Վիքիպեդիա

Ժուան Լորենսու

Ժուան Մանուել Գոնցալվես Լորենսու (մարտի 5, 1954(1954-03-05)[1][2], Լոբիտու, Benguela Province, Անգոլա), անգոլացի քաղաքական գործիչ, 2017 թվականի սեպտեմբերի 26-ից հանդիսանում է Անգոլայի 3-րդ նախագահը[5]։ Նախկինում՝ 2014-2017 թվականներին, զբաղեցրել է պաշտպանության նախարարի պաշտոնը, իսկ 2018 թվականի սեպտեմբերին դարձել է իշխող կուսակցության՝ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման նախագահը։ Նա 1998-2003 թվականներին կուսակցության գլխավոր քարտուղարն էր։

Ժուան Լորենսու
 
Կուսակցություն՝ Անգոլայի ազատագրության ժողովրդական շարժում
Կրթություն՝ Մոսկվայի Լենինի անվան ռազմաքաղաքական ակադեմիա
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և ռազմական գործիչ
Ծննդյան օր մարտի 5, 1954(1954-03-05)[1][2] (70 տարեկան)
Ծննդավայր Լոբիտու, Benguela Province, Անգոլա
Քաղաքացիություն  Անգոլա
Ամուսին Ana Dias Lourenço?
 
Պարգևներ
Քաղաքացիական վաստակի համար շքանշանի շղթա Խոսե Մարտի շքանշան Ինֆանտ դոն Էնրիկեի շքանշանի մեծ շղթա[3] և Order of the Most Ancient Welwitchia Mirabilis[4]

Որոշվեց, որ Ժուան Լորենսուն 2016 թվականի դեկտեմբերին կզբաղեցնի կուսակցության թիվ մեկ պաշտոնը 2017 թվականի օգոստոսի օրենսդրական ընտրություններում։ Ըստ 2010 թվականի սահմանադրության՝ «Հանրապետության նախագահ և գործադիրի ղեկավար է ընտրվում այն անձը, որը գլխավորում է այն քաղաքական կուսակցության կամ քաղաքական կուսակցությունների կոալիցիայի ազգային ցուցակը, որը ստացել է ընդհանուր ընտրություններում ամենաշատ ձայները...» (հոդված 109)[6][7]։ Քանի որ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժումը ստացավ 150 մանդատների մեծամասնությունը, Լորենսուն ինքնաբերաբար դարձավ Անգոլայի նախագահ՝ հաջորդելով Ժոզե Էդուարդու դուշ Սանտուշին, ով իշխանության ղեկին էր 38 տարի շարունակ։ Լորենսուի պաշտոնական երդմնակալության արարwղությունը կայացավ 2017 թվականի սեպտեմբերի 26-ին[8]։

Վաղ կյանք խմբագրել

1954 թվականին ծնված Լորենսուն մեծացել է տասը երեխաներից բաղկացած, քաղաքականության մեջ ներգրավված ընտանիքում։ Նրա հայրը՝ Սեկերա Խուան Լորենսուն (1923-1999) էր[9]՝ բնիկ մալանժեցի, բուժեղբայր և ազգայնական, ով երեք տարվա ազատազրկում է կրել՝ պորտուգալական Անգոլայում անօրինական քաղաքական գործունեություն ծավալելու համար[10]։ Նրա մայրը՝ Ժոզեֆա Գոնչալվես Չիպրիանո Լորենսուն (1928-1997) էր՝ դերձակուհի Մոսամեդիշից[11][12]։ Նա պորտուգալերենով ստացել է և՛ նախնական, և՛ միջնակարգ կրթություն Բիե նահանգում և Լուանդայում[13]։

Կրթություն և ռազմական կարիերա խմբագրել

Լորենսուն սովորել է Լուանդայի Արդյունաբերական ինստիտուտում և ավելի ուշ մասնակցել 1974 թվականի օգոստոսին տեղի ունեցած Պոնտա Նեգրա ազատագրական պայքարին[14], որտեղ նա եղել է Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման զինվորների առաջին խմբի մեջ, որը մտել է Անգոլայի տարածք Միկոնժի միջոցով, դեպի Կաբինդա քաղաք Պորտուգալիայի գաղութային ռեժիմի անկումից հետո։ Նա սկսել է իր ռազմական կարիերան՝ պայքարելով պորտուգալացիների դեմ Անգոլայի Անկախության պատերազմում և որպես Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման անդամ կռվել Անգոլայի քաղաքացիական պատերազմում[15]։ Լորենսուն իր ուսուցումն անցկացրեց հրետանու ոլորտում, այնուհետև դարձավ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման քաղաքական սպա։ 1978 թվականին Լորենսուն մեկնել է Խորհրդային Միություն և սովորել Լենինի ռազմաքաղաքական ակադեմիայում, որտեղ շարունակել է իր ռազմական պատրաստությունը և ավարտել պատմական գիտությունների մագիստրոսի կոչումը։ Ավելի ուշ նա վերադարձավ Անգոլա 1982 թվականին։ Այժմ հրետանու գեներալ Լորենսուն շրջվեց դեպի քաղաքականություն և 1984 թվականին նշանակվեց Մոքսիկո նահանգի նահանգապետ[16]։

Քաղաքական կարիերա խմբագրել

 
Լորենսուն Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ 2018 թվականին
 
Լորենսուն Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդիի հետ 2018 թվականին

Լորենսույի վաղ քաղաքական կարիերան հիմնականում սահմանափակված էր Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման շրջանակներում հանդես գալով որպես սպա, որը պատասխանատու էր պարտիզանական զինվորների բարոյականությունը բարձր պահելու համար։ 1984 թվականին Մոքսիկո նահանգի նահանգապետ նշանակվելուց հետո նա շարունակեց աճել իշխող կուսակցության շարքերում[15][17]։ Նա նաև ծառայել է որպես Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման Մոքսիկո նահանգի նահանգային հանձնակատար, 3-րդ ռազմական քաղաքական շրջանի Տարածաշրջանային ռազմական խորհրդի նախագահ, Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման առաջին քարտուղար և Բենգուելա նահանգի նահանգային հանձնակատար[18]։ 1992-1997 թվականներին եղել է Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման տեղեկատվության քարտուղարը, իսկ 1993-1998 թվականներին՝ Ազգային ժողովում Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման պատգամավորական խմբի նախագահ[19]։

1998 թվականի դեկտեմբերի 12-ին Կուսակցության համագումարում նա ընտրվեց որպես Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման գլխավոր քարտուղար։ Ասում են, որ նա ընտրվել է նախագահ Ժոզե Էդուարդու դուշ Սանտուշի բարեհաճության շնորհիվ, և ենթադրվում էր, որ Լորենսուն կարող է հաջորդել տարիներով իշխող Սանտուշին[20]։ Այնուամենայնիվ, այն բանից հետո, երբ 2001 թվականին Սանտուշը ասաց, որ չի ձգտի վերընտրվել որպես նախագահ[21], Լորենսուն բացահայտորեն ցանկություն հայտնեց դառնալու Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման նախագահի թեկնածուն և դրանով իսկ վնասեց իր հեղինակությունը Սանտուշի մոտ, ով, ըստ երևույթին, իրականում մտադիր չէր հեռանալ պաշտոնից, սակայն ձգտում էր բացահայտել քաղաքական մրցակիցներին[21]։ 2003 թվականի դեկտեմբերին կուսակցության համագումարի արդյունքում Խուլաո Մատեուս Պաուլոն փոխարինեց նրան Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում։

Լորենսուն 2003-2014 թվականներին եղել է Ազգային ժողովի առաջին փոխնախագահ։ 2014 թվականի ապրիլին նշանակվել է պաշտպանության նախարար[22], իսկ 2016 թվականի օգոստոսին՝ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման փոխնախագահ[23]։ 2018 թվականի սեպտեմբերին նա դարձավ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման նախագահ՝ փոխարինելով Ժոզե Էդուարդու դուշ Սանտուշին[24]։

Լորենսուն շատ մտերիմ է Էլիոթ Բրոիդիի հետ։ Բրոիդին «Circinus» ընկերության միջոցով 2017 թվականի հունվարին ստացել է 6 միլիոն դոլար՝ Անգոլայի շահերի անունից լոբբինգ անելու համար՝ հանդիպումներ կազմակերպելով անգոլացիների և Միացյալ Նահանգների մի շարք հանրապետական սենատորների հետ, այդ թվում Ռոն Ջոնսոնի և Թոմ Քոթոնի հետ։ Վերջինս նպաստեց Վաշինգտոնի և Լուանդայի միջև հարաբերությունների սերտացմանը և փորձ արվեց հանդիպումներ կազմակերպել Լորենսույի և Մայք Փենսի ու Դոնալդ Թրամփի միջև՝ թույլ տալով Լորենսույին մասնակցել 2017 թվականի սեպտեմբերի միջոցառմանը Թրամփի Mar-a-Lago ակումբում, սակայն Լորենսուն այդպես էլ չմասնակցեց[25][26]։

2016 թվականի դեկտեմբերին Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժումը Լորենսույին նշանակեց որպես կուսակցության գլխավոր թեկնածու 2017 թվականի օրենսդիր ընտրություններում[27]։ Նա Անգոլայի նախագահ է ընտրվել 2017 թվականի օգոստոսի 23-ին և պաշտոնը ստանձնել սեպտեմբերի 26-ին՝ դառնալով երկրի պատմության մեջ երրորդ նախագահը։ 2018 թվականի սեպտեմբերի 8-ին նա ընտրվել է 1975 թվականից գործող Անգոլայի իշխող կուսակցության՝ Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման նախագահ՝ դառնալով կուսակցության 5-րդ ղեկավարը։

2018 թվականի հունիսին Լորենսուն օրինականացրեց Անգոլայի առաջին ԼԳԲՏ կոլեկտիվը։ Հաջորդ հունվարին նա չեղյալ համարեց 1886 թվականի գաղութային օրենքը, որն արգելում էր միասեռականությունը և դրանով արգելեց խտրականությունը ԼԳԲՏ համայնքի նկատմամբ։ Բարեփոխումների արդյունքում թույլատրվեց աբորտը բռնաբարության և մոր կամ պտղի համար վտանգի դեպքում[28][29][30]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Նա ամուսնացած է Անգոլայի ազատագրման ժողովրդական շարժման պատգամավոր և պլանավորման նախկին նախարար Անա Աֆոնսո Դիաս Լորենսույի հետ, ով մինչև 2016 թվականը Համաշխարհային բանկում զբաղեցնում էր պաշտոն։ Բացի իր բնիկ ուբունտու լեզվից և պորտուգալերենից, նա տիրապետում է ռուսերենին, իսպաներենին և անգլերենին[31]։ Նա հասարակության շրջանում հայտնի է «Ti Mimoso» և «JLo» մականուններով[32]։

Պարգևներ խմբագրել

Արտասահմանյան պարգևներ խմբագրել

  •   Նամիբիա:
    •   Հնագույն «Welwitschia mirabilis» շքանշանի առաջին աստիճան (2018 թվականի մայիսի 4)[33]
  •   Պորտուգալիա:
    •   Արքայազն Հենրիի շքանշան (2018 թվականի նոյեմբերի 22)[34]
  •   Իսպանիա:
    •   Քաղաքացիական վաստակի շքանշան (2023 թվականի հունվարի 31)[35]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
  4. ↑ https://www.alamy.com/180505-windhoek-may-5-2018-xinhua-namibian-president-hage-geingob-r-confers-the-order-of-the-most-ancient-welwitschia-mirabilis-to-angolan-president-joao-lourenco-l-at-the-commemoration-of-cassinga-day-in-namibias-capital-windhoek-on-may-4-2018-cassinga-day-which-falls-on-may-4-is-a-national-public-holiday-in-namibia-marking-the-cassinga-massacre-which-took-place-40-years-ago-when-the-south-african-defence-force-attacked-a-base-of-then-nambian-pro-independence-movement-swapo-south-west-african-peoples-organization-near-the-village-of-cassinga-in-southern-angola-xinhua-image183490632.html
  5. ↑ Eisenhammer, Stephen (2017 թ․ սեպտեմբերի 26). «Angola's first new president in 38 years vows to fight graft». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  6. ↑ «Angola's Constitution of 2010» (PDF) (անգլերեն). Oxford Constitutional Law (Oxford University Press). 2017 թ․ հունիսի 6. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  7. ↑ «Constituição da Républica de Angola» (PDF) (պորտուգալերեն). World Intellectual Property Organisation. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  8. ↑ «Angola swears in Lourenco, first new president for 38 years». News24 (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 27-ին.
  9. ↑ «Sequeira João Lourenço, 1923 – 1999». My Heritage. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  10. ↑ «Angola : qui est Joao Lourenço, l'ancien général désigné comme successeur de Dos Santos ?» (ֆրանսերեն). Jeune Afrique. 2017 թ․ փետրվարի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  11. ↑ «Josefa Gonçalves Cipriano Lourenço (born Cipriano), 1928 – 1998». My Heritage. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  12. ↑ «Huíla: João Lourenço entre en pré-campagne» (ֆրանսերեն). Agência Angola Press. 2017 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  13. ↑ «JOÃO LOURENÇO COMANDA CAMPANHA DO "M"» (պորտուգալերեն). OPAÍS. 2017 թ․ փետրվարի 10.(չաշխատող հղում)
  14. ↑ Refers to the Ponta Negra in Angola; not to be confused with the Ponta Negra|city with a similar name in Brazil.
  15. ↑ 15,0 15,1 "Lourenco: Ex-general poised to be Angola's next leader" Արխիվացված 23 Օգոստոս 2017 Wayback Machine, Agence France-Presse, 3 February 2017.
  16. ↑ «Angola's new 'president in waiting'». Deutsche Welle. 2017 թ․ փետրվարի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 18-ին.
  17. ↑ Steven Mufson (2017 թ․ մայիսի 21). «After 37 years, Angola will get a new president. Can Joao Lourenco reduce widespread corruption?». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 18-ին.
  18. ↑ Steven Mufson (2017 թ․ փետրվարի 18). «Quem é João Lourenço, o homem que irá suceder a José Eduardo dos Santos?» (պորտուգալերեն). OBS. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  19. ↑ Kumuênho da Rosa and João Dias, "João Lourenço é o candidato escolhido pelo MPLA" Արխիվացված 1 Օգոստոս 2017 Wayback Machine, Jornal de Angola, 4 February 2017 (pt).
  20. ↑ "MPLA chooses new Secretary General" Արխիվացված 2 Հունիս 2021 Wayback Machine, Angola Peace Monitor, 28 December 1998.
  21. ↑ 21,0 21,1 "Dos Santos to bow out" Արխիվացված 3 Փետրվար 2012 Wayback Machine, IRIN, 24 August 2001.
  22. ↑ «Angola: Presidente nomeia João Lourenço para ministro da Defesa Nacional» (պորտուգալերեն). Agência Angola Press. 2014 թ․ ապրիլի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  23. ↑ "Nova liderança no MPLA, João Lourenço é o novo vice-presidente" Արխիվացված 19 Օգոստոս 2017 Wayback Machine, Voice of America, 23 August 2016 (pt).
  24. ↑ «Ex-Angola president dos Santos quits last political post». Africanews (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  25. ↑ Vogel, Kenneth P.; Kirkpatrick, David D. (2018 թ․ մարտի 25). «Fund-Raiser Held Out Access to Trump as a Prize for Prospective Clients». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  26. ↑ Biddle, Sam (2018 թ․ հունիսի 22). «Trump Insider Wanted to Sell Social Media Surveillance Tools to Abusive Governments, Leaked Documents Suggest». The Intercept. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  27. ↑ Herculano Coroado, "Angola's Dos Santos not up for re-election in 2017 – party document", Reuters, 3 December 2016.
  28. ↑ Soares, Cristina (2019 թ․ հունվարի 25). «Angola despenaliza homossexualidade» [Angola decriminalises homosexuality] (Portuguese). Radio France Internationale. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  29. ↑ «Angola despenaliza homossexualidade» [Angola decriminalises homosexuality]. Diário de Notícias (Portuguese). 2019 թ․ հունվարի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  30. ↑ «Angola despenaliza homossexualidade e permite aborto em certos casos» [Angola decriminalises homosexuality and permit abortion in certain cases] (Portuguese). Grupo Globo. EFE. 2019 թ․ հունվարի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  31. ↑ «Angola's President Dos Santos anoints deputy Lourenco». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2017 թ․ փետրվարի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 27-ին.
  32. ↑ Catarina Machado. "Luaty Beirão está 'malaike' com exoneração de Isabel dos Santos." Արխիվացված 1 Սեպտեմբեր 2021 Wayback Machine TVI 24. 16 November 2017. Retrieved 30 August 2021. (pt)
  33. ↑ @hagegeingob (May 4, 2018). «On the 40th anniversary of Cassinga Day, 4 May 2018 Namibia awards to H.E. João Manuel Gonçalves Lourenço, The Orde…» (Թվիթ) – via Թվիթթեր.
  34. ↑ «Home». presidencia.pt. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  35. ↑ Boletín Oficial del Estado
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժուան Լորենսու» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժուան_Լորենսու&oldid=9229062» էջից