Խորվաթիայի ժողովրդական երգի-պարի համույթ LADO
Խորվաթիայի ժողովրդական երգի-պարի համույթ LADO (խորվաթերեն՝ Ansambl narodnih plesova i pjesama Hrvatske LADO), խորվաթական ֆոլկլորային երաժշտական կոլեկտիվ, որը՝ որպես պրոֆեսիոնալ ազգային համույթ, հիմնադրվել է 1949 թվականին Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Դաշնային Հանրապետության կազմի մեջ մտած Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետության մայրաքաղաք Զագրեբում[1]։ LADO-ն ներկայացրել և ներկայացնում է Խորվաթիայի տարբեր շրջանների հարուստ ու բազմազան երաժշտական և խորեոգրաֆիկ ավանդույթները [1] և համարվում է «մշակութային տեսակետից այդ երկրից արտահանվող առավել հաջողակ «արտադրանքը»[2]։
| Խորվաթիայի ժողովրդական երգի-պարի համույթ LADO |
|---|
Համույթը բաղկացած է 37 պարողներից (կատարումների ժամանակ հարկ եղած դեպքում նրանք նաև երգում են) և ավանդական ու դասական գործիքներ նվագող 15 երաժիշտների խմբից։ Համույթի հետ տարիների ընթացքում աշխատել են խորվաթ նշանավոր մի շարք ազգագրագետներ, պարուսույցներ, գործիքավորողներ, ֆոլկլորիստներ։
ՊատմությունԽմբագրել
Lado-ն հիմնադրվել է 1949 թվականի նոյեմբերի 11-ին Խորվաթիայի կառավարության հատկացրած Državni zbor narodnih plesova i pjesama (DZNPiP) դրամաշնորհի միջոցներով։ Համույթի հիմնադրման գործում կարևոր դեր է խաղացել նրա առաջին գեղարվեստական ղեկավար ու խորեոգրաֆ Զվոնկո Լևակովիչը[3]։ Lado-ի առաքելությունն է եղել և շարունակում է մնալ՝ հայտնաբերել, հավաքել ու ներկայացնել խորվաթական երաժշտական ու պարային հարուստ ավանդույթների նմուշները։
ՊարգևներԽմբագրել
Համույթը տարիների ընթացքում նվաճել է ազգային ու միջազգային մի շարք մրցանակներ։ 1954 թվականին առաջին տեղն է գրավել Մեծ Բրիտանիայում՝ Հյուսիսային Ուելսի Լլանգոլլեն քաղաքում անցկացված [Llangollen International Musical Eisteddfod երաժշտական փառատոնում։ Հետագայում մրցանակներ է նվաճել զանազան մրցույթներում, որոնք անց են կացվել Զագրեբում, իռլանդական Քորքում, պատվո մրցանակներ ստացել Սանտյագոյի, Պունտա Արենասի, Անտոֆագաստայի, Լոս Անջելեսի, Ֆրանկֆուրտի մրցույթ-փառատոներում։ Ամերիկյան Քլիվլենդում էլ համույթին նվիրել են քաղաքի բանալին։
- 2002 - Lado-ն ներկայացրել է Եվրոպան ամերիկյան Մինեապոլիս քաղաքում անցկացված երգչախմբային երաժշտության համաշխարհային սիմպոզիումում։
- 2003 - Orlando մրցանակ Դուբրովնիկի ամենամյա ամառային փառատոնում
- 2004 - Ivan Lukačić մրցանակ Վարաժդինի ամենամյա Varaždin Baroque Evenings փառատոնում
- 2006 - INA մրցանակ՝ խորվաթական մշակույթը լավագույնս պրոպագանդելու համար
ՍկավառակագրությունԽմբագրել
ԱլբոմներԽմբագրել
- 1987 - Narodne pjesme i plesovi sjeverne Hrvatske
- 1994 - Telo Kristuševo, Narodi se mladi kralj'
- 1994 - Kalvarija
- 1998 - Iz Kajkavskih krajeva
- 1998 - Iz Kajkavskih krajeva vol.2
- 1998 - Iz Hrvatske narodne glazbene riznice vol.1
- 1999 - Kolo igra, tamburica svira vol.1
- 1999 - Kolo igra, tamburica svira vol.2
- 1999 - O vreme prelubleno -
- 2000 - Na moru i kraju -
- 2000 - U društvu svirača vol.1
- 2001 - Najljepše Božične pjesme
- 2001 - U društvu svirača vol.2
- 2001 - Na zelenom travniki
- 2002 - Raspelo
- 2003 - Preveliku radost navišćujem vama
- 2003 - LADO electro
- 2004 - Zorja moja zorja - Anđela Potočnik
- 2004 - Božić u svijetu
- 2005 - Iz Hrvatske narodne glazbene riznice vol.2'
- 2006 - Kalvarija
- 2007 - Polke i drmeši
- 2007 - Tete Liza i Lado
- 2009 - Janja - Niz Muru i Dravu
DVDԽմբագրել
- 2005 - Lado in concert
- 2006 - Veronika
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «LADO Ansambl»։ LADO։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-19-ին։ Վերցված է 2011-10-17
- ↑ «Ambasadori kulture - Šest desetljeća ponosa i slave»։ Jutarnji list (խորվաթերեն)։ 2009-11-10։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-03-ին։ Վերցված է 2011-10-17
- ↑ Shay Anthony (2002)։ Choreographic politics: state folk dance companies, representation, and power։ Wesleyan University Press։ ISBN 0-8195-6520-2
ԳրականությունԽմբագրել
- Shay Anthony (2002)։ Choreographic politics: state folk dance companies, representation, and power։ Wesleyan University Press։ ISBN 0-8195-6521-0
- Vitez Zorica, Vučić Miroslava, eds. (2009)։ Lado: hrvatsko nacionalno blago 1949.-2009. [Lado - Croatian national treasure]։ Školska knjiga։ ISBN 978-953-0-60855-9