Կալմական Աբդուկադիրով
Կալմական Աբդուկադիրի Աբդուկադիրով (ղազ.՝ Қалмақан Әбдіқадыров, ապրիլի 15, 1903[1], Շիելի, Կզըլ-Օրդայի մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - ապրիլի 30, 1964[1], Շիելի, Կզըլ-Օրդայի մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ղազախ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ։ ԽՄԿԿ անդամ (1928):
Կալմական Աբդուկադիրով ղազ.՝ Қалмақан Әбдіқадыров | |
|---|---|
| Ծնվել է | ապրիլի 15, 1903[1] |
| Ծննդավայր | Շիելի, Կզըլ-Օրդայի մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | ապրիլի 30, 1964[1] (61 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Շիելի, Կզըլ-Օրդայի մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, արձակագիր և թարգմանիչ |
| Լեզու | ղազախերեն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ռուսական կայսրություն |
| Ժանրեր | պոեզիա |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ |  |
| Կալմական Աբդուկադիրով Վիքիդարանում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է չքավոր ղազախի ընտանիքում[2]։ Տասներկու տարեկանից բատրակություն է արել. բայի մոտ բատրակ է եղել մինչև 1924 թվականը։ Զբաղվել է ինքնակրթությամբ։ 1925 թվականին աուլից գնացել է քաղաք, որտեղ կառապանի աշխատանքի է անցել «Еңбекші қазақ» թերթի խմբագրությունում։ Նույն տարում տպագրվում է նրա «Сырдария» բանաստեղծությունը։ Բանաստեղծությունների անդրանիկ՝ «Բատրակ» ժողովածուն, տպագրվում է 1927 թվականին։
1928 թվականին ընդունվում է ԽՄԿԿ շարքերը։ 1932-1936 թվականներին «Социалста Қазақстан» թերթում բաժնի վարիչ է եղել և գրական աշխատող, «Әдебиет майданы» ամսագրում՝ տնօրենի տեղակալ։ 1936-1938 թվականներին եղել է Ղազախստանի խորհրդային գրողների միության գրական ֆոնդի տնօրենը, իսկ 1938-1939 թվականներին Ջամբուլ Ջաբաևի գրական քարտուղարը։
Ստեղծագործությունը խմբագրել
Գրական գործունեությունը սկսել է 1920-ական թվականներին։ Հեղինակ է մի շարք բանաստեղծական ժողովածուների՝ «Բատրակ» (ղազ.՝ Жалшы, 1927), «Ընթացք» (1932), «Ածխագործ» (1934), «Өлендер» (1935), «Բանաստեղծությունների ժողովածու» (1948) և այլն։ Նրա ստեղծագործությունների հիմնական մոտիվը ղազախ ժողովրդի կյանքն է սոցիալիզմի ներքո, նրա մասնակցությունը սոցիալիստական վերափոխմանը։ «Երդում» (ղազ.՝ Серт, 1945) բանաստեղծությունների ժողովածուն գրել է ռազմաճակատում, նվիրված է Հայրենական մեծ պատերազմին։
Գրել է նաև արձակ ստեղծագործություններ, որոնց մեջ առանձնանում են երեխաների համար գրվածները՝ «Ամանտայ», «Քաղցր սեխեր» (1936), ինչպես նաև «Կոմսոմոլյան օղակ» (1948) վիպակը, «Պատմվածքներ» (1952) ժողովածուն և այլն։ «Қажымұқан» վիպակը հրատարակվել է 1954, 1956, 1959 թվականներին։
Ղազախերեն է թարգմանել Արևելքի գրականության դասականներին՝ Ֆիրդուսուն, Ալիշեր Նավոին (1948), ղրղըզ գրող Աալի Թոքոմբաևի, ռուս գրող Վադիմ Կոժևնիկովի ստեղծագործությունները։ Թարգմանել է նաև արաբական «Հազար ու մի գիշեր»-ի հեքիաթները (հրատարակվել է 1949, 1955, 1962 թվականներին)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Абдукадыров Калмакан Абдукадырович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ «АБДУКАДЫРОВ, Калмакан Абдукадырович». Литературная энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 23-ին.