակ խորհրդարանի 55 պատգամավորներ ձեռնպահ են մնացել կամ բոյկոտել քվեարկությունը՝ չհամաձայնելով անկախության շարժման հետ։
Ի պատասխան Կատալոնիայի անջատողական կեցվածքին՝ Իսպանիայի վարչապետ Մարիանո Ռախոյը կիրառում է Իսպանիայի Սահմանադրության 155-րդ հոդվածը (բովանդակությունը՝ կառավարությունը իրավունք ունի երկրի Սենատից ստանալ թույլտվություն՝ բոլոր 17 ինքնավար մարզերի օրենսդիր իշխանության մարմինների կողմից ընդունված ազգային օրենսդրությունների նկատմամբ վետո կիրառելու իրավունք) և լուծարում օրենսդիր մարմինը՝ նախաձեռնելով նոր արտահերթ ընտրություններ[5]։
Պատմություն խմբագրել
Կատալոնիայում օրենսդիրի առաջին նախատիպը եղել է Աստծո խաղաղության և խաղաղության ժողովը, որը ձևավորվել է 1027 թվականին։ Սկզբնական շրջանում կառույցի գոյությունն ունեցել է ժամանակավոր բնույթ, իսկ գլխավոր ֆունկցիան եղել է հոգևորականների կողմից կառավարման ոլորտին առնչվող հանդիպումների գումարումը։ Կարճ ժամանակահատվածում այն վերածվում է հոգևոր բովանդակությամբ արդարադատության դատարանի։ Կատալոնական առաջին օրենսգիրքը եղել է «Ուստախես դե Բարսելոնա»-ն, որը կարգավորել է քաղաքացիական որոշ իրավահարաբերություններ։
Թեև Բարսելոնայի կոմսերը մեծ ազդեցություն ունեին երկրամասում, այնուամենայնիվ, նրանց ֆինանսական և ռազմական ուժերը բավականին սահմանափակ էին և մեկ ամբողջական իմաստով նրանք հանդես էին գալիս որպես Կարոլինգյան Ֆրանսիայի վասալներ։ Նրանց անձնական ռեսուրսները հատկապես անբավարար էին տնտեսական ճգնաժամի կամ ռազմական ընդլայնման պայմաններում, որոնք ժամանակաշրջանին բավականին բնորոշ իրավիճակներ էին։ Արտաքին պաշտպանության և եկամուտների կառավարման անհրաժեշտությունը հանգեցնում է նրան, որ արքունիքը ընդլայնում է դատական մարմնի լիազորությունները և ձևավորում նոր ընթացակարգեր։ Դա վերաբերվում էր հատկապես Կատալոնիայի գերագույն դատարանին և Կատալոնական դատարանին, որոնք ունեին քաղաքական անձեռնմխելիություն և գործում էին գրավոր սահմանադրական հիմքերով։ 1283 թվականին Արագոնի թագավոր Պեդրո III-ը ոստիկանական մարմինն ու դատարանները միասին ճանաչում է որպես Կատալոնիայի ինքնավարության իշխանություն։
Կորտես Կատալանեսը (Կատալոնիայի դատարաններ) բաղկացած էր սոցիալական երեք դասերից՝ հոգևորականներ, ազնվական ֆեոդալներ և հասարակ քաղաքացիներ։ Հիմնական ֆունկցիան օրենսդրական դաշտի կարգավորումն էր՝ օրենքների ընդունումն ու սահմանադրականության վերահսկումը։ Կորտես Կատալանեսը լուծարվում է 1716 թվականին՝ Նուևա Պլանտայի դեկրետի հիմքերից ելնելով։
Ժամանակակից պատմություն խմբագրել
20-րդ դարի սկզբին Կատալոնիայում ներկայացուցչական ինքնավար համակարգի ձևավորման բազմաթիվ փորձեր են կատարվում։ 1931 թվականի ապրիլի 14-ին Կատալոնիայի հանրապետության անջատողական հայտարարագրից ելնելով գումարվում է Կատալոնիայի առանձին խորհրդարան, որը ստեղծվում է Իսպանիայի կողմից հաստատված ինքնավարության նոր կանոնադրության հիման վրա։ Այս օրենսդրական համակարգը վերահսկվում է Կատալոնիայի ինքնահռակ իշխանությունների կողմից և ընտրվում 1932 թվականի նոյեմբերի 20-ին։ Սակայն, Կատալոնիայի միակողմանի ինքնահռչակությունը տևում է ոչ ավելի, քան 10 ժամ, քանզի Իսպանիայի Սահմանադրական դատարանն ընդունում է որոշում՝ կատալոնական ինքնավար մարզի անջատողական գործողությունները կանխելու վերաբերյալ։
1979 թվականի Կատալոնիայի ինքնավարության նոր կանոնադրությունը ճանաչում է խորհրդարանի վերականգնումը։ Կատալոնիայի ներկայիս խորհրդարանի առաջին օրենսդիր մարմինն ընտրվել է 1980 թվականի մարտի 20-ին։ 2017 թվականի հոկտեմբերի 27-ին խորհրդարանը տեղական իշխանությունների կողմից ճանաչվել է որպես Կատալոնիայի ինքնահռչակ Հանրապետության ազգային օրենսդիր մարմին։
Գործառույթներ խմբագրել
Որպես միասնական տարածքային կառավարման մարմին՝ Կատալոնիայի խորհրդարանը կատարում է մի շարք գործառույթներ։ Դրանք են՝
- Ընտրել Կատալոնիայի համայնքային նախագահ։
- Իրավասության ոլորտում վերահսկել սահմանադրականությունը։
- Վերահսկել և կառավարել Կատալոնիայի ինքնավար համայնքի բյուջեն։
- Կատարել Կատարանիայի կառավարության և ինքնավար մարմինների, հասարակական ընկերությունների և դրա համար պատասխանատու բոլոր այլ մարմինների ֆունկցիաները։
2017 թվականի ընտրությունների արդյունքներ խմբագրել
| Շրջան | Քաղաքացիական | Հանուն Կատալոնիայի շարժում | Հանրապետական | Սոցիալիստական | Ձախակողմյան | Ազգային միասնություն | Ժողովրդական կուսակցություն | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| % | Տեղ | % | Տեղ | % | Տեղ | % | Տեղ | % | Տեղ | % | Мест | % | Տեղ | |
| Բարսելոնա | 26.4 | 24 | 19.0 | 17 | 20.6 | 18 | 15.1 | 13 | 8.4 | 7 | 4.4 | 3 | 4.3 | 3 |
| Ժիրոնա | 19.5 | 4 | 36.7 | 7 | 21.7 | 4 | 8.6 | 1 | 4.0 | − | 5.3 | 1 | 2.9 | − |
| Լերիդա | 17.0 | 3 | 32.5 | 6 | 26.7 | 5 | 9.0 | 1 | 3.9 | − | 5.0 | − | 4.5 | − |
| Տառագոնա | 27.4 | 5 | 21.7 | 4 | 23.7 | 5 | 11.8 | 2 | 5.4 | 1 | 4.0 | − | 4.6 | 1 |
| Ընդհանուր | 25.4 | 36 | 21.7 | 34 | 21.4 | 32 | 13.9 | 17 | 7.5 | 8 | 4.5 | 4 | 4.2 | 4 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Parlament de Catalunya – Història» (Catalan). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 5-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Alberto Montaner Frutos, El señal del rey de Aragón: historia y significado, Zaragoza, Institución «Fernando el Católico», 1995, p. 156, fig. 68. ISBN 84-7820-283-8. [http://ifc.dpz.es/publicaciones/ver/id/1973 Reimpresión electrónica corregida (2013).
- ↑ El Supremo cita como imputados por rebelión a Forcadell y a otros cinco miembros de la Mesa. [1]. Infolibre, marte, 31/10/2017. Consultado el 29 de enero de 2018.
- ↑ Carranco, Rebeca (2017 թ․ հոկտեմբերի 17). «Spain's Constitutional Court strikes down Catalan referendum law». El Pais. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 17-ին.
- ↑ Ponce de León, Rodrigo (2017 թ․ հոկտեմբերի 27). «Rajoy cesa a Puigdemont y su Govern y convoca elecciones para el 21 de diciembre». eldiario.es (Spanish). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կատալոնիայի խորհրդարան» հոդվածին։ |