Խուան Մելենդես Վալդես
Խուան Մելենդես Վալդես (իսպ.՝ Juan Meléndez Valdés, մարտի 11, 1754[1][2][3][…], Ribera del Fresno, Բադախոս, Էստրեմադուրա, Իսպանիա - մայիսի 24, 1817[1][2][3][…], Մոնպելիե), իսպանացի գրականագետ, բանաստեղծ, Սալամանկայի բանաստեղծական դպրոցի հիմնադիր։ Հայտնի է եղել նաև «Բատիլո» («Batilo») կեղծանվամբ։ Եղել է Իսպաներեն լեզվի թագավորական ակադեմիայի անդամ։
Խուան Մելենդես Վալդես իսպ.՝ Juan Meléndez Valdés | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 11, 1754[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ribera del Fresno, Բադախոս, Էստրեմադուրա, Իսպանիա |
| Վախճանվել է | մայիսի 24, 1817[1][2][3][…] (63 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոնպելիե |
| Գերեզման | Մադրիդի Սուրբ Իսադորի անվան գերեզմանատուն |
| Գրական անուն | Batilo[4] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող և քաղաքական գործիչ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Իսպանիա |
| Կրթություն | Սալամանկայի համալսարան |
| Ժանրեր | Q6081423? |
| Անդամակցություն | Իսպանիայի արքայական ակադեմիա |
| Աշխատավայր | Սալամանկայի համալսարան |
 | |
 Juan Meléndez Valdés Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Խուան Մելենդես Վալդեսը ծնվել է 1754 թվականի մարտի 11-ին Բադախոս նահանգում գտնվող Ռիբերա դել Ֆրենսո բնակավայրում[5](ռուս.): Սովորել է սկզբում Մադրիդի համալսարանում, այնուհետև Սալամանկայի համալսարանում, որտեղ վերջին հաշվով դարձել է դասախոս։
Որոշակի ժամանակահատված աշխատել է որպես դատավոր Սարագոսայում, Վալյադոլիդում, ինչպես նաև մայրաքաղաք Մադրիդում։
1800 թվականին Խուան Մելենդես Վալդեսը խառնակչության համար արտաքսվել է Մեդինա և Սամորա։
Պիրենեյան պատերազմների ժամանակ Խուան Մելենդես Վալդեսը հանդես է եկել իշխանությունների հետ համագործակցության օգտին, որը հայտարարվել էր Նապոլեոնի կողմից։ Այդպիսով նա դառնում է այն մարդկանցից մեկը, ում Բոնապարտը տալիս է «ֆրանսիականացված» մականունը[6]։
Օկուպացիոն իշխանությունների անկումից հետո Խուան Մելենդես Վալդեսը ստիպված էր լքել երկիրը։ Արտագաղթելուց կարճ ժամանակ անց՝ 1817 թվականի մայիսի 24-ին նա մահանում է Մոնպելիեում[5]։ Գրեթե շուրջ կես դար անց բանաստեղծի աճյունը տեղափոխվում է Մադրիդ քաղաքի պանթեոն։
19-րդ դարի վերջերին և 20—րդ դարի սկզբներին Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան-հանրագիտարանում Խուան Մելենդես Վալդեսի ստեղծագործական գործունեության մասին տրվել է հետևյալ գնահատականը. - «Նրա բանաստեղծությունները («Poesias», 1785 թվական) տարբերվում են և՛ նրբությամբ, և՛ հզորությամբ։ Նա փորձւմ էր իսպանական գրականությանը հաղորդել վերջինի համար ոչ ռազմականացված բնութագիր։ Նրա ամենամեծ որակներն են հետևողականությունը, անկեղծությունը, զբացմունքը և կենդանի երևակայությունը»[7]։
Խուան Մելենդես Վալդեսը մեծ ազդեցություն է ունեցել Խոսե Իգլեսիաս դե լաս Կասայի գրական գործունեույթան վրա[8]։
Բանաստեղծի հայրենի քաղաքում նրա պատվին հուշարձան է կանգնեցված։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Odas anacreónticas (1820)
De mis cantares: Oda I
El amor marip osa: Oda II
A una fuente: Oda III
El consejo del Amor: Oda IV
De la primavera: Oda V
A Dorila: Oda VI
De lo que es amor: Oda VII
A la Aurora: Oda VIII
De un baile: Oda IX
De las riquezas: Oda X
A un ruiseñor: Oda XI
De los labios de Dorila: Oda XII
De unas palomas: Oda XIII
De un convite: Oda XIV
De mi niñeces: Oda XV
Sonetos
La esquivez vencida (No temas, simplecilla, del dichoso)
Renunciando a la poesía (Quédate, adiós, pendiente de este pino)
A don Gaspar de Jovellanos (Las blandas quejas de mi dulce lira)
El despecho (Los ojos tristes de llorar cansados)
El pronóstico (No en vano, desdeñosa, su luz pura)
El pensamiento (Cual suele abeja inquieta, revolando)
La paloma (Suelta mi palomita pequeñuela)
El deseo y la desconfianza (¡Oh, si el dolor que siento se acabara)
El propósito inútil (Tiempo, adorada, fue cuando abrasado)
Las armas del amor (De tus doradas hebras, mi señora)
La humilde reconvención (Dame, traidor Aminta, y jamás sea)
La resignación amorosa (¿Qué quieres, crudo Amor? Deja al cansado)
El ruego encarecido (Deja ya la cabaña, mi pastora)
Los tristes recuerdos (En este valle, do sin seso ahora)
La fuga inútil (Tímido corzo, de cruel acero)
El remordimiento (Perdona, bella Cintia, al pecho mío)
Cuando de mi camino atrás volviendo
Sin reparar adónde me llevaba
Señora mía, si porque yo os quiero
De Cíparis dejado el afligido
Cuál me lleva el Amor, cuál entre abrojos
Quédese de tu templo ya colgados
A don Eugenio de Llaguno (Alivia el peso, soberana Astrea)
Al señor don Mariano Luis de Urquijo (La lira de marfil que tierno un día)
Ora pienso yo ver a mi señora
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 5,0 5,1 Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Demerson G., Don Juan Meléndez Valdés. Une vie espagnole sous ie signe de la France (1754—1817), P., 1961.
- ↑ «Мелендес-Вальдес, Хуан». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ «Иглезиас-де-лас-Казас, Хосе». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Գրականություն խմբագրել
- Astorgano Abajo, Antonio. Juan Meléndez Valdés, humanista. Estudio sobre la Cátedra de Salamanca. Publicaciones de la Diptutación de Badajoz. (pdf)
- Astorgano Abajo, Antonio. Biografía de D. Juan Meléndez Valdés. Diputación Provincial. Badajoz, 1996.
- Colford, W.E. Juan Meléndez Valdés. Nueva York, 1942.
- Demerson, Georges. Don Juan Meléndez Valdés y su tiempo, 1754-1817. Editorial Taurus. Madrid, 1971.
- Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Литературный энциклопедический словарь. - М.: Советская энциклопедия. Под редакцией В. М. Кожевникова, П. А. Николаева. 1987.
- Melendez Valdés, Juan // «Энциклопедия Британника»; 1911 год (անգլ.).
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Juan Meléndez Valdés // «Католическая энциклопедия»; 1913 год (անգլ.).
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խուան Մելենդես Վալդես» հոդվածին։ |