Խատուտիկ բադ

Խատուտիկ բադ
Խատուտիկ բադ (արու)
Խատուտիկ բադ (էգ)
Դասակարգում
Թագավորություն	Կենդանիներ (Animalia)
Տիպ/Բաժին	Քորդավորներ (Chordata)
Ենթատիպ	Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Դաս	Թռչուններ (Aves)
Կարգ	Սագանմաններ (Anseriformes)
Ընտանիք	Բադեր (Anatidae)
Ցեղ	Stictonetta
Տեսակ	Խատուտիկ բադ (S. naevosa)
Միջազգային անվանում
Stictonetta naevosa (Gould, 1841)
Կարգավիճակ
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ

Խատուտիկ բադ^[1](լատ.՝ Stictonetta naevosa) բադերի ընտանիքին պատկանող ջրային թռչուն։ Իր տեսակի մեջ նա միակն է։

ԲնութագիրԽմբագրել

Բադը միջին չափի է, մոտ 50-60 սմ երկարություն ունի, թևի երկարությունը`75-85 սմ և կշռում է 800 գրամից մինչև 1 կգ։ Փետուրների գույնը՝ մուգ և փայլուն է։ Նրանց տեսակի առանձնահատկությունն այն է, որ մարմինը ծածկված է սպիտակ կետերով։ Մեկ այլ բնութագրական առանձնահատկություն ունեն և դա այն է, որ երկարաձգված (ավելի ճիշտ կլորացված) թմբիկով լայն շերտ ունեն, որը կոչվում է`«պսակ»։ Նրանք դասվում են փետրավոր թռչունների շարքին (Acidoproctus moschatae)^[2]:

ՏարածվածությունԽմբագրել

Խատուտիկ բադերը ապրում են միայն Հարավային Ավստրալիայում։ Նրանց բնակվելու տարածքը ճահճոտ տարածքներ են, որոնք շրջապատված են խոտով, ինչպես նաև բաց լճերով, որտեղ նրանցից սովորաբար հանդիպում է մոտ 10-ից 100 առանձին բնակվողներ^[3]։

ՍնունդԽմբագրել

Հիմնականում սնվում են ջրիմուռներով և ջրային բույսերով, ինչպես նաև մողեսներով, որդերով, միջատներով և նույնիսկ փոքր ձկներով։

ԲուծումԽմբագրել

Բնադրման շրջանը տևում է հունիսից դեկտեմբեր ամիսները։ Արուները կառուցում են բույնը։ Բնի մեջ դնում են մոտ 5-7 ձու, որոնց վրա էգերը թուխս են նստում մեկ ամիս։

ՎտանգԽմբագրել

Ներկայումս այն չափազանց հազվադեպ է պատահում, օրենքով պաշտպանված թռչուն է, դասակարգված որպես վտանգված տեսակ։

ԴասակարգումԽմբագրել

Խատուտիկ բադը շատ առումներով նման է Anatini ցեղային բադերին։ Առաջին հերթին կարելի է ասել, որ նրանց ոտքերը կարճ են։ Այնուամենայնիվ կարելի է նաև ասել, որ այն առանձնանում է իր սեփական ենթատեսակով, քանի որ այն ունի շատ պարզունակ կերպարներ, որոնք Anatini բադերը չունեն։ Սա իր մեջ ներառում է պարզապես կազմակերպված լինելը, չունեն պայծառ փետուրներ, սեռական մռայլության գրեթե լիակատար բացակայություն կա և ունեն վեր ցցված կտուց^[4]։

Բադերի ընտանիքում խատուտիկ բադի դասակարգումը առանձնանում է։ Մի քանի հեղինակներ այն համեմատել են փայտի բադերի կողքին։ Մյուսները ազգակցական կապ են տեսնում իրական բադերի ՝ Oxyurinae -ների կամ պեգանների հետ։ Այնուամենայնիվ, այն համարվում է որպես սագերի և կարապների հեռավոր ազգական։ Վերջերս նրանց մոտիկ ձևը բացակայում է բադերի ընտանիքում։ Բայց կտուցի կարմիր մասը վճռականորեն ցույց է տալիս, որ հեռավոր ազգակցական կապ ունի սևամորթ բադի հետ։

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրությունԽմբագրել

↑ Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994)։ Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ։ Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich.։ Moskva: "RUSSO"։ ISBN 5-200-00643-0։ OCLC 32830504
↑ Garnett Stephen, Szabo Judit, Dutson Guy (2011)։ «Action Plan for Australian Birds 2010»։ doi:10.1071/9780643103696
↑ «Assessing and managing the impact of duck hunting in Victoria — a new approach»։ Biological Conservation 64 (1): 97։ 1993։ ISSN 0006-3207։ doi:10.1016/0006-3207(93)90411-s
↑ Kear, S. 339

ԳրականությունԽմբագրել

Janet Kear (Hrsg): Ducks, Geese and Swans. Oxford University Press, 2005, ISBN 0-19-854645-9
Hartmut Kolbe; Die Entenvögel der Welt, Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1

[1] Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994)։ Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ։ Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich.։ Moskva: "RUSSO"։ ISBN 5-200-00643-0։ OCLC 32830504

[2] Garnett Stephen, Szabo Judit, Dutson Guy (2011)։ «Action Plan for Australian Birds 2010»։ doi:10.1071/9780643103696

[3] «Assessing and managing the impact of duck hunting in Victoria — a new approach»։ Biological Conservation 64 (1): 97։ 1993։ ISSN 0006-3207։ doi:10.1016/0006-3207(93)90411-s

[autogenerated1-4] Kear, S. 339

[1]

[2]

[3]

[4]