Իդիլ Բիրեթ

Իդիլ Բիրեթ
Բնօրինակ անուն	թուրքերեն՝ İdil Biret
Ծնվել է	նոյեմբերի 21, 1941 (82 տարեկան); Անկարա, Թուրքիա
Երկիր	Թուրքիա
Ժանրեր	դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	դաշնակահարուհի և երաժիշտ
Գործիքներ	դաշնամուր
Կրթություն	Փարիզի կոնսերվատորիա
Պարգևներ	Պետական արտիստ և T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyü?
Կայք	idilbiret.eu
	İdil Biret Վիքիպահեստում

Իդիլ Բիրեթ (թուրքերեն՝ İdil Biret, նոյեմբերի 21, 1941(1941-11-21)^[1], Անկարա, Թուրքիա^[2]), ժամանակակից թուրք դաշնակահարուհի։

Կենսագրություն

Իդիլ Բիրեթը սկսել է դաշնամուր պարապել հինգ տարեկանից Միթհաթ Ֆենմենի մոտ^[3]։ 1949 թվականին Թուրքիայի խորհրդարանի հատուկ որոշմամբ Բիրեթը մեկնել է Փարիզ^[4], սովորելու տեղի կոնսերվատորիայում՝ Նադա Բուլանժեի դասարանում։ Դաշնամուր է պարապել նաև Մադլեն Վալմալետի ու Ժան Դուայենի մոտ։ Կոնսերվատորիան ավարտելուց հետո Բիրեթը հղկել է իր վարպետությունը Ալֆրեդ Կորտոյի և Վիլհելմ Կեմփֆի մոտ։ 1958 թվականից սկսել է միջազգային համերգային շրջագայությունները։ 1959 թվականին արժանացել է Հարիեթ Քոենի միջազգային երաժշտական մրցանակաբաշխության Դինա Լիպատտիի մեդալի։ Մոտ 100 ելույթ է ունեցել ԽՍՀՄ-ում։

Իդիլ Բիրեթը կատարել է Բեթհովենի բոլոր 32 սոնատները, ինչպես նաև Ֆերենց Լիստի Բեթհովենի բոլոր՝ ինը սիմֆոնիաների դաշնամուրի համար փոխակերպումները։ Իդիլ Բիրեթի Շոպենի դաշնամուրային բոլոր ստեղծագործությունների ձայնագրությունը (15 սկավառակ, 1992 թվական) Լեհաստանում մրցանակների է արժանացել^[5]։ 1997 թվականի Բրամսի մահվան հարյուրամյակին նվիրված հինգ համերգների ժամանակ, Բիրեթը կատարել է կոմպոզիտորի դաշնամուրային բոլոր մենահամերգները։ Բիրեթի ձայնագրությունների մեջ զգալի տեղ են զբաղեցնում Ռախմանինովի դաշնամուրային ստեղծագործությունները (2000), Պիեռ Բուլեզի սոնատները (1995, ըստ «Մոնդ» թերթի՝ տարվա լավագույն ձայնագրություն), Ֆյորդ Լիգետիի էտյուդները։